Από το «Rushmore» στο «Asteroid City»: Η αισθητική του ξεχωριστού Wes Anderson μέσα από 8 ταινίες του

Με έντεκα ταινίες στο ενεργητικό του, ο Γουές Άντερσον (Wes Anderson) έχει διαμορφώσει μια δική του θέση και έχει αναπτύξει ένα από τα πιο ξεχωριστά στιλ στον παγκόσμιο κινηματογράφο. 

Συμμετρικές συνθέσεις, άψογος σχεδιασμός παραγωγής, περίτεχνα σκηνικά και δυσλειτουργικές οικογένειες είναι μόνο μερικά από τα συνήθη χαρακτηριστικά που διατρέχουν τον προσωπικό του κινηματογραφικό κατάλογο. Λόγω της διαρκούς mainstream δημοτικότητάς του ως μοναδικής φωνής στον αμερικανικό κινηματογράφο, το αναγνωρίσιμο στυλ του Άντερσον γίνεται συστηματικά αντικείμενο παρωδίας και μίμησης σε όλη την ποπ κουλτούρα τα τελευταία 25 χρόνια. Αλλά ο γεννημένος και μεγαλωμένος στο Χιούστον σκηνοθέτης αψηφά τη μίμηση και συνεχίζει να βαδίζει στον δικό του ρυθμό.

Μπορεί να είναι εύκολο να αναγνωρίσεις μια ταινία του Wes Anderson όταν τη δεις, αλλά ο καθένας έχει έναν διαφορετικό τίτλο που έχει φυλαγμένο στο μυαλό και την καρδιά του. Με αφορμή την κυκλοφορία του «Asteroid City» -που προβάλλεται τώρα στους κινηματογράφους- θυμόμαστε οκτώ από τις χαρακτηριστικές ταινίες του ξεχωριστού σκηνοθέτη με την ιδιαίτερη αισθητική.

Moonrise Kingdom (2012)

Ίσως ό,τι πιο κοντινό σε ένα έργο τέχνης που αποτίει φόρο τιμής στον Ζαν Λικ Γκοντάρ μέχρι το "The French Dispatch", αυτή η ιδιόρρυθμη ιστορία έρωτα των έφηβων της δεκαετίας του '60 παρακολουθεί τις προσπάθειες δύο  12χρονων απροσάρμοστων - του πολυμήχανου πρόσκοπου Σαμ και της φίλης του από αλληλογραφία - νέας φίλης του Σούζι - καθώς το σκάνε μαζί από το σπίτι τους στην ερημιά ενός φανταστικού παράκτιου νησιού της Νέας Αγγλίας.

Η ξαφνική εξαφάνισή τους κάνει ένα κατά τα άλλα αδιάφορο καλοκαίρι στην κοινότητα του νησιού χαοτικό, ωθώντας κάθε ενήλικα, από τους θετούς γονείς μέχρι τις τοπικές αρχές και τον αρχηγό προσκόπων (Έντουαρντ Νόρτον), να συμμετάσχει στην ομάδα αναζήτησης. Πρώτα απ' όλα μια ταινία για τα παιδιά που συμπεριφέρονται σαν ενήλικες και τους ενήλικες που συμπεριφέρονται σαν παιδιά, το "Moonrise Kingdom" είναι μια τρυφερή, αλλά ποτέ χαζοχαρούμενη ταινία που και σου αφήνει μια ιδιαίτερη αίσθηση μέχρι να πέσουν οι τίτλοι τέλους.

The Royal Tenenbaums (2001)

"Είχα μια δύσκολη χρονιά, μπαμπά". Όσες φορές κι αν ξαναδείτε το "The Royal Tenenbaums", κάθε φορά η συγκεκριμένη ατάκα θα σας χτυπήσει σαν κεραμίδι. Για όσους δεν γνωρίζουν: Ο Γουές Άντερσον, σε μια δημιουργική έξαρση έφτιαξε ένα συγκλονιστικά ανθρώπινο δράμα που διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη, διάρκειας 110 λεπτών και πέτυχε την τέλεια ισορροπία μεταξύ στυλ και ουσίας. Η ιστορία έχει το επίκεντρό της στην οικογένεια Τένενμπαουμ: μια μεγάλη οικογένεια από παραξενιές, πληγωμένες ιδιοφυΐες και δυσλειτουργικούς ενήλικες, οι οποίοι επανενώνονται κάτω από μια στέγη για έναν χειμώνα, κατόπιν ρητής παράκλησης του απόντα πατριάρχη τους (Τζιν Χάκμαν, στον τελευταίο του σπουδαίο ρόλο).

Από ένα παιδί-θαύμα στα μαθηματικά (Ben Stiller), έναν πρώην πρωταθλητή του τένις (Luke Wilson) μέχρι μια ζοφερή θεατρική συγγραφέα (Gwyneth Paltrow), όλοι φαίνεται να ξεδιπλώνουν κάποια ανεπεξέργαστη θλίψη ή βαθιά ριζωμένη εσωτερική πάλη. Το βασικό εδώ είναι ότι κάθε μορφικό στοιχείο -από το αθυρόστομο χιούμορ και τις ζωηρές αποχρώσεις μέχρι το πέσιμο της βελόνας των Rolling Stones και τις κατακόκκινες φόρμες Adidas- βοηθά στην αφήγηση της ιστορίας και στην ανάπτυξη των χαρακτήρων.

Μέχρι τη στιγμή που η Margot Tenenbaum βγαίνει από ένα λεωφορείο της Green Line σε αργή κίνηση υπό τους ήχους του "These Days" της Nico, η ταινία έχει ήδη εδραιώσει τη θέση της στην κορυφή της αισθητικής του Anderson.

The French Dispatch (2021)

Κάθε ταινία του Γουές Άντερσον έχει κάτι που μπορεί να εκτιμήσει κανείς, ωστόσο, η συνολική εκτίμηση για αυτή την "ερωτική επιστολή" προς την δημοσιογραφία των περασμένων ετών θα συσχετιστεί πιθανότατα με το «Asteroid City», με τις δύο ταινίες να αφήνουν τα πλούσια οπτικά τους στοιχεία και τα άψογα σχέδια παραγωγής να κερδίζουν τις εντυπώσεις.

Δεν είναι εύκολο να ξεπεραστεί ο πήχης, αλλά υπάρχει ένα επιχείρημα που μπορεί να τεθεί υπέρ αυτής της ταινίας του 2021 ως το πιο τεχνικά άρτιο και οπτικά καινοτόμο έργο του Wes μέχρι σήμερα. Παρόλο που θυσιάζει κάποια σημεία ηρεμίας και ανάπτυξης των χαρακτήρων, κάνοντας απερίσκεπτα ζιγκ ζαγκ μέσα από τα κεφάλαια που λαμβάνουν χώρα στην φανταστική γαλλική πόλη Ennui-sur-Blase, κάθε καρέ είναι γεμάτο με λεπτομέρειες. Οι πρωτοεμφανιζόμενοι Timothee Chalamet, Jeffrey Wright και Benicio del Toro κλέβουν την παράσταση στα αντίστοιχα τμήματά τους, τα οποία διαθέτουν μερικές από τις πιο εμπνευσμένες στιγμές στο βιογραφικό του Anderson, από μια φοιτητική εξέγερση εμπνευσμένη από τον Godard και μια εκτεταμένη σκηνή καταδίωξης με 2D animation μέχρι ένα ρομαντικό ειδύλλιο μεταξύ ενός παρεξηγημένου καλλιτέχνη και μιας δεσμοφύλακα.

The Grand Budapest Hotel (2014)

Ορισμένοι σκηνοθέτες θέτουν τον πήχη τόσο ψηλά που δυσκολεύονται να τον φτάσουν ξανά οι ίδιοι. Για οποιονδήποτε σκηνοθέτη που εργάζεται σήμερα, μια ταινία πολλαπλά υποψήφια για Όσκαρ, μια ποπ-πολιτιστική επιτυχία και ένα αριστούργημα της μεταγενέστερης εποχής όπως το "The Grand Budapest Hotel" θα ήταν η επιλογή που θα μπορούσε να βρεθεί στην κορυφή μιας λίστας κατάταξης όπως αυτή. Για τον Άντερσον, όμως, μόλις και μετά βίας κατάφερε να ανέβει στο βάθρο.

Ένας μελαγχολικός, πονεμένος και σκοτεινά κωμικός στοχασμός πάνω στους κινδύνους της νοσταλγίας, που λέει τόσα πολλά για τις αρνητικές συνέπειες του να μένεις κολλημένος στο παρελθόν όσο και για την αξία της προσκόλλησης σε αυτό, η ταινία έχει ως πρωταγωνιστή τον Ralph Fiennes στον ρόλο του αριστοκράτη θυρωρού του ξενοδοχείου M. Gustave, με τον Tony Revolori στο πλευρό του ως τον πιστό προστατευόμενό του. Όπως και σε πολλές άλλες ταινίες του, μπορείς πραγματικά να δεις πόσο αγαπάει ο Άντερσον τον θίασο των ηθοποιών του και έχει το χάρισμα να αναδεικνύει τον καλύτερο εαυτό τους. Σίγουρα μπορεί να υποστηριχθεί ότι το "The Grand Budapest Hotel" είναι η καλύτερη ταινία του σκηνοθέτη, αλλά ακόμα και αν δεν είναι, αυτή θα είναι πιθανότατα η ταινία η οποία θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη του κοινού.

Asteroid City (2023)

Παρ' όλη την οπτική του μεγαλοπρέπεια, το «Asteroid City» είναι απίθανο να κερδίσει τους πολέμιους που δεν έχουν ακόμα ερωτευτεί τον Γουές Άντερσον (Wes Anderson), σύμφωνα με το δημοσίευμα του Taste of Cinema Στην πραγματικότητα, το τελευταίο δημιούργημα του σκηνοθέτη μπορεί να δώσει βάσιμα επιχειρήματα σε όσους κακώς τον έχουν κατηγορήσει ότι είναι ξέρει να κάνει καλά μόνο ένα πράγμα και εδώ και καιρό το ταλέντο του έχει εξαντληθεί.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι σκληροπυρηνικοί θαυμαστές του Γουές δεν θα απολαύσουν αυτό το περίτεχνα λεπτομερές κομμάτι της αμερικανικής κοινωνίας, το οποίο επικεντρώνεται σε μια ομάδα οικογενειών και μαθητών από όλη τη χώρα που συγκεντρώνονται σε μια απομακρυσμένη πόλη της δεκαετίας του 1950 για το ετήσιο συνέδριο Junior Stargazer. Άλλοι θεατές, ωστόσο, μπορεί να βρουν το μετακειμενικό παιχνίδι μέσα σε ένα παιχνίδι να είναι ταυτόχρονα υπερβολικά φορτωμένο και να απλώνεται πολύ συναισθηματικά για να ενδιαφερθούν πραγματικά για οποιονδήποτε συγκεκριμένο χαρακτήρα, παρά τη δουλειά του θιάσου του Άντερσον και ειδικά του Τζέισον Σβάρτζμαν στον ρόλο του πενθούντα πολεμικού φωτογράφου. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, μια ταινία τόσο λεπτομερής και με τόση αρτιότητα όπως αυτή, δυστυχώς εξελίσσεται σε αυτοπαρωδία.

Isle of Dogs (2018)

Όποια ταινία καταφέρνει να αποσπάσει τέσσερα Όσκαρ, πέντε BAFTA και μια Χρυσή Σφαίρα όπως το "The Grand Budapest Hotel", είναι βέβαιο ότι θα είναι δύσκολο να την ακολουθήσει κανείς. Η δεύτερη απόπειρα του Γουές Άντερσον στα κινούμενα σχέδια δεν ανταποκρίνεται ακριβώς σε αυτό, αλλά η ιστορία της για την αφοσίωση των σκύλων είναι σίγουρο ότι έχει απήχηση τόσο στο νεανικό κοινό όσο και στους μεγάλους.

Η ταινία διαδραματίζεται σε 20 χρόνια από τώρα, σε μια Ιαπωνία του εναλλακτικού μέλλοντος, όπου τα σκυλιά έχουν απαγορευτεί λόγω επιδημίας γρίπης, και επικεντρώνεται στον 12χρονο Ατάρι, ο οποίος καταστρώνει ένα σχέδιο για να ανακτήσει τον σκύλο του και μια συμμορία αδέσποτων σκυλων για να αντιμετωπίσει τον διεφθαρμένο δήμαρχο της πόλης. Η ταινία έχει γίνει ένας από τους πιο πολωτικούς τίτλους στον κατάλογο του Άντερσον γιατί θεωρήθησε από κάποιους ότι οικειοποιήθηκε την ιαπωνική κουλτούρα. Συνολικά, σε ένα μέσο όπως το animation που μας έχει διδάξει τον τελευταίο καιρό ότι η πρωτοτυπία σπάνια ανταμείβεται, το "Isle of Dogs" είναι σαν ένα δώρο. Σίγουρα απέχει πολύ από το να είναι τέλειο, αλλά αξίζει να το δούμε περισσότερο ως ένα συνοδευτικό έργο παρά ως μια υποσημείωση στην καριέρα του Γουές.

Rushmore (1998)

Ο Μαξ Φίσερ, τον οποίο υποδύθηκε με πολύ μεράκι και διακριτική ευπάθεια ο Τζέισον Σβάρτζμαν στον πρώτο του υποκριτικό ρόλο, παραμένει μέχρι σήμερα ο κατεξοχήν χαρακτήρας του Γουές Άντερσον - ένας αντιπαθητικός, εγωπαθής αλλά και ατελείωτα συμπαθής 15χρονος απόκληρος του λυκείου, ο οποίος αποτυγχάνει σε όλα του τα μαθήματα και σύντομα βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα παράξενο ερωτικό τρίγωνο, αφού ερωτεύεται μια δασκάλα της πρώτης τάξης στο σχολείο του στο Χιούστον.

Υπάρχει μια υποβόσκουσα θλίψη στις άστοχες και συχνά απατηλές φιλοδοξίες του Μαξ Φίσερ να τραβήξει την προσοχή του ανώτερου του, που επιτρέπει στην ταινία να προσεγγίσει κάποιες ιδέες για την εφηβεία και τον ανεκπλήρωτο έρωτα. Μπόνους κερδίζει ο Μπιλ Μάρεϊ, ο οποίος απέδειξε ότι έχει συντονιστεί με το μοναδικό μήκος κύματος του Γουές Άντερσον στην πρώτη του συνεργασία με τον σκηνοθέτη, δίνοντας μια τέλεια ερμηνεία ως πλούσιος βιομήχανος και πατρική φιγούρα του Μαξ.

The Life Aquatic with Steve Zissou (2004)

Παρά το γεγονός ότι βομβαρδίστηκε κριτικά και εμπορικά κατά την κυκλοφορία της, η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του Άντερσον έχει μεγαλώσει μόνο σε αξία με την πάροδο του χρόνου, με αρκετούς από τους θιασώτες του να φτάνουν πλέον στο σημείο να την κατατάσσουν στις καλύτερες του σκηνοθέτη (με μια έκδοση της Criterion να την συνοδεύει).

Πρόκειται για έναν ειλικρινή, απροκάλυπτο φόρο τιμής στον Γάλλο εξερευνητή Jacques Cousteau. Θεωρητικά, η υπόθεση της ταινίας μοιάζει κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του για να εξερευνήσει μερικά από τα χαρακτηριστικά μοτίβα του Wes, με το ταξίδι του Zissou στις επτά θάλασσες να επιτρέπει στον απογοητευμένο ωκεανογράφο να συμφιλιωθεί με την απώλεια της συντρόφου του, τον δυσλειτουργικό γάμο του και να διορθώσει ελπίζοντας τη σχέση του με τον αποξενωμένο γιο του (Owen Wilson). Ωστόσο, η ιστορία ξεφεύγει από τον έλεγχο και δεν δένει τόσο ομαλά όσο άλλες «βαριές» ταινίες του Wes. 

Με πληροφορίες από Taste of Cinema.com