Ο Δηµιουργός: Θρίλερ επιστηµονικής φαντασίας µε φόντο έναν φουτουριστικό πόλεµο ανάµεσα στο ανθρώπινο είδος και την Τεχνητή Νοηµοσύνη

Η ταινία «Ο Δηµιουργός» είναι ένα επικό θρίλερ επιστηµονικής φαντασίας µε φόντο έναν φουτουριστικό πόλεµο ανάµεσα στο ανθρώπινο είδος και την Τεχνητή Νοηµοσύνη. Τη σκηνοθεσία αναλαµβάνει ο Gareth Edwards (Rogue One) που συνυπογράφει το σενάριο µε τον Chris Weitz. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι John David Washington, Gemma Chan, Ken Watanabe, Sturgill Simpson, Madeleine Yuna Voyles και Allison Janney.

Ο Joshua (Washington), ένας σκληροτράχηλος πρώην πράκτορας των ειδικών δυνάµεων που θρηνεί την εξαφάνιση της συζύγου του (Chan), επιστρατεύεται για να βρει και να σκοτώσει τον Δηµιουργό, τον µόνιµα ασύλληπτο αρχιτέκτονα ενός προγράµµατος Τεχνητής Νοηµοσύνης που έχει κατασκευάσει ένα µυστηριώδες όπλο µε τη δύναµη όχι µόνο να τερµατίσει τον πόλεµο αλλά και να καταστρέψει την ανθρωπότητα. Ο Joshua µαζί µε µία οµάδα από ελίτ µυστικούς πράκτορες θα διανύσουν εχθρικά εδάφη και θα βρεθούν στη σκοτεινή καρδιά µιας περιοχής που κατοικείται από «πλάσµατα» Τεχνητής Νοηµοσύνης. Εκεί θα ανακαλύψουν πως το θανάσιµο όπλο που µπορεί να καταστρέψει τον κόσµο δεν είναι παρά ένα δηµιούργηµα Τεχνητής Νοηµοσύνης µε τη µορφή µικρού παιδιού (Voyles).

«Το Χόλιγουντ δεν µε αναζήτησε ποτέ»

Στο σημειώμα για τη νέα του ταινία αναφέρει ο σκηνοθέτης / συν-σεναριογράφος: «Όταν ήµουν µικρός, σχεδόν κάθε ταινία στο σινεµά ήταν εµπορική επιτυχία. Δεν περνούσε µήνας που να µην κυκλοφορήσει µία ακόµα κλασική ταινία επιστηµονικής φαντασίας. Ταινίες µε εικόνες και χαρακτήρες που θα έµεναν χαραγµένες στο µυαλό των θεατών για δεκαετίες. Όταν ήµουν µικρός, σχεδόν κάθε ταινία στο σινεµά ήταν εµπορική επιτυχία. Δεν περνούσε µήνας που να µην κυκλοφορήσει µία ακόµα κλασική ταινία επιστηµονικής φαντασίας. Ταινίες µε εικόνες και χαρακτήρες που θα έµεναν χαραγµένες στο µυαλό των θεατών για δεκαετίες. Αργότερα, κατάλαβα ότι αυτά που έβλεπα δεν ήταν αληθινά. Οπότε, µετά από την πρώτη απογοήτευση, αποφάσισα να κάνω το δεύτερο καλύτερο πράγµα. Να γίνω κι εγώ ένας ψεύτης και να κάνω ταινίες. Αλλά, πώς γίνεται κάποιος σκηνοθέτης;

Μεγάλωσα στην Αγγλία, οπότε το Χόλυγουντ έµοιαζε να είναι πολύ µακριά. Όταν ήµουν περίπου 12 χρονών, ο πατέρας µου µάς ανακοίνωσε ότι θα πάµε ταξίδι στην Ασία, και ακόµα καλύτερα, ότι θα αγόραζε µία βιντεοκάµερα για να καταγράψουµε όλο το ταξίδι. Αυτό ήταν… Άρπαξα την κάµερα µε το που µπήκε στο σπίτι και κατέγραψα κάθε λεπτό καθώς ταξιδεύαµε στο Χονγκ Κονγκ, την Μπανγκόκ, τις τροπικές παραλίες και τις ζούγκλες της Ταϊλάνδης. Ήταν κάτι που είχε τεράστια επίδραση πάνω µου και κάτι που δεν είχα βιώσει ποτέ µου. Δεν καταλάβαινα τίποτα από την κουλτούρα τους, τη σηµατοδότηση, τις διαφηµίσεις και ένιωθα έξω από τα νερά µου. Το λάτρεψα.

Μέχρι να γίνω 18, είχα κάνει συλλογή από ταινίες µικρού µήκους σε VHS που χάραξαν το µονοπάτι για να µπω σε σχολή κινηµατογράφου. Έτυχε να µοιράζοµαι το σπίτι µου µε έναν φοιτητή της σχολής που σπούδαζε κάτι πολύ νέο για την εποχή, το computer animation. Ήταν το 1993 και βλέποντας τι µπορεί να κάνει στον υπολογιστή του, το µυαλό µου πήρε φωτιά. Ήταν ξεκάθαρο ότι αυτό το εργαλείο θα εκδηµοκράτιζε την κινηµατογραφική δηµιουργία, ή τουλάχιστον έτσι µου φαινόταν. Αν κάποιος δεν τα κατάφερνε στο Χόλυγουντ, δεν θα υπήρχε κανένα θέµα, γιατί θα µπορούσε να κάνει µία επική ταινία επιστηµονικής φαντασίας στο δωµάτιό του.

Το Χόλιγουντ δεν µε αναζήτησε ποτέ. Δεν µπορούσα να βρω δουλειά σκηνοθέτη, οπότε χρεώθηκα και αγόρασα έναν υπολογιστή. Πέρασα πολύ καιρό για να µάθω τα οπτικά εφέ και µου προτάθηκαν πολλές δουλειές µε computer graphics παρά σκηνοθετικές. Κατέληξα να έχω τη φήµη στο BBC ως «ο τύπος που κάνει οπτικά εφέ στην κρεβατοκάµαρά του». Αλλά πάντα δωροδοκούσα τους παραγωγούς και τους έταζα να µε αφήσουν να σκηνοθετήσω τηλεοπτικές σειρές, µε αντάλλαγµα να κάνω τα οπτικά εφέ δωρεάν.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, συνέχιζα να βρίσκω δικαιολογίες για να µην παραιτηθώ από τη δουλειά µου. Τελικά έφτασα σε ένα σηµείο όπου ο φόβος της αποτυχίας ήταν µικρότερος από τον φόβο του να µην προσπαθήσω ποτέ. Χτύπησα την πόρτα εταιρειών που έκαναν ταινίες χαµηλού προϋπολογισµού, τους έδειξα τα οπτικά εφέ και τις ταινίες µικρού µήκους και κάπως τους έπεισα ότι µπορούµε να κάνουµε µία επική ταινία χωρίς πολλά λεφτά. Για κάποιο λόγο µε πίστεψαν… Τρεις µήνες µετά ήµουν στην κεντρική Αµερική και έκανα γύρισµα για την πρώτη ταινία µεγάλου µήκους, "Monsters".

«Εχει πολλά προνόµια το να κάνεις µία ταινία χωρίς χρήµατα»

Είχαµε λίγα χρήµατα, αλλά δεν πείραζε. Ήταν µία ταινία επιστηµονικής φαντασίας και όσο λιγότερο έλεγχο είχαµε, τόσο πιο πειστική ήταν. Ταξιδέψαµε στην κεντρική Αµερική και κάθε φορά που βρίσκαµε µία ενδιαφέρουσα τοποθεσία, κάναµε γύρισµα µία σκηνή. Ήταν απίστευτα οργανική και αποτελεσµατική διαδικασία. Κάναµε γύρισµα µε πραγµατικούς ανθρώπους και µόνο µε δύο ηθοποιούς και όλα όσα θα µας κράταγαν πίσω, έγιναν η δύναµή µας. Τελικά, έχει πολλά προνόµια το να κάνεις µία ταινία χωρίς χρήµατα.

Το µόνο πρόβληµα ήταν ότι όλα τα οπτικά εφέ έπρεπε να γίνουν από εµένα στο δωµάτιό µου. Χρησιµοποιώντας το νέο software που υποσχόταν να εκδηµοκρατίσει την κινηµατογραφική διαδικασία, ένιωσα ότι τρέχω σε αγώνα δρόµου µε εκατοντάδες άλλους δηµιουργούς για να καταλήξω ο πρώτος που τα κατάφερε. Μετά από διάφορες απορρίψεις, η ταινία τελικά προβλήθηκε στο SXSW, όπου τυχαία την είδε ένας ατζέντης του Χόλιγουντ που προσφέρθηκε να µε εκπροσωπήσει. Εγώ τσιµπιόµουν, αλλά την ίδια στιγµή ένιωθα ότι έρχεται µία ψηφιακή επανάσταση, ότι όλοι θα έκαναν ταινίες και ότι δεν θα χρειαζόµασταν πια το Χόλυγουντ. Μέχρι που ο νέος µου πράκτορας µε πήρε τηλέφωνο και µε ρώτησε αν µου αρέσει ο Γκοτζίλα.

Η ευκαιρία να κάνω µία από τις µεγαλύτερες ταινίες του καλοκαιριού ήταν τροµαχτική και συναρπαστική. Αλλά έγινε γρήγορα σαφές πως ό,τι ήταν εύκολο σε µία ταινία µικρού προϋπολογισµού ήταν ξαφνικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο, σε µία ταινία χωρίς προϋπολογισµό. Και ό,τι ήταν δύσκολο, όπως τα οπτικά εφέ που έπρεπε να κάνω µόνος µου παλιότερα, τώρα πια ήταν πανεύκολο. Δεν ήµουν σίγουρος πώς να νιώσω µε αυτή την ανταλλαγή. Μου δόθηκε η εντύπωση ότι υπάρχει η τέλεια ισορροπία αυτών των δύο κόσµων. Είχα αποφασίσει να αποχωρήσω από τις µεγάλες παραγωγές και να προσπαθήσω να πάρω ό,τι είχα µάθει και εφαρµόσει σε φιλόδοξες µικρότερες ταινίες χωρίς πίεση ή ορδές οπαδών που σχολιάζουν τα πάντα. Τότε µε ξανακάλεσε ο ατζέντης µου και ρώτησε αν µου αρέσουν οι ταινίες Star Wars.

Ήταν ένα όνειρο που έγινε πραγµατικότητα. Η ευκαιρία να παίξω στο σύµπαν που µε ενέπνευσε να γίνω σκηνοθέτης. Με έναν παράξενο τρόπο, ένιωσα ότι η Δύναµη είχε σχεδιάσει αυτή την εξέλιξη. Βέβαια, όσο κάναµε την ταινία Rogue One, προσπαθούσαµε να επιστρέψουµε στις ρίζες µας, να κάνουµε τα πράγµατα διαφορετικά. Ο διευθυντής φωτογραφίας Greig Fraser ήθελε να σπρώξει τα όρια. Κάναµε γύρισµα σε πραγµατικές τοποθεσίες, τις οποίες µεγεθύναµε µετά στον υπολογιστή. Ένιωσα πως ό,τι είχα κάνει στο παρελθόν µε οδήγησε σε αυτή την ταινία. Τι κάνεις µετά από αυτό; Όταν τελικά ολοκληρωθεί µία ταινία, ο εγκέφαλός σου αδειάζει και ανοίγεσαι σε νέες ιδέες και αφηγήσεις. Είναι µία από τις αγαπηµένες µου φάσεις, γιατί νιώθω σαν σφουγγάρι και όλα είναι πιθανά.

Όταν τελείωσε η ταινία "Rogue One", χρειαζόµουν ένα διάλειµµα. Έκανα ένα µεγάλο ταξίδι µε τη σύντροφό µου για να επισκεφθούµε τους γονείς της στην Αϊόβα. Καθώς ταξιδεύαµε µεσοδυτικά, έβλεπα τα τεράστια αγροκτήµατα και άκουγα κινηµατογραφικά soundtrack. Ξαφνικά, εκεί ανάµεσα στο ψηλό χορτάρι, είδα ένα αλλόκοτο εργοστάσιο. Θυµάµαι ότι είχε ένα ιαπωνικό λογότυπο. Άρχισα να αναρωτιέµαι τι κατασκεύαζαν εκεί. Ήταν ιαπωνικό και το µυαλό µου πήγε στα ροµπότ. Φαντάσου να είσαι ένα ροµπότ που κατασκευάστηκε σε αυτό το εργοστάσιο και κάτι πήγε στραβά και ξαφνικά βρίσκεσαι έξω σε αυτό το λιβάδι για πρώτη φορά να βλέπεις τον κόσµο, τον ουρανό. Τι θα σκεφτόσουν; Ένιωσα ότι ήταν η αρχή µιας ταινίας. Το βρήκα συναρπαστικό και µέχρι να φτάσουµε στο σπίτι των γονιών της κοπέλας µου, είχα όλη την ταινία στο µυαλό µου. Είναι πολύ σπάνιο να συµβεί αυτό. Το πήρα για καλό σηµάδι και σκέφτηκα ότι ίσως είναι η επόµενη ταινία µου.

«Μισώ να γράφω σενάρια»

Αλλά µισώ να γράφω σενάρια. Είναι σαν να έχω τη χειρότερη σχολική εργασία στον κόσµο. Ο µόνος τρόπος να το καταφέρω είναι να κλειδωθώ σε ένα ωραίο ξενοδοχείο και να υποσχεθώ να µη φύγω µέχρι να ολοκληρώσω το σενάριο. Έκανα ακριβώς αυτό, σ' ένα ξενοδοχείο στην Ταϊλάνδη, όταν ένας φίλος σκηνοθέτης (ο Jordan Vogt-Roberts, που έκανε την ταινία Κονγκ: Η νήσος του κρανίου- Kong: Skull Island) βρέθηκε στο Βιετνάµ και µε κάλεσε εκεί.

Περάσαµε µία εβδοµάδα να ταξιδεύουµε στη χώρα και να σκεφτόµαστε δηµιουργικά, η φαντασία µου είχε αφεθεί τελείως ελεύθερη. Άρχισα να οραµατίζοµαι τις τεράστιες φουτουριστικές κατασκευές που ορθώνονται ή τα συναρπαστικά πνευµατικά ερωτήµατα που θα εγείρονταν αν ένας βουδιστής µοναχός γινόταν πλάσµα Τεχνητής Νοηµοσύνης. Το βρήκα εκπληκτικό και άρχισα να ενθουσιάζοµαι µε την ιδέα να κάνω µια ταινία τύπου Blade Runner µε φόνο το Βιετνάµ. Αν δεν έκανα την ταινία σύντοµα, τότε κάποιος άλλος θα το έκανε!

Πιστεύω πραγµατικά ότι ο τρόπος να κάνεις µία ταινία είναι εξίσου σηµαντικός µε την ιδέα της ταινίας. Είχε σηµασία για εµένα να προσεγγίσω αυτή την ταινία εντελώς διαφορετικά. Αλλά είναι δύσκολο να πείσεις ένα µεγάλο στούντιο να κάνει µία πρωτότυπη ταινία επιστηµονικής φαντασίας στις µέρες µας. Ήταν ξεκάθαρο ότι η µόνη µας ελπίδα θα ήταν να την κάνουµε µε λιγότερα χρήµατα. Είχε έρθει η στιγµή να βρω το άγιο δισκοπότηρο της κινηµατογραφικής δηµιουργίας, όπου τα καλά του µεγάλου και µικρού προϋπολογισµού συναντιούνται. Ήρθα σε επαφή µε τον παραγωγό της ταινίας "Monsters" και προσπάθησα να εξηγήσω ότι δεν θα κάναµε µία εµπορική επιτυχία χαµηλού προϋπολογισµού, αλλά την πιο φιλόδοξη ανεξάρτητη ταινία όλων των εποχών.

Είναι εύκολο να ξεστοµίσεις κάτι τέτοιο, αλλά τι σηµαίνει στα αλήθεια; Εξηγήσαµε στο στούντιο ότι θα κάναµε τα πάντα ανάποδα. Συνήθως στα στούντιο κάθεσαι µε τους καλλιτέχνες και σχεδιάζεις ολόκληρο τον κόσµο, µετά συνειδητοποιείς ότι δεν µπορείς να βρεις αυτές τις τοποθεσίες και χτίζεις τελικά τεράστια σκηνικά σε ένα πλατό και γυρίζεις τα πάντα σε green screen. Δεν ήθελα να το κάνω αυτό, οπότε το πήραµε αλλιώς. Θέλαµε να κάνουµε γύρισµα σε πραγµατικές χώρες, σε πραγµατικές τοποθεσίες και µε πραγµατικούς ανθρώπους. Όταν η ταινία πέρασε από το µοντάζ, τότε κάθισα µε τους σχεδιαστές και ζωγραφίσαµε τα πλάνα για να δηµιουργήσουµε τον φανταστικό κόσµο. Ήταν πραγµατικά το αντίθετο της φυσιολογικής διαδικασίας. Τα στούντιο ήταν επιφυλακτικά. Θα λειτουργούσε κάτι τέτοιο; Όλα ακούγονταν σαν ένα ριψοκίνδυνο στοίχηµα. Οπότε, βαλθήκαµε να το αποδείξουµε. 

Πήρα κρυφές κάµερες και γυρίσαµε µία ταινία µικρού µήκους µε εµένα και τον παραγωγό µου Jim Spencer. Πήγαµε στις καλύτερες τοποθεσίες σε όλο τον κόσµο για κάθε σεκάνς της ταινίας. Ο James Clyne, ένας από τους σκηνογράφους µας, ζωγράφισε πάνω από τις λήψεις και ευτυχώς η Ιndustrial Light & Magic δέχτηκε να προσθέσει όλα τα φανταστικά στοιχεία. Όλα έγιναν πολύ γρήγορα και για λιγότερα χρήµατα από αυτό που έδειχνε το τελικό αποτέλεσµα. Το στούντιο ενθουσιάστηκε και µας έδωσε το πράσινο φως να κάνουµε την ταινία».

Ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας στο εγγύς μέλλον

Η Τεχνητή Νοηµοσύνη, οι δυνατότητες αλλά και οι κίνδυνοι που επιφυλάσσει για την ανθρωπότητα είναι ένα από τα πιο καίρια ζητήµατα της εποχής µας και βρίσκεται στην καρδιά της ταινίας. Ο Gareth Edwards λέει: «Το timing της ταινίας είναι απίστευτο. Παρόλο που δουλεύουµε πάνω στην ταινία για χρόνια, κυκλοφορεί σε µία εποχή που ο κόσµος παλεύει µε πολλά θέµατα και ερωτήµατα που θέλαµε να θέσουµε στην ταινία, τι σηµαίνει να είσαι άνθρωπος, µπορεί η ΤΝ να έχει ανθρώπινη υπόσταση, µπορεί να έχει συνείδηση; Η επιστηµονική φαντασία ασχολείται µε αυτά τα ερωτήµατα µε τον καλύτερο τρόπο».

Η ταινία ξεκινάει µετά την ισοπέδωση του Λος Άντζελες µετά από επίθεση της ΤΝ. Οι κυβερνήσεις της Δύσης έχουν κηρύξει τον πόλεµο ενάντια στην ΤΝ, ενώ τα κράτη της Ανατολής δηµιουργούν τεχνολογία στο βαθµό που τα ροµπότ να είναι σαν άνθρωποι και να αντιµετωπίζονται ως ίσοι. Αυτό πυροδοτεί έναν πόλεµο ανάµεσα στη Δύση και την Ανατολή, την Αµερική και την Ασία.

Στην αρχή της ταινίας, ο Joshua (John David Washington), ένας Αµερικανός στρατιώτης και µυστικός πράκτορας στην Ασία, χάνει τη γυναίκα του, τη Maya (Gemma Chan) κατά τη διάρκεια µιας επίθεσης. Υποθέτοντας ότι η Maya είναι νεκρή, ο Joshua επιστρέφει στις ΗΠΑ και καταρρέει. Πέντε χρόνια µετά, ο στρατός τού ζητάει να επιστρέψει στον πόλεµο γιατί υπάρχει η ανησυχία ότι ένας εγκέφαλος της ΤΝ έχει δηµιουργήσει ένα όπλο που θα κερδίσει τον πόλεµο για λογαριασµό της Ανατολής. Ζητάνε από τον Joshua να βρει αυτό το όπλο και να το καταστρέψει.

Ο Joshua δέχεται, αν και απρόθυµα, να συµµετάσχει στην αποστολή, όταν η συνταγµατάρχης Jean Howell (Allison Janney) αποκαλύπτει ότι η Maya µπορεί να είναι ακόµα ζωντανή. Μόλις φτάνει στην Ασία, ανακαλύπτει ότι αυτό το όπλο είναι ένα 6χρονο κορίτσι που ακούει στο όνοµα Alphie (Madeleine Yuna Voyles). Από εκείνη τη στιγµή, ο Joshua αρχίζει να αµφιβάλει για ό,τι πίστευε για την ΤΝ και τι είναι αλήθεια και τι όχι.

Ο Edwards εξηγεί: «Ζούµε σε έναν κόσµο όπου φοβόµαστε τον άλλον, όποιον είναι διαφορετικός. Έχουµε πολωθεί. Μερικές φορές πιστεύουµε ότι όσοι δεν µοιράζονται τις ίδιες απόψεις µε εµάς είναι κακοί και ότι εµείς είµαστε οι καλοί. Έτσι λειτουργούν οι άνθρωποι. Ήθελα να εξερευνήσω αυτό το είδος της κατάστασης όπου κάποτε είχες µία προκατάληψη σε βάρος µίας οµάδας και ξαφνικά βρίσκεσαι µέσα στην οµάδα αυτή και πρέπει να ζήσεις µαζί τους. Πώς σε αλλάζει αυτό; Πώς αντιλαµβάνεσαι την προκατάληψη σε βάρος τους; Μου αρέσει αυτό το ταξίδι ενός χαρακτήρα που βρίσκεται σε µία κατάσταση και αρχίζει να βλέπει την άλλη οπτική».

Ο σκηνοθέτης συνεχίζει: «Εδώ έχουµε έναν πρωταγωνιστή που βρίσκεται σε πολεµική ζώνη και αρχίζει να αναρωτιέται τι είναι αληθινό. Η ταινία θέτει πολλά ερωτήµατα για την ΤΝ. Η ταινία «Ο Δηµιουργός» είναι και παραµύθι. Μία απρόθυµη πατρική φιγούρα πρέπει να βοηθήσει ένα παιδί µέσα από αλληγορικά δράση, γιατί αναζητά τη γυναίκα του. Ψάχνει την αγάπη. Αλλά τελικά αυτό που χρειάζεται είναι ν' αγαπήσει αυτό το παιδί».

Παραλειπόμενα

• Για να αποτυπωθεί το όραµα του σεναριογράφου και σκηνοθέτη Gareth Edwards, η παραγωγή ταξίδεψε σε 80 διαφορετικές τοποθεσίες σε οκτώ διαφορετικές χώρες, όπως η Ταϊλάνδη, το Βιετνάµ, η Καµπότζη, το Νεπάλ, η Ιαπωνία, η Ινδονησία, η Μεγάλη Βρετανία (Pinewood Studios) και οι ΗΠΑ (Λος Άντζελες).
• Αντί να σχεδιαστεί η ταινία από την αρχή, η παραγωγή προσέγγισε τη διαδικασία αντισυµβατικά. Έτσι έγιναν πρώτα τα γυρίσµατα χωρίς τα σετ, µε αποτέλεσµα η σκηνογραφία να γίνει εκ των υστέρων στο post-production. Ο Edwards ακολούθησε αυτή την αντίστροφη µέθοδο στην πρώτη του ταινία, Monsters.
• Ο σκηνογράφος James Clyne σχεδίασε την ταινία µετά το γύρισµα και συνεργάστηκε στενά µε τον σκηνοθέτη για να εκπληρώσει το όραµά του.