Οι ταινίες της εβδομάδας: Φρέσκος Γούντι Άλεν και τεχνητή νοημοσύνη

Η φθινοπωρινή αστάθεια ταιριάζει με το κινηματογραφικό σύμπαν του Γούντι Άλεν. Η πρεμιέρα της πεντηκοστής ταινίας του διάσημου σκηνοθέτη «Γυρίσματα της Τύχης» είναι γεγονός και αποτελεί την πιο ενδιαφέρουσα επιλογή ανάμεσα στις τρεις καινούργιες ταινίες, που βγαίνουν απόψε στους κινηματογράφους όλης της χώρας.

Το ευρύτερο κοινό αναμένεται να τραβήξει και η περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας «Ο Δημιουργός», που πραγματεύεται το ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης και έχει για πρωταγωνιστή τον Τζον Ουάσινγκτον, ενώ αποκλειστικά στους φανατικούς των ταινιών τρόμου απευθύνεται το «Saw X», η δέκατη ταινία του γνωστού φραντσάιζ. Σε επανέκδοση, το αριστουργηματικό «Άμλετ» του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ, που συμπληρώνει 60 χρόνια από την πρώτη της προβολή και το βραβευμένο με το Μέγα Βραβείο στις Κάννες «Μία αιωνιότητα και μία μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Γυρίσματα της Τύχης (Coup de Chance)

Ρομαντική κομεντί, γαλλοβρετανική παραγωγή του 2023, σε σκηνοθεσία Γούντι Άλεν, με τους Μελβίλ Πουπό, Λου ντε Λαάζ, Νίλις Σνάιντερ, Βαλερί Λεμερσιέ, Σάρα Μαρτέν, Νιλς Σνάιντερ, Γκρεγκορί Γκαντεμπουά κα.

Αν ο Κλιντ Ίστγουντ είναι ο «γερόλυκος» του παγκόσμιου κινηματογράφου, πώς χαρακτηρίζεται ο Γούντι Άλεν, που συνεχίζει στα 87 του χρόνια να γυρίζει ταινίες και μάλιστα χωρίς να δείχνει την ηλικία του;

Στην πεντηκοστή ταινία του, που έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ Βενετίας, έχει την αντοχή να μεταφέρει την αγαπημένη του Νέα Υόρκη στο Παρίσι, σε μια παραγωγή που μιλά γαλλικά, έχει γαλλική φινέτσα και μάλλον το απαραίτητο οξυγόνο για τον ίδιο τον σκηνοθέτη.

Ο ιδιοφυής σκηνοθέτης, θα κρατήσει το γνώριμο ύφος του, παραδίδοντας μία δηλητηριώδη ρομαντική κομεντί, που εξελίσσεται σε θρίλερ, αλλά χωρίς να ξεφεύγει από το γουντιαλενικό πνεύμα, τον αιώνιο προβληματισμό για τις ανθρώπινες σχέσεις και όλα τα συμπαρομαρτούντα.

Το σενάριο του Άλεν, θέλει μία καλοπαντρεμένη ευκατάστατη νεαρή διανοούμενη γυναίκα, την Φανί, να συναντά τυχαία έναν συμμαθητή της από το λύκειο, έναν επίδοξο συγγραφέα. Αυτός της εξομολογείται ότι παραμένει ερωτευμένος μαζί της από τα σχολικά τους χρόνια και η Φανί, παρότι δεν θα 'πρεπε να απατήσει τον επηρμένο, κτητικό, ευπαρουσίαστο και με ύποπτες πηγές εσόδων, σύζυγό της, θα προχωρήσει σε μια παράνομη σχέση, ανοίγοντας το καταστροφικό κουτάκι μιας θανατηφόρας ζήλιας. Ο Άλεν, χωρίς να κρύβεται, ακολουθεί την πετυχημένη συνταγή του «Match Point», παραλλάσσοντάς το, για να μιλήσει για τις σχέσεις και ως εκ τούτου, για την απιστία, τα ηθικά διλήμματα, τον τυφλό έρωτα και την εξουσία του χρήματος.

Έχοντας το αίσθημα της αδικίας για όσα τον κατηγορούν, ο Άλεν θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τους ανθρώπους που ακολουθούν το πάθος τους, να συμπαραστέκεται δίπλα σε αυτούς που βλέπουν το τρένο να έρχεται κατά πάνω τους και συνεχίζουν να πηγαίνουν κατά πάνω του, να ακολουθούν τα βαθιά αισθήματά τους. Και βεβαίως να στέκεται απέναντι σε όλους αυτούς τους καυχησιάρηδες, τους λεφτάδες, που νομίζουν ότι μπορούν να εξουσιάζουν τους ανθρώπους και να επιβάλουν τις πεποιθήσεις τους.

Από την ταινία δεν λείπουν ούτε οι έξυπνοι διάλογοι, ούτε η ενδιαφέρουσα πλοκή, οι ολοκληρωμένοι χαρακτήρες και η υποδειγματική αφήγηση, αν και όπως σχεδόν συμβαίνει σε όλες τις τελευταίες ταινίες τού Άλεν, δημιουργείται το αίσθημα της εμμονής, της επανάληψης, μια θεματολογία που φαίνεται ότι έχει εξαντληθεί. Ο διοπτροφόρος σκηνοθέτης, όμως, βρίσκει τρόπο να ανανεώνει τα θέματα που τον απασχολούν, τουλάχιστον αυτή τη φορά, καθοριστικά.

Όμως, το φιλμ θα ήταν απλώς καλοδεχούμενο, αν δεν υπήρχε η τεράστια μορφή ενός άλλου «γερόλυκου», του Βιτόριο Στοράρο («Κονφορμίστας», «Αποκάλυψη Τώρα» κλπ), του διευθυντή φωτογραφίας που μπορεί να πάρει το ασήμαντο και να το κάνει, αν μη τι άλλο, αξιοπρόσεκτο, πόσο δε μάλλον όταν μιλάμε για μια ακόμη δημιουργία του Γούντι Άλεν.

Αν και οι ερμηνείες κινούνται απλώς σε ένα επαρκές επίπεδο, σίγουρα δεν αποτελούν εμπόδιο για την εξέλιξη της ταινίας, δεν ξεστρατίζουν το ενδιαφέρον του θεατή. Εξαίρεση αποτελεί η έμπειρη Βαλερί Λεμερσιέ που εντάσσεται με ευκολία στο σύμπαν του Γούντι Άλεν και των υπέροχων δεύτερων χαρακτήρων, με τους οποίους εμπλουτίζει τις ταινίες του.

Ο Δημιουργός (The Creator)

Περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, αμερικάνικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Γκάρεθ Έντουαρντς, με τους Τζον Ντέιβιντ Ουάσινγκτον, Τζέμα Τσαν, Κεν Γουατανάμπι, Άλισον Τζάνεϊ, Μπενεντίκτ Γουόνγκ, Στέιργκιλ Σίμπσον κα.

Εντυπωσιακά εικονογραφημένο, χορταστικό, με ένα στόρι για το επίκαιρο και σοβαρό ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης και έναν χαρισματικό πρωταγωνιστή, το φιλμ του Γκάρεθ Έντουαρντς είναι μία τυπικά καλή περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, για ένα μέλλον που απ' ότι φαίνεται δεν είναι και πολύ μακριά.

Ο Έντουαρντς, που γνωρίζει καλά το είδος («Monsters», «Rogue One: A Star Wars Story»), αλλά δεν μας είχε δείξει τίποτα το ιδιαίτερο, μέχρι στιγμής, πέρα από τις τεχνικές του γνώσεις, θα προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, για να αναδείξει τους κινδύνους που κρύβονται πίσω από την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης.

Ένας πρώην πράκτορας των ειδικών δυνάμεων, που θρηνεί την εξαφάνιση της συζύγου του, επιστρατεύεται για να βρει και να εξοντώσει τον ασύλληπτο αρχιτέκτονα ενός προγράμματος Τεχνητής Νοημοσύνης, τον Δημιουργό. Έναν κατασκευαστή που μπορεί να καταστρέψει την ανθρωπότητα κι έχει ως βασικό και θανάσιμο όπλο ένα δημιούργημα της τεχνητής νοημοσύνης, με τη μορφή ενός μικρού παιδιού.

Ο Έντουαρντς, πατώντας σε στέρεες βάσεις αλλά και σε συνταγές, θυμίζοντας σε πολλές σκηνές του σημαντικές ταινίες του είδους, θα στήσει μία ενδιαφέρουσα χορταστική περιπέτεια, που έχει απ' όλα, από κυνηγητά, μάχες και ίντριγκα, μέχρι την αντιπαράθεση της φυσικής ομορφιάς, ταξιδεύοντάς μας σε πολλά μέρη της γης, με φουτουριστικές εικόνες. Και ταυτόχρονα, μια ταινία επιστημονικής φαντασίας, για ένα ζήτημα που ήδη απασχολεί την παγκόσμια κοινή γνώμη και τη ζοφερή εξέλιξή του.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι παρουσιάζεται ως θανάσιμη απειλή ένα ρομπότ με μορφή αθώου, φαινομενικά, παιδιού, θέλοντας να καταδείξει τους κινδύνους που κρύβουν οι τεχνολογικές ανακαλύψεις - εν προκειμένω η τεχνητή νοημοσύνη - και ειδικά όταν εμφανίζονται ως κάτι καλό και χρήσιμο. Όλα αυτά, όμως, παρουσιάζονται απλοϊκά, δίχως να εμβαθύνει, να μπαίνει στον πυρήνα του ζητήματος, την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης από ανεξέλεγκτα κέντρα, που δεν έχουν σχέση με παρανοϊκούς εγκληματίες, αλλά από ισχυρά συμφέροντα - μία εξέλιξη που μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το μέλλον της ανθρωπότητας, ακόμη και στην καθημερινότητά της.

Ο Τζον Ουάσινγκτον, μπορεί να μην είναι πλέον ο ταλαντούχος ανερχόμενος, γεμάτος ορμή, ηθοποιός που ανακαλύψαμε στην εξαιρετική «Παρείσφρηση» του Σπάικ Λι, αλλά παραμένει χαρισματικός και ικανός να δώσει υπόσταση σε έναν ανολοκλήρωτο χαρακτήρα.

Saw X

Ταινία τρόμου, αμερικάνικης παραγωγής του 2023, σε σκηνοθεσία Κέβιν Γκρούτερτ, με τους Τόμπιν Μπελ, Σόνι Σμιθ, Στίβεν Μπραντ κα.

Πέρασαν κιόλας περίπου 20 χρόνια από την πρώτη ταινία του τρομό-φραντσάιζ «Saw» και σε αυτή τη διάρκεια είδαμε αρκετές συνέχειες, που πάντα απευθύνονταν στο πολυπληθές νεανικό και φανατικό κοινό του είδους. Έτσι, φτάσαμε στη δέκατη ταινία που δεν ξεχνάει το παρελθόν της, τα βασικά της γνωρίσματα, καθώς κυριαρχεί και πάλι ο σαδισμός.

Το φιλμ του Γκρούτερτ αποτελεί συνέχεια της πρώτης ταινίας του 2004 και πρίκουελ της επομένης, δίνοντας τουλάχιστον μία γερή δόση περιέργειας στους φαν του φραντσάιζ.

Ο Τζον Κρέιμερ, που είναι άρρωστος και απελπισμένος, θα ταξιδέψει στο Μεξικό για μια παρακινδυνευμένη πειραματική θεραπεία, με την ελπίδα ότι θα θεραπευθεί από τον καρκίνο, μόνο που θα ανακαλύψει ότι πρόκειται για μια απάτη, από ανθρώπους που εκμεταλλεύονται τους πιο ευάλωτους. Εντάξει, η ταξική αναφορά είναι μάλλον μία απλώς πρόφαση μέχρι να έρθει ο σαδιστής παρανοϊκός δολοφόνος και όλα να μπουν σε μια σειρά, με τα κλισέ του είδους να κυριαρχούν. Τα ποτάμια αίματος, οι αρρωστημένες εικόνες και ο σαδισμός του παρανοϊκού εγκληματία θα προκαλέσουν τον τρόμο, αλλά και την αποστροφή.

Ο καλός καρατερίστας Τόνι Μπιλ είναι και πάλι εκεί και ανταποκρίνεται στον κεντρικό ρόλο, ενώ δίπλα του η Σόνι Σμιθ δείχνει να βρίσκεται έξω από τα νερά της.

Προβάλλονται ακόμη οι ταινίες:

Άμλετ (Hamlet)

Η καλύτερη μεταφορά του φημισμένου έργου του Σαίξπηρ, ακόμη και απ' αυτή του Λόρενς Ολιβιέ, σε σκηνοθεσία του Γκριγκόρι Κόζιντσεφ, που επαναπροβάλλεται σε ψηφιακές κόπιες, με αφορμή τα 60 χρόνια από την πρεμιέρα της, που είχε ενθουσιάσει την κριτική και το κοινό. Ο σοβιετικός σκηνοθέτης, θα μείνει απόλυτα πιστός στο θεατρικό κείμενο, επιχειρώντας να διερευνήσει τις πράξεις του σαιξπηρικού ήρωα μέσα από μία ιστορική και υπαρξιακή οπτική. Μια σπουδαία στιγμή για το σοβιετικό σινεμά, μια υπερπαραγωγή (τα γυρίσματα κράτησαν δύο χρόνια), χάρμα οφθαλμών, στην οποία συμμετείχαν ο Μπόρις Πάστερνακ, για τη μετάφραση του έργου και τη φροντίδα των διαλόγων, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς στη μουσική, ενώ πρωταγωνιστεί και χτυπά στα ίσια ακόμη και τον Λόρενς Ολιβιέ, ο Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι.

Μία αιωνιότητα και μία μέρα

Η τιμημένη, με το Μέγα Βραβείο του Φεστιβάλ των Καννών το 1998, ανθρωπιστική αλληγορία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, επαναπροβάλλεται σε ψηφιακές κόπιες. Ο Αγγελόπουλος, μπορεί να μην βρίσκεται στην ακμή του, αλλά έχει σαφώς ωριμάσει και κάνει έναν απολογισμό, μέσα από τον ήρωά του, έναν διάσημο συγγραφέα, τον Αλέξανδρο, που είναι βαριά άρρωστος, αλλά η συνάντησή του με ένα μικρό αγόρι, μετανάστη από την Αλβανία, θα τον ωθήσει σε ένα ταξίδι του μυαλού, συνδέοντας το παρελθόν, με το παρόν και τα ξεχασμένα όνειρά του. Οι γνώριμες εμμονές του Αγγελόπουλου, με σπάνιας ομορφιάς σεκάνς, πλάνα που μαγεύουν, αλλά και αποσπασματική αφήγηση, πολλές φορές υποταγμένη στη βιρτουοζιτέ του σκηνοθέτη. Στο σενάριο έχουν συνεργαστεί και οι Τονίνο Γκουέρα, Πέτρος Μάρκαρης, η φωτογραφία είναι των Γιώργου Αρβανίτη και Ανδρέα Σινάνου, οι αξέχαστες μελωδίες της Ελένης Καραΐνδρου και πρωταγωνιστούν οι Μπρούνο Γκανς, Ιζαμπέλ Ρενό, Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Ελένη Γερασιμίδου, Φαμπρίτσιο Μπεντιβόλιο, Αχιλλέας Σκέβης, ενώ τη φωνή του στον Γκανς δανείζει ο Πέτρος Φυσσούν.

*Με πληροφορίες του Χάρη Αναγνωστάκη, ΑΠΕ-ΜΠΕ