Ταινιοθήκη της Ελλάδος: Παρουσιάστηκε το νέο πρόγραμμα CinEd για την εκπαίδευση των παιδιών και των νέων στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, παρουσίασε σήμερα το νέο πρόγραμμα CinEd για την εκπαίδευση των παιδιών και των νέων στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο που απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, σε κάθε γωνία και σε κάθε σχολείο της Ελλάδας.

Σκοπός του CinEd είναι η μύηση των παιδιών και των εφήβων στη μαγεία του κινηματογράφου. Πρόκειται για μια συνεργασία 16 πολιτιστικών και εκπαιδευτικών φορέων από 13 χώρες, ανάμεσά τους και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Το CinEd είναι μια πλατφόρμα ανοιχτής πρόσβασης για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων (cined.eu) με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους καθώς και εκπαιδευτικών εργαλείων. Το προγράμματά περιλαμβάνει εκπαιδευτικές προβολές για μαθητές όλων των βαθμίδων σε όλη την Ελλάδα και εργαστήρια επιμόρφωσης κινηματογραφικής παιδαγωγικής για δασκάλους και καθηγητές, με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος εντός και εκτός της σχολικής τάξης.

Η παιδαγωγική φιλοσοφία του CinEd είναι μαθητοκεντρική και συνοψίζεται στις δραστηριότητες: Παρακολουθούμε, ανακαλύπτουμε και μαθαίνουμε μαζί!

Το πρόγραμμα στοχεύει στην προώθηση του ευρωπαϊκού κινηματογράφου στους μαθητές των σχολείων της Ευρώπης, παρέχοντάς τους κινηματογραφική εκπαίδευση και αναπτύσσοντας την εκτίμησή τους για τις ευρωπαϊκές ταινίες, πέρα από τα blockbusters, ενώ παράλληλα τους ενθαρρύνει να παρακολουθούν ενεργά και κριτικά τις ταινίες και να αναπτύσσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τις τεχνικές του κινηματογράφου και την κινηματογραφική γλώσσα.

Για το κινηματογραφικό ευρωπαϊκό αυτό πρόγραμμα (που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe MΕDIA) και υλοποιείται σε 45 χώρες μίλησαν οι: Μαρία Κομνηνού (Διευθύντρια του CinEd για την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ) και Ιουλία Μέρμηγκα (Δρ.Πολιτισμικών και Κινηματογραφικών Σπουδών, Συντονίστρια του CinEd για την Ταινιοθήκη της Ελλάδος).

Τι είναι το CinEd

Ποιοι συμμετέχουν

Το CinEd 2.1 Let's watch together – Εκπαίδευση στον Ευρωπαϊκό Κινηματογράφο για Παιδιά και Νέους - είναι ένα πρόγραμμα ευρωπαϊκής συνεργασίας που αποσκοπεί στη διάρθρωση και προώθηση της κινηματογραφικής εκπαίδευσης για μαθητές και μαθήτριες ηλικίας 6 έως 19 ετών, το οποίο υποστηρίζεται από την Creative Europe MΕDIA.

Το έργο αυτό καθοδηγήθηκε μεταξύ 2015 και 2020 από το Γαλλικό Ινστιτούτο στο Παρίσι, με τη συμμετοχή της Γαλλικής Ταινιοθήκης, και από τον Οκτώβριο του 2020 καθοδηγείται από την Ταινιοθήκη της Πορτογαλίας /Cinemateca Portuguesa στη Λισαβόνα, με τη συμμετοχή δώδεκα εταίρων και τριών συνεργαζόμενων εταίρων, που όλοι ασχολούνται με την κινηματογραφική εκπαίδευση, καθώς και ενός τεχνολογικού παρόχου. Οι άλλοι φορείς/εταίροι εδρεύουν στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γερμανία, την Κροατία, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, τη Ρουμανία, αλλά και την Τουρκία.

Τι περιλαμβάνει

Το CinEd βασίζεται στην ανάπτυξη μιας κοινής ψηφιακής πλατφόρμας (cined.eu), με μια κινηματογραφική συλλογή που αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει 21 τίτλους, κι η οποία είναι ειδικά αφιερωμένη στην κινηματογραφική εκπαίδευση. Σημαντικό στοιχείο αυτής της πλατφόρμας είναι τα εκπαιδευτικά υλικά (παιδαγωγικοί φάκελοι, φυλλάδια μαθητών και διαθεματικό υλικό), τα οποία διατίθενται δωρεάν κι είναι ειδικά σχεδιασμένα για την κινηματογραφική εκπαίδευση παιδιών και εφήβων. Το CinEd προσφέρει επίσης εργαστήρια επιμόρφωσης σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων.

Παιδαγωγική προσέγγιση

Το CinEd είναι αφιερωμένο στη διάδοση της Έβδομης Τέχνης ως πολιτιστικού αγαθού και ως μέσου που μας βοηθά να κατανοήσουμε τον κόσμο. Για να το πετύχει αυτό, αναπτύσσει μια κοινή παιδαγωγική που βασίζεται σε μια συλλογή ταινιών, επιλεγμένων από τις φιλμογραφίες των χωρών που συμμετέχουν στο CinEd. Η παιδαγωγική προσέγγιση του CinEd είναι μαθητοκεντρική και αξιοποιεί συμμετοχικά και βιωματικά μαθησιακά μοντέλα. Αυτή η προσέγγιση έχει στόχο να προσαρμοστεί στην εποχή μας και στις γρήγορες, συνεχείς και σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που βλέπουμε, προσλαμβάνουμε, προβάλλουμε και παράγουμε εικόνες. Οι εικόνες αυτές προβάλλονται σε διαφόρων ειδών οθόνες: από τη μεγαλύτερη –την οθόνη του σινεμά– μέχρι τη μικρότερη του smartphone, και αντίστοιχα στην οθόνη της τηλεόρασης και του υπολογιστή ή του τάμπλετ. Ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη που είναι ακόμα νέα. Πολλές φορές έχουν προβλέψει τον θάνατό του – περιττό να πούμε ότι δεν έχει επέλθει.

Αυτές οι αλλαγές –ιδίως ο εξαιρετικά αποσπασματικός τρόπος με τον οποίο παρακολουθούμε ταινίες στις διάφορες οθόνες– επηρεάζουν τον κινηματογράφο και πρέπει να τις λάβουμε υπόψη εάν μάς ενδιαφέρει η διάδοσή του. Οι εκπαιδευτικές εκδόσεις του CinEd προτείνουν και προασπίζονται μια παιδαγωγική ευαίσθητη, επαγωγική, διαδραστική και διαισθητική, που προσφέρει γνώσεις, αναλυτικά εργαλεία και τη δυνατότητα ενός διαλόγου ανάμεσα στις εικόνες και τις ταινίες. Τα κινηματογραφικά έργα εξετάζονται σε διαφορετικές κλίμακες, φυσικά σαν σύνολο, αλλά επίσης αποσπασματικά και σύμφωνα με διαφορετικές χρονικότητες – ξεχωρίζοντας στιγμιότυπα, πλάνα και σεκάνς.

Η Ταινιοθήκη στο CinEd

Το ελληνικό εθνογραφικό ντοκιμαντέρ στη συλλογή του CinEd

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος έγινε πλήρες μέλος του CinEd τον Σεπτέμβριο του 2022 και σχεδόν αμέσως ξεκίνησε μια οριζόντια διαβούλευση με τους εταίρους του CinEd για τον εμπλουτισμό της συλλογής εκ μέρους της Ταινιοθήκης. Το προσεχές διάστημα η Ταινιοθήκη θα εμπλουτίσει τη συλλογή του CinEd με δύο σημαντικά ελληνικά εθνογραφικά ντοκιμαντέρ, το Ψαράδες και ψαρέματα (1961) του Λέοντος Λοΐσιου, το οποίο αποκατέστησε και ψηφιοποίησε πρόσφατα, και το

Λουόμενοι (2008) της επιδραστικής ντοκιμαντερίστριας Εύας Στεφανή. Τα ντοκιμαντέρ θα συνοδεύονται από εκπαιδευτικό υλικό διαμορφωμένο σύμφωνα με την παιδαγωγική φιλοσοφία του CinEd και θα μπορούν να αξιοποιηθούν για την εκπαίδευση στην λιγότερη αναγνωρισμένη κινηματογραφική τέχνη του δημιουργικού ντοκιμαντέρ τόσο στην Ελλάδα όσο και σε χώρες της Ευρώπης. Ανοίγει έτσι ένα παράθυρο στο ελληνικό ντοκιμαντέρ που γίνεται μέρος του ευρωπαϊκού κινηματογραφικού πολιτισμού.

Το Ψαράδες και ψαρέματα αναφέρεται στη ζωή των ψαράδων στον Μόλυβο της Λέσβου στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το ντοκιμαντέρ διερευνά κινηματογραφικά όψεις της ζωής στο τότε παραδοσιακό ψαροχώρι και αποτυπώνει με ποιητικό τρόπο τόσο τον μόχθο και την υπομονή που απαιτούσε το ψάρεμα ως μέσο επιβίωσης όσο και τις σχέσεις μεταξύ άντρων, γυναικών και παιδιών.

Οι Λουόμενοι είναι ένα ντοκιμαντέρ πάνω στην ανεμελιά και τη μελαγχολία των λουτροπόλεων. Η ζωή στις λουτροπόλεις κυλάει αργά και με ρυθμούς που θυμίζουν άλλες δεκαετίες. Μέσα σε αυτή τη νωχελική ατμόσφαιρα, οι ηλικιωμένοι νιώθουν ελεύθεροι να κάνουν πράγματα που τους απαγορεύει ο κοινωνικός τους περίγυρος. Αντί για ανθρώπους τρίτης ηλικίας έχει κάποιος την εντύπωση ότι περιβάλλεται από εφήβους σε παιδική κατασκήνωση.

Συνεργασίες

Ταυτόχρονα με το απαραίτητο διάστημα εξοικείωσης με τους ανθρώπους, την παιδαγωγική φιλοσοφία και την πλατφόρμα του CinEd, η Ταινιοθήκη αμέσως αναζήτησε συνεργασίες στον ελληνικό εκπαιδευτικό χώρο, κι είναι ανοιχτή στον διάλογο και στην ανταλλαγή με φορείς που δραστηριοποιούνται στην κινηματογραφική εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Το Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του ΕΚΠΑ συνεργάζεται επίσημα με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος στο CinEd. Συγκεκριμένα, η καθηγήτρια Φωτεινή Ασημακοπούλου και η ομότιμη καθηγήτρια Λίτσα Κούρτη του Τ.Ε.Α.Π.Η. είναι μέλη της παιδαγωγικής ομάδας του CinEd για την Ταινιοθήκη.

Προβολές και επιμορφωτικά εργαστήρια εκπαιδευτικών σε σχολεία όλης της Ελλάδας

Η Ταινιοθήκη ως μέλος του CinEd προσφέρει πρόσβαση στην συλλογή ταινιών του CinEd σε κάθε γωνία και σε κάθε σχολείο της Ελλάδας. Ήδη έχει ξεκινήσει η συνεργασία της με εκπαιδευτικούς της Δράμας.

Εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα καλούνται να κάνουν εγγραφή στο CinEd και υστέρα από πιστοποίηση και επικοινωνία με την Ταινιοθήκη, θα μπορούν λάβουν δια ζώσης ή εξ αποστάσεως επιμορφωτική υποστήριξη για το πώς μπορούν να προβάλουν τις ταινίες, να συζητήσουν και να παίξουν γύρω από αυτές με τους μαθητές τους.

Εκπαιδευτικά προγράμματα στο χώρο της Ταινιοθήκης

Για τα σχολεία της Αττικής, η Ταινιοθήκη μπορεί να διοργανώσει δωρεάν προβολές όλων των ταινιών της συλλογής του CinEd που έχει ως τώρα υποτιτλίσει, ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να μυηθούν και στην πρωταρχική εμπειρία της μεγάλης οθόνης και της σκοτεινής αίθουσας. Ωστόσο, στο πλαίσιο λειτουργίας του νέου Μουσείου Κινηματογράφου που εγκαινιάστηκε πέρυσι, η Ταινιοθήκη προτείνει τα δύο παρακάτω εκπαιδευτικά προγράμματα/δράσεις. Τα προγράμματα πραγματοποιούνται από συνεργάτες της ΤτΕ, εξειδικευμένους στην κινηματογραφική εκπαίδευση, στη μουσειολογία και στο εκπαιδευτικό δράμα, με την παρουσία των εκπαιδευτικών που συνοδεύουν τους/τις μαθητές/μαθήτριες και σε συνεργασία μαζί τους.

Μαγικές Εικόνες: Μουσείο Κινηματογράφου και Κινηματογράφος των Απαρχών

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περιήγηση στο Μουσείο Κινηματογράφου ενώ δίνεται έμφαση στα προ-κινηματογραφικά εκθέματα της συλλογής και στα βίντεο που παρουσιάζουν και αναλύουν τη λειτουργία της προβολής εικόνων (με μαγικό φανό) και τη δημιουργία της εντύπωσης της κίνησης (στο ζωοτρόπιο, κ.ά). Ακολουθεί προβολή, σε μεγάλη οθόνη, μερών ή όλου του προγράμματος Κινηματογράφος των Απαρχών του CinEd, που περιλαμβάνει βωβές ταινίες πρωτοπόρων της κινηματογραφικής τέχνης, όπως των αδελφών Λυμιέρ, του Ζορζ Μελιές κ.ά. Έπειτα, οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετέχουν σε ομαδικές και βιωματικές δραστηριότητες και παιχνίδια γύρω από τα μουσειακά τέχνεργα και τις ταινίες.

Ο μπλε τίγρης: από την πόλη στη φύση και στο κινούμενο σχέδιο

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει, πρώτον, προβολή σε μεγάλη οθόνη της βραβευμένης τσεχικής ταινίας Ο μπλε τίγρης (2012, 90’) του Πετρ Ουκροπέτς, η οποία συνδυάζει κινηματογραφικό ρεαλισμό με τεχνικές κινουμένου σχεδίου και εμψύχωσης (animation), δεύτερον, περιήγηση στο Μουσείο Κινηματογράφου , με έμφαση κι εδώ στα κινηματογραφικά εκθέματα (π.χ. ζωοτρόπιο) που συνδέονται με τις απαρχές του κινουμένου σχεδίου και, τρίτον, ομαδοσυνεργατικά εργαστήρια κατασκευής οπτικών παιχνιδιών και κινουμένων σχεδίων, καθώς και σωματικές και βιωματικές δραστηριότητες και παιχνίδια, με αφορμή την ταινία και βασισμένα στο εκπαιδευτικό δράμα.

Επιμορφωτικά εργαστήρια κινηματογραφικής παιδαγωγικής για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων

Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρέχει δωρεάν επιμορφωτικά εργαστήρια κινηματογραφικής παιδαγωγικής για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων είτε εξ αποστάσεως είτε δια ζώσης. Στόχος του προγράμματος είναι οι εκπαιδευτικοί να αποκτήσουν τα απαραίτητα παιδαγωγικά-καλλιτεχνικά εργαλεία, χρησιμοποιώντας το CinEd μέσα στην τάξη σε βάθος χρόνου. Τα εργαστήρια περιλαμβάνουν προβολή επιλεγμένων ταινιών της συλλογής και συζήτηση για την αξιοποίηση των παιδαγωγικών φακέλων και των φυλλαδίων μαθητή/τριας. Επίσης, παρέχονται βιωματικά εργαστήρια από τις εμψυχώτριες του CinEd για την Ταινιοθήκη, καθώς, μεταξύ άλλων, το εκπαιδευτικό δράμα θα αποτελέσει μία από τις διδακτικές μεθόδους. Τα παιδιά και οι έφηβοι θα έχουν έτσι τη δυνατότητα να έρθουν σε μεγαλύτερη επαφή και εμβάθυνση με τον κινηματογραφικό πλούτο του CinEd.

Το προσεχές διάστημα θα ανακοινωθεί επιμορφωτικό εργαστήριο για εκπαιδευτικούς με καλεσμένη επιμορφώτρια από έναν από τους πιο ενεργούς εταίρους του CinEd.