Η Κάλλας, η βράβευση των Μπινός και Φάινς - Οσα είδαμε τις πρώτες μέρες του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Σε κλίμα συγκίνησης και γιορτής πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στην ανακαινισμένη αίθουσα του ιστορικού Ολύμπιον, η οποία κατακλύστηκε από λάτρεις του σινεμά, καλλιτέχνες και εκπροσώπους της πολιτείας. Το κοινό υποδέχτηκε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος παρουσίασε τους οικοδεσπότες της βραδιάς, τους Cool Crips, τον Σπύρο Νταντανίδη και τον Γρηγόρη Χρυσικό, που έδωσαν έναν αέρα φρεσκάδας, χιούμορ και αυτοσαρκασμού στην εκδήλωση. 

Ο Σπύρος Νταντανίδης μίλησε για τη σημασία της προσβασιμότητας στον κινηματογράφο, αναφέροντας ότι πρόκειται για θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. «Η ισότιμη συμμετοχή δεν είναι απλά συμβολική, αλλά έχει πραγματική αξία, και αυτή εκφράζεται μέσα από την παρουσία μας εδώ απόψε, ως παρουσιαστές της τελετής» τόνισε, ενώ ευχαρίστησε τον Ανδρεαδάκη και την Κίνηση Αναπήρων Καλλιτεχνών για την πρόοδο που έχει γίνει στον χώρο του φεστιβάλ. Οι δύο παρουσιαστές εξέφρασαν τη χαρά τους που ο θεσμός υιοθετεί όλο και περισσότερο συμπεριληπτικές πρακτικές, με αίθουσες πλήρως προσβάσιμες για άτομα με αναπηρία, ειδικές προβολές και ακουστική περιγραφή, εξασφαλίζοντας την ισότιμη πρόσβαση όλων.

Η βραδιά κύλησε με τις τοποθετήσεις ανθρώπων που έχουν σηματοδοτήσει την πορεία του φεστιβάλ και αναδείξει τον κοινωνικό του ρόλο. Η γενική διευθύντρια, Ελίζ Ζαλαντό, ανέπτυξε τ' όραμα του φετινού θεματικού αφιερώματος, που διευρύνει τα όρια της οικογένειας και καλεί σε ενσυναίσθηση και συνεργασία. Σε έναν κόσμο όπου οι συγκρούσεις και ο διχασμός διαρρηγνύουν τις κοινωνίες, το σινεμά αποτελεί έναν χώρο κοινότητας και κατανόησης.

«Σήμερα, είναι πιο κρίσιμο από ποτέ να στοχαστούμε στη βαθύτερη έννοια του τι σημαίνει να ανήκεις σε μια οικογένεια. Κι ο τρόπος για να το κάνουμε δεν είναι άλλος από το μοντέρνο, το σημαντικό, το γενναίο σινεμά των ημερών μας. Το φεστιβάλ μπορεί να μην αλλάζει την ιστορία, αλλά έχει τη δύναμη να ενώνει τους ανθρώπους» επισήμανε χαρακτηριστικά.

Η βραδιά περιλάμβανε και την προβολή δύο σποτ της φετινής διοργάνωσης, σκηνοθετημένα από τους ανερχόμενους δημιουργούς Νίκο Κολιούκο και Μένη Τσιλιανίδου. Με σύγχρονες αναφορές και πνεύμα κοινωνικού σχολιασμού, τα σποτ καταπιάνονται με τα αφιερώματα «Εμείς, το Τέρας» και «Un-Family-ar», φέρνοντας στο προσκήνιο νέες ερμηνείες της ταυτότητας και του «ανήκειν».

Την τελετή ολοκλήρωσε η παρουσίαση της ταινίας έναρξης, «Maria» του Πάμπλο Λαραΐν, μια βιογραφία της Μαρίας Κάλλας που ακολουθεί τις τελευταίες μέρες της ζωής της διάσημης σοπράνο και προβάλλει τα σημαντικά γεγονότα της πολυτάραχης ζωής της. Ο χιλιανός σκηνοθέτης ειδικεύεται στο να συλλαμβάνει τη μεγαλύτερη αλήθεια πίσω από τις αληθινές ιστορίες σπουδαίων ανθρώπων. 

«Η ταινία αυτή ανήκει σε μια τριλογία βιογραφιών της Jackie, της Diana και τώρα της Maria, αποκαλύπτοντας την ουσία πίσω από τις ιστορίες τους. Ορισμένα από τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα» ανέφερε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, πριν ανοίξει η αυλαία. Ανάμεσα στους καλεσμένους βρέθηκε και η πρωτοεμφανιζόμενη Αγγελίνα Παπαδοπούλου που ερμηνεύει την Κάλλας σε νεαρή ηλικία, η οποία συγκίνησε πολύ με την ερμηνεία της.

Τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο σε Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς

Την επόμενη μέρα, στο κατάμεστο Ολύμπιον, το κοινό είχε την ευκαιρία να τιμήσει τους δύο καλλιτέχνες, Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς, οι οποίοι έλαβαν τον Χρυσό Αλέξανδρο για τη συνεισφορά τους στον κινηματογράφο, με αφορμή την προβολή της εμβληματικής ταινίας «Ο Άγγλος ασθενής» του Άντονι Μινγκέλα. Η ταινία αυτή, που αποτελεί μια από τις πλέον συγκινητικές συνεργασίες των δύο ηθοποιών, απέφερε στη Μπινός το Όσκαρ Β΄ Γυναικείου Ρόλου και στον Φάινς μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου.

Η τελετή ξεκίνησε με την υποδοχή των τιμώμενων προσώπων από τη γενική διευθύντρια του φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, και τον καλλιτεχνικό διευθυντή, Ορέστη Ανδρεαδάκη, οι οποίοι αναφέρθηκαν εκτενώς στην ανεκτίμητη καλλιτεχνική κληρονομιά των δύο ηθοποιών. Ο δεύτερος εξήρε τη Μπινός για τη βαθιά και διαχρονική ερμηνευτική της ικανότητα, η οποία της έχει χαρίσει συνεργασίες με κορυφαίους σκηνοθέτες όπως οι Κριστόφ Κισλόφσκι, Λάσε Χάλστρομ και Μίκαελ Χάνεκε. Η αναφορά στην πολυδιάστατη και τολμηρή της ερμηνεία σε ταινίες, όπως «Οι εραστές της γέφυρας» και «Τρία χρώματα: Η Μπλε» ταινία συγκίνησε το κοινό, το οποίο παρακολουθούσε μαγεμένο.

Ο Ρέιφ Φάινς, από την πλευρά του, επαινέθηκε για την εκφραστικότητα και το εύρος των ρόλων του, από την ανατριχιαστική ερμηνεία του στη «Λίστα» του Σίντλερ μέχρι τη χιουμοριστική του απόδοση στο «Ξενοδοχείο Grand Budapest». Ο Ανδρεαδάκης σημείωσε ότι οι ερμηνείες του Φάινς προσθέτουν αληθοφάνεια και συναισθηματικό βάθος στους χαρακτήρες του, είτε ως απειλητικός Λόρδος Βόλντεμορτ είτε ως σοβαρός και αφοσιωμένος Μ στον Τζέιμς Μποντ.

Η βραδιά απέκτησε προσωπική διάσταση όταν οι δύο ηθοποιοί πήραν τον λόγο. Ο Φάινς μίλησε με βαθιά συγκίνηση για τη συνεργασία του με τη Ζιλιέτ Μπινός, λέγοντας ότι κάθε στιγμή μαζί της είναι «ένα όνειρο» και αποκαλώντας την πηγή έμπνευσης. Η αγάπη και ο σεβασμός που τρέφει για την καλλιτέχνιδα ήταν εμφανείς και κέρδισαν την αποθέωση από το κοινό. Ακολούθως, η Ζιλιέτ Μπινός εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς το φεστιβάλ και την πόλη της Θεσσαλονίκης, περιγράφοντας τη συναισθηματική σύνδεσή της με τον ελληνικό πολιτισμό και τους θησαυρούς της πόλης. Με συγκινητικά λόγια, ευχήθηκε στη διοργάνωση να συνεχίσει για πολλά χρόνια να φέρνει σπουδαίες ταινίες και να καλλιεργεί την αγάπη για το σινεμά.

Η Μπινός, απευθυνόμενη στον Φάινς, τον αποκάλεσε «μυστήριο γεμάτο αντιφάσεις» και εξομολογήθηκε ότι κάθε συνεργασία μαζί του είναι πηγή γνώσης και έμπνευσης. «Είμαστε δύο πολύ τυχεροί άνθρωποι. Μοιραζόμαστε έναν κοινό τόπο, την υποκριτική. Έναν τόπο όπου έχουμε τη δυνατότητα να μεταμορφωνόμαστε, να δείξουμε πώς μια πληγή μπορεί να μετατραπεί σε χαρά, πώς η απογοήτευση μπορεί να γίνει τόλμη, πώς ο φόβος μπορεί να μεταμορφωθεί σε ασφαλές καταφύγιο. Φίλε μου Ρέιφ, σου εύχομαι να βιώσεις μια αληθινή "επιστροφή" στην πιο χαρούμενη και οικεία προσωπική σου αλήθεια. Γνωρίζεις τι εννοώ με αυτό. Το να εργάζομαι μαζί σου είναι από μόνο του μια ανταμοιβή που γεμίζει την καρδιά και το μυαλό μου. Νιώθω σαν να σε γνωρίζω σε βάθος, κι όμως θέλω ακόμη να σε ανακαλύψω. Είσαι ένα μυστήριο γεμάτο αντιφάσεις, κι αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που σε αγαπώ. Όταν παίζουμε μαζί, δεν μπορούμε να κρυφτούμε πουθενά» είπε. Η ειλικρινής αυτή στιγμή ανάμεσα στους δύο ηθοποιούς δημιούργησε ένα συγκινητικό κλίμα, το οποίο ολοκληρώθηκε με θερμά χειροκροτήματα από τους παρευρισκόμενους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη θέση των δύο καλλιτεχνών στο κοινό της Θεσσαλονίκης.

Παζολίνι: «Ταξιδεύουμε για να βρούμε τον εαυτό μας, τη δική μας Ιθάκη»

Η πολυαναμενόμενη συνέντευξη Τύπου με τους Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς για την ταινία «Η Επιστροφή» πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Σταύρος Τορνές, μαγνητίζοντας το ενδιαφέρον των θεατών και του Τύπου. Η ταινία, μια πρωτότυπη και τολμηρή κινηματογραφική μεταφορά της τελευταίας ραψωδίας της Οδύσσειας, φέρει την υπογραφή του σκηνοθέτη Ουμπέρτο Παζολίνι, ο οποίος βρισκόταν επίσης στο πάνελ, μαζί με τον συμπαραγωγό Κωνσταντίνο Κοντοβράκη.

Ο Γιώργος Κρασσακόπουλος άνοιξε τη συζήτηση, τονίζοντας τη σημασία της Οδύσσειας για το ελληνικό κοινό: «Τα ομηρικά έπη είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το θυμικό της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή η ταινία έρχεται να συνομιλήσει με το κοινό μέσα από την ιστορία ενός αρχέγονου ήρωα που όλοι γνωρίζουμε από την παιδική μας ηλικία». Η πρώτη ερώτηση αφορούσε τον σκηνοθέτη, ο οποίος παραδέχτηκε πως αυτή η ιδέα τον απασχολεί εδώ και τριάντα χρόνια. «Δηλαδή, δέκα χρόνια περισσότερα από όσα χρειάστηκε ο Οδυσσέας για να πολεμήσει στην Τροία, ν' αποχωρήσει, να συνάψει ερωτικές περιπέτειες με τις πιο όμορφες γυναίκες της Μεσογείου, να σκοτώσει 108 μνηστήρες και να επιστρέψει στην Πηνελόπη» αστειεύτηκε.

Ο Παζολίνι αναφέρθηκε και στην ανάγκη του να εστιάσει στο συναισθηματικό και ψυχολογικό ταξίδι του Οδυσσέα, παρά στη γεωγραφική του περιπλάνηση: «Η Επιστροφή είναι μια οδύσσεια του μυαλού και του πνεύματος, όχι μόνο του σώματος. Αυτή είναι και η πραγματική εσωτερική πάλη του ήρωα – να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του και την οικογένειά του, κάτι πολύ πιο δύσκολο από το να κερδίσει μία μάχη». Ο σκηνοθέτης επεσήμανε πως ο Οδυσσέας έρχεται αντιμέτωπος με την αποξένωση από τον εαυτό του και από τους δικούς του ανθρώπους. «Εστιάσαμε περισσότερο στους ανθρώπους, παρά στους μύθους» διευκρίνισε.

Η σέλφι με το βιβλίο της Οδύσσειας

Στη συνέχεια, οι πρωταγωνιστές, Ρέιφ Φάινς και Ζιλιέτ Μπινός, μοιράστηκαν τις προσωπικές τους σκέψεις για την ταινία. «Ο Ουμπέρτο είναι φίλος και συνεργάτης μου εδώ και πολλά χρόνια» δήλωσε ο Φάινς. «Το όραμά του ήταν καθαρό και έφτασε σ' ένα σημείο απόλυτης διαύγειας πριν από περίπου τρία χρόνια. Όταν μου έγινε η πρόταση, συναντηθήκαμε με τη Ζιλιέτ στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. Αγοράσαμε μαζί την Οδύσσεια και βγάλαμε μια σέλφι, στέλνοντας την στον Ουμπέρτο με τη λεζάντα "έτοιμοι!"». Η Μπινός από την πλευρά της, γεμάτη ενθουσιασμό, πρόσθεσε: «Όταν προσκλήθηκα στον "χορό" του Οδυσσέα, ήμουν πολύ πρόθυμη να χορέψω. Το σενάριο, οι διάλογοι, η ιστορία, και φυσικά η ιδέα του να δουλέψω ξανά με τον Ρέιφ – όλα με μάγεψαν».

Όσον αφορά την ιδιαίτερη σχέση της ταινίας με την Ελλάδα, ο συμπαραγωγός Κωνσταντίνος Κοντοβράκης δήλωσε ότι για εκείνον αυτό το έργο ήταν «ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα». Η Ελλάδα, είπε, «είναι η γενέτειρα της Οδύσσειας, το κείμενο που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον ελληνικό και τον δυτικό πολιτισμό. Κάθε παραγωγός θα ήθελε να δουλέψει με ανθρώπους όπως η Ζιλιέτ και ο Ρέιφ και ν' αφηγηθεί μια τόσο σημαντική ιστορία που ακόμα παραμένει επίκαιρη».

Σε ερώτηση για τη διαχρονική απήχηση της Πηνελόπης, η Ζιλιέτ Μπινός απάντησε: «Η Πηνελόπη είναι ένα αρχέτυπο που μπορεί ν' αγγίξει πολλές γυναίκες με διαφορετικούς τρόπους. Είναι μια γυναίκα που κάνει το δικό της ταξίδι, που περιμένει τον άντρα της με πίστη, αλλά συγχρόνως είναι δυναμική, αποφασιστική και γεμάτη υπομονή. Η ιστορία της είναι διαχρονική, είναι σύγχρονη – μια γυναίκα που ισορροπεί το θηλυκό και το αρσενικό της στοιχείο και επιστρέφει στην καρδιά της, στην ουσία της, όπως και ο Οδυσσέας». Ο Ουμπέρτο Παζολίνι πρόσθεσε: «Για μένα, η Πηνελόπη δεν είναι απλώς μια υποταγμένη γυναίκα που περιμένει, αλλά μια ισχυρή προσωπικότητα, υπεύθυνη για τις αποφάσεις της και τις εξελίξεις στο νησί της».

Η συζήτηση προχώρησε στο θέμα της βίας στο ταξίδι του Οδυσσέα. Ο Παζολίνι σχολίασε ότι ο Οδυσσέας παλεύει με τη βία ως βασική του εσωτερική σύγκρουση. «Η βία που έχει ζήσει τον αποσυνθέτει. Στο τέλος, η βία είναι κάτι που δεν επιθυμεί, αλλά καλείται να την αντιμετωπίσει για ν' αποκαταστήσει την τάξη στο σπίτι του».

Ο Ρέιφ Φάινς ενθάρρυνε το κοινό να σκεφτεί τον Οδυσσέα ως έναν άντρα που βιώνει τις τραυματικές συνέπειες της βίας και του πολέμου. «Ο Οδυσσέας είναι ψυχικά διαλυμένος, αντιμέτωπος με τον εαυτό του και το ηθικό δίλημμα της επιστροφής στη βία για να πάρει πίσω το σπίτι του. Είναι σαν τον Αρτζούνα στη Μπαγκαβάτ Γκίτα, όταν ο Κρίσνα τον καλεί να πολεμήσει για το ιερό του καθήκον. Έτσι κι ο Οδυσσέας πρέπει να ολοκληρώσει την αποστολή του, παρά τον τρόμο που του προκαλεί».

Σε μια ερώτηση από το κοινό, η Ζιλιέτ Μπινός μίλησε για την προσωπική της σχέση με την υπομονή και τη μοναχικότητα της Πηνελόπης. «Η Πηνελόπη είναι μια γυναίκα που προσποιείται ότι όλα είναι εντάξει, κρύβοντας έναν εσωτερικό εφιάλτη. Πρέπει να καταφύγει σ' έναν πονηρό τρόπο για ν' αντιμετωπίσει το σκοτάδι, διατηρώντας την ψυχραιμία της και την ευφυΐα της. Είναι πολύ πιο περίπλοκη από μια απλή "πιστή σύζυγος"». Καθώς η συνέντευξη πλησίαζε στο τέλος, η Ζιλιέτ Μπινός μοιράστηκε μια ιδιαίτερη στιγμή από τα γυρίσματα: «Ίσως αυτή να είναι η τελευταία μας ταινία μαζί με τον Ρέιφ. Κάθε στιγμή που περνάμε μαζί στη σκηνή έχει σημασία, γιατί το σινεμά για μένα είναι κάτι βαθιά συναισθηματικό. Το κάνω για εσάς, για την ανθρωπότητα, για να συνεισφέρουμε σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς».

Ο Παζολίνι αναφέρθηκε επίσης στην πρόκληση του καλλιτεχνικού κινηματογράφου, λέγοντας: «Στόχος μας είναι να δώσουμε στους θεατές τη συγκίνηση και το βάθος που ενέπνευσε η Οδύσσεια πριν από 2.800 χρόνια. Αυτό το έργο δεν είναι μόνο ένα επικό παραμύθι, αλλά μια υπενθύμιση ότι όλοι, όπως ο Οδυσσέας, ταξιδεύουμε για να βρούμε τον εαυτό μας, τη δική μας Ιθάκη». Η ταινία θα κυκλοφορήσει στις ελληνικές αίθουσες στις 28 Νοεμβρίου 2024, αφήνοντας στους θεατές την υπόσχεση μιας εμπειρίας γεμάτης ερωτήματα και απαντήσεις για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη.

ΕΡΤ: Ενθουσίασε το κοινό η avant premiere της νέας σειράς

Ενθουσιώδης υπήρξε η ανταπόκριση του κοινού στην avant premiere της νέας σειράς της ΕΡΤ «Η Μαρία που έγινε Κάλλας». Η προβολή έγινε στην κατάμεστη αίθουσα «Τώνια Μαρκετάκη», όπου οι θεατές είχαν την ευκαιρία ν' απολαύσουν τα πρώτα δύο επεισόδια της σειράς. Το σενάριο, με αφορμή την επέτειο 100 χρόνων από τη γέννηση της La Divina, πραγματεύεται τα πρώτα βήματα της Μαρίας Κάλλας στην κατοχική Αθήνα, πριν από την παγκόσμια καταξίωσή της στις αίθουσες Όπερας της Ευρώπης και της Αμερικής.

Στο κλείσιμο της εκδήλωσης, η σκηνοθέτρια και επικεφαλής σεναριογράφος της σειράς, Ολγα Μαλέα, τόνισε ότι «Η Μαρία που έγινε Κάλλας, το ασχημόπαπο που έγινε ντίβα, είναι μια ιστορία που ήθελα να πω εδώ και χρόνια, γιατί δίνει μια νέα διάσταση στις γυναικείες δυνατότητες και ψυχολογία». Όπως σημείωσε, «η Μαρία είναι ένα κορίτσι που αξιοποίησε το τεράστιο ταλέντο της και άλλαξε την όπερα για πάντα. Η Κάλλας δεν τραγουδούσε, ερμήνευε, ζούσε τον κάθε ρόλο της. Είναι η πρώτη γυναίκα που κατάφερε να κάνει τον εαυτό της σήμα κατατεθέν, όχι χάρη στην ομορφιά της, αλλά χάρη στην προσωπικότητά της. Αυτό το κορίτσι είναι βέρα Ελληνίδα και η μεταμόρφωσή της έγινε εδώ στην Ελλάδα, στην Αθήνα, στα χρόνια της Κατοχής. Η νεαρή Μαρία συνεχίζει να μας συγκινεί και να μας εμπνέει μέχρι σήμερα».

Το 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ξεκίνησε μ' ενέργεια, μεράκι και τη διάθεση ν' αφουγκραστεί τις προκλήσεις της εποχής, ενσαρκώνοντας την αίσθηση κοινότητας και εξέλιξης που το διακρίνει τόσα χρόνια.