«Η κινηματογραφική κριτική στην Ελλάδα: Ιστορικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις»: Ένα Συνέδριο για όσους αγαπούν τον κινηματογράφο

Την Πέμπτη 21 Νοεμβρίου αρχίζει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το Συνέδριο «Η κινηματογραφική κριτική στην Ελλάδα: Ιστορικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις» (21-23/11) που συνδιοργανώνουν το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, το Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου και το Τμήμα Arts du Spectacle του Πανεπιστημίου de Poitiers στη Γαλλία.

«Για όσους κάποια στιγμή θέλησαν να γράψουν ή να διαβάσουν μια κριτική για μια ταινία»

Το μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Συνεδρίου, Ξένια Πηρούνια, σημειώνει στο ethnos.gr πως, «το Συνέδριο απευθύνεται σε όλους όσους βλέπουν κινηματογράφο και έχουν θελήσει να γράψουν για μια ταινία που είδαν μετά από μια προβολή είτε σε μια σελίδα στο facebook είτε σε μια σελίδα επίσημη που αφορά τον κινηματογράφο. Σε διαπιστευμένους κριτικούς κινηματογράφου αλλά και σε "ερασιτέχνες" θεατές που κάποια στιγμή θέλησαν να γράψουν ή να διαβάσουν μια κριτική για μια ταινία. Αν και ακαδημαϊκό νομίζουμε ότι οι θεματικές που καλύπτει ενδιαφέρουν όποια και όποιον θέλει να έρθει σε επαφή ή να ακούει περισσότερο για τη σχέση της κινηματογραφικής κριτικής με την κινηματογραφική θεωρία. Ή τη σχέση της κινηματογραφικής κριτικής στην Ελλάδα με τα διεθνή ρεύματα σε διαφορετικές εποχές όπως για παράδειγμα την περίοδο της Δικτατορίας και της Μεταπολίτευσης μέσα από πολύ σημαντικά περιοδικά όπως ο Σύγχρονος Κινηματογράφος, η Επιθεώρηση Τέχνης, το Φιλμ κ.ά., τη συμβολή συγκεκριμένων κριτικών όπως ο Βασίλης Ραφαηλίδης, η Ίρις Σκαραβαίου, ο Παύλος Ζάννας κ.ά. Θα έλεγα ότι απευθύνεται ακόμη και σε αυτούς που η κριτική "δεν τους γεμίζει το μάτι" καθώς το συνέδριο προφέρει ένα ευρύ πεδίο προσεγγίσεων που μπορεί να λύσει απορίες και να λειτουργήσει ενθαρρυντικά για τον ακροατή/θεατή».

Φιλοδοξώντας να διερευνήσει την εξελικτική πορεία του κινηματογράφου, από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι τη σημερινή ψηφιακή εποχή, πρόκειται για το πρώτο επιστημονικό  Συνέδριο που θέτει στο επίκεντρο τον κριτικό λόγο για τον κινηματογράφο στην Ελλάδα ως αυτόνομο πεδίο μελέτης. Σε αυτό συμμετέχουν 73 ομιλητές που θα επιχειρήσουν, στα τρία στρογγυλά τραπέζια του συνεδρίου και μέσα από  56 διαφορετικές θεματικές και πολυπρισματικές αναγνώσεις να εξετάσουν την ιστορική διαδρομή της ελληνικής κινηματογραφικής κριτικής, να διερευνήσουν τις διαφορετικές της εκφάνσεις, να στοχαστούν για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα και να αναδείξουν την αλληλεπίδρασή της με το ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό και πολιτισμικό τοπίο, τόσο το εγχώριο όσο και το διεθνές.

Για την κ. Πηρούνια, «η σχέση της κινηματογραφικής κριτικής με την πολιτική και την ιδεολογία είναι ένας τομέας που έχει πολύ ενδιαφέρον και από ιστορικής και από κινηματογραφικής άποψης, οι περιπτώσεις συγκεκριμένων ταινιών (Ζ του Κ. Γαβρά, η Φόνισσα της Ε. Νάθενα, το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου, οι ταινίες Τρόμου) και η πρόσληψή τους από την κριτική είναι από τις θεματικές εκείνες που πάντα είναι αρκετά ζωντανές επίσης». Ξεχωρίζει η ίδια κάποια θεματική, ή κάποιους ομιλητές από τη διοργάνωση; «Νομίζω ότι τα στρογγυλά τραπέζια (ένα για κάθε ημέρα) αδιαμφισβήτητα κλέβουν λίγο το ενδιαφέρον», σημειώνει και προσθέτει πως, «σε αυτά συμμετέχουν σκηνοθέτες, θεωρητικοί, κριτικοί, ακαδημαϊκοί και αυτή η διαφορετική θέση που έχει ο καθένας νομίζω θα είναι και το ενδιαφέρον για μια συζήτηση που σκοπό δεν έχει τη συμφωνία αλλά την ανάδειξη του διαφορετικού βλέμματος του καθενός και της καθεμίας, είτε αυτό αφορά την ιστορία των κινηματογραφικών περιοδικών είτε την κριτική στο facebook και το Letterbox».

Πολιτική, ιδεολογία, Ιστορία, η κινηματογραφική γλώσσα και φόρμα, ο ελληνικός κινηματογράφος, καλλιτεχνικές και δημοφιλείς ταινίες, το έργο συγκεκριμένων σκηνοθετών/τριών, τα κινηματογραφικά είδη, ο ήχος και η μουσική, η γυναικεία ματιά, τα κινηματογραφικά περιοδικά, ο περιοδικός τύπος, οι κριτικοί ως διακριτές φωνές παραγωγής λόγου, η τηλεόραση, ο κόσμος του διαδικτύου και των ψηφιακών μέσων, τα κινηματογραφικά φεστιβάλ, ζητήματα θεωρίας, η κρατική παρέμβαση και η λογοκρισία, η λογοτεχνία και το θέατρο είναι μερικές από τις επιμέρους οπτικές γωνίες μέσα από τις οποίες θα συζητηθεί ο κριτικός λόγος για τον κινηματογράφο στην Ελλάδα. 

Πράγματι, τα τρία στρογγυλά τραπέζια παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η Μαρία Κατσουνάκη θα συζητήσει με εκπροσώπους εμβληματικών κινηματογραφικών περιοδικών (Αλέξης Γρίβας, Άντα Κλαμπατσέα, Δημήτρης Κολιοδήμος, Χρήστος Μήτσης, Θανάσης Ρεντζής, Τέλης Σαμαντάς και Ηλίας Φραγκούλης) για την επιρροή τους στο αναγνωστικό κοινό και τη διαμόρφωση της σινεφιλίας στην Ελλάδα. Η Ρέα Βαλντέν με την Αντουανέττα Αγγελίδη, τον Θανάση Βασιλείου, τον Φιλ Ιερόπουλο και τον Αρμάντο Σάκο θα εξετάσουν την κινηματογραφική κριτική ως λόγο και πράξη για να μιλήσουν για τον «κινηματογράφο αλλιώς», ενώ ο Χρήστος Δερμεντζόπουλος και οι συνομιλητές του Βαγγέλης Βίτσικας, Ιωσηφίνα Γριβέα, Κώστας Κωστάκος (Old Boy), Αλέξανδρος Παπαγεωργίου (Αλεκσάντερ Πλατς) και Πόλυ Λυκούργου (Flix.gr) θα αναμετρηθούν με τις προκλήσεις της κινηματογραφικής κριτικής στην εποχή των ΜΚΔ και των ψηφιακών πλατφορμών.

Αποτυπώνει, όμως, ο τρόπος που οι κριτικοί μιλούν για τον κινηματογράφο την εκάστοτε εποχή; Έχει την ικανότητα να εξελίσσεται η κριτική, με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει με τον κινηματογράφο καθαυτό; «Ο Τζίγκα Βερτόφ έλεγε πως ο κινηματογράφος είναι η εξέλιξη της πολιτικής με άλλα μέσα. Δεδομένης αυτή της προσέγγισης ο λόγος πάνω στον κινηματογράφο θεωρώ ότι επηρεάζει την κοινωνία και όπως επηρεάζεται και ο ίδιος από αυτήν», υπογραμμίζει η Ξένια Πηρούνια και προσθέτει πως, «ο κινηματογραφικός λόγος είναι ένας λόγος που πριν μιλήσει για το σινεμά έχει κάποια θέση συνειδητή ή όχι και για τα μείζονα ζητήματα της ζωής. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης έλεγε ότι όποιος γράφει μόνο για κινηματογράφο ουσιαστικά δεν μπορεί να γράψει για τίποτα. Ο κινηματογραφικός λόγος εμπεριέχει την ιστορία, την κοινωνιολογία, την αισθητική, αποκρυσταλλώνει αντιλήψεις, τάσεις και συγκεκριμένα ιδεολογικά φορτία σε κάθε περίοδο και εδώ βρίσκεται και ο πλούτος που έχει ως ερευνητικό πεδίο».

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως τις 23 Νοεμβρίου 2024 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στην Αίθουσα Σάκη Καράγιωργα ΙΙ. Η είσοδος σε όλες τις εργασίες του Συνεδρίου είναι ελεύθερη.

Δείτε εδώ το πρόγραμμα και τις αναλυτικές πληροφορίες του Συνεδρίου

Facebook Event

Facebook Page

Instagram Page

Επιστημονική Επιτροπή:

• Θανάσης Αγάθος, Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών
• Γιώργος Αναγνώστου, The Ohio State University
• Θανάσης Βασιλείου, Universite de Poitiers
• Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, Παν/μιο Κρήτης
• Χρήστος Δερμεντζόπουλος, Πάντειο Παν/μιο
• Μπέττυ Κακλαμανίδου, Αριστοτέλειο Παν/μιο
• Βρασίδας Καραλής, The University of Sidney
• Δημήτρης Κερκινός, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
• Ελευθερία Ράνια Κοσμίδου, The University of Salford, Manchester
• Κώστας Κωνσταντινίδης, Παν/μιο Κύπρου
• Αφροδίτη Νικολαΐδου, Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών
• Λυδία Παπαδημητρίου, Liverpool John Moores University
• Μαρία Παραδείση, Πάντειο Παν/μιο
• Άννα Πούπου, Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών
• Ειρήνη Σηφάκη, Παν/μιο Θεσσαλίας
• Ειρήνη Στάθη, Παν/μιο Αιγαίου
• Μαρία Στασινοπούλου, University of Vienna
• Μαρία Χάλκου, Ιόνιο Παν/μιο

Οργανωτική Επιτροπή:

• Εύα Βλάχου, Ιόνιο Παν/μιο
• Γιάννης Βράιλας, Πάντειο Παν/μιο
• Αφροδίτη Καϊράκη, Πάντειο Παν/μιο
• Δημήτρης Κεχρής, Ιόνιο Παν/μιο
• Ελένη Λινάρδου, Πάντειο Παν/μιο
• Ξένια Πηρούνια Παν/μιο Ιωαννίνων
• Ελπίδα Χαρίτου, Πάντειο Παν/μιο