Φαντασία: Ταξίδι στις πίστες του '90 και του λαϊκοπόπ (pics)

«Καρδιές τσαλάκωσα, ψυχές φαρμάκωσα/ ίσως ακόμα κι ο Θεός να με μισεί/
όσο και να μετανιώνω/κάθε κρίμα μου πληρώνω/ και για όλα, φταις είσ’ εσύ».

Ακούμε σε playback τους στίχους από το «Παιδί του δρόμου» (1953) του Γιώργου Μητσάκη ξανά και ξανά σε νέα ενορχήστρωση. Στην πίστα η Ρένα Μόρφη, όμορφη μέσα στο λαμπερό, λευκό φόρεμά της επαναλαμβάνει τη σκηνή με απόλυτο επαγγελματισμό και αισθαντικό βάθος. Δίπλα της ο Μανώλης Καραντίνης παίζει μπουζούκι. Στο πάλκο τα γαρύφαλλα είναι λευκά και όχι κόκκινα όπως κάποτε, στη δεκαετία του ’90, για παράδειγμα, την εποχή του ξέφρενου lifestyle και της αποθέωσης του λαϊκοπόπ. Σε αυτή την περίοδο του νεοελληνικού νεοπλουτισμού και του ξεφαντώματος στις πίστες της Αθήνας φιλοδοξεί να μας γυρίσει με μία ιστορία έρωτα και μουσικής η νέα ταινία του Αλέξη Καρδαρά «Φαντασία».

Εδώ στο κέντρο Akanthus της Ιεράς Οδού όπου βρεθήκαμε για να παρακολουθήσουμε τα γυρίσματα της ταινίας η σκηνή ανάμεσα στη Ρένα Μόρφη που υποδύεται τη σταρ του πενταγράμμου Φωτεινή Ρούκουνα και τον Στέλιο Μάινα, ενσαρκωτή του μέντορά της και μπουζουξή Χρηστάκη, είναι σύγχρονη και εκτυλίσσεται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Το «κλαμπάτο» μαγαζί είναι πιο ψυχρό από τα κέντρα διασκέδασης της δεκαετίας του ’90 στα οποία εμφανώς αναφέρεται ο τίτλος της ταινίας (εκτός δηλαδή από το κλείσιμο του ματιού στο τότε φαντασιακό πανηγύρι). Το κόκκινο ημίφως αγκαλιάζει τους θαμώνες που χειροκροτούν τη Φωτεινή, ο καπνός θολώνει τα μάτια ενώ στα τραπέζια ρέει άφθονο αλκοόλ. Τυλιγμένος με το παλτό του και με μία τραγιάσκα να κρύβει το θλιμμένο πρόσωπό του, ο Στέλιος Μάινας περνάει μέσα από τους συγκεντρωμένους θαμώνες και το βλέμμα του συναντιέται για ώρα με αυτό της Μόρφη που τραγουδάει σαν να απολογείται για τον έρωτά της. Οι δυο τους δεν θα μιλήσουν και εκείνος θα αποχωρήσει κλαίγοντας.

Ύμνος στον έρωτα 

Η σκηνή που παρακολουθούμε μας δίνει μια μικρή γεύση από την ταινία του Αλέξη Καρδαρά («Γκίνες», «Η ληστεία») που, κατά τα λεγόμενά του, αποτελεί έναν ύμνο στον έρωτα και φόρο τιμής στο ελληνικό λαϊκό τραγούδι, όχι από την πλευρά των θεατών αλλά από εκείνη των καλλιτεχνών της νύχτας. Ο βασικός κορμός της ταινίας εκτυλίσσεται στις χρονιές 1992-’93, όταν το ΠΑΣΟΚ έχει κερδίσει ξανά τις εκλογές και στην ελληνική τηλεόραση προβάλλεται το Ciao Antenna.

Στο πρόγραμμα του κατάμεστου Διογένης Παλλάς ακούγονται επιτυχίες όπως το «είμαι πολύ φερέγγυος, μείνε μαζί μου έγκυος». Η νεαρή τραγουδίστρια Φωτεινή επιλέγεται σε ένα λαϊκό κέντρο της επαρχίας από τον βετεράνο μπουζουξή Χρηστάκη και πηγαίνει στην Αθήνα για να γίνει διάσημη, κάνοντας την αρχή στις «Χάντρες». Ξεκινάει, λοιπόν, τη συνεργασία με εκείνον αλλά ο έρωτας του παραδοσιακού καλλιτέχνη για την Φωτεινή δεν θα ευοδωθεί διότι εκείνη ερωτεύεται έναν νεαρότερο λαϊκοπόπ τραγουδιστή, τον Κόκκινο (Γιάννης Στάνκογλου). Βεβαίως και θα ξεσπάσει ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αντρών…

«Ήθελα να φτιάξω έναν φόρο τιμής σε όλο το λαϊκό τραγούδι και έψαχνα μια χρονολογία που να συνυπάρχουν οι παλαιοί της λεγόμενης χρυσής εποχής του λαϊκού τραγουδιού που ήταν στα νιάτα τους στη δεκαετία του ’50 και του ’60 και οι καινούριοι που είναι σήμερα αυτό που λέμε το establishment. Βρήκα, λοιπόν, ότι εκεί στις αρχές του ’90  συνυπάρχουν δύο γενιές. Υπάρχει ακόμα η Μοσχολιού ενώ ο Μπιθικώτσης κάνει τις τελευταίες του εμφανίσεις, ο Καζαντζίδης ηχογραφεί τον τελευταίο του δίσκο. Το 1990 πεθαίνει ο Στράτος Διονυσίου και ξεκινάει το ελληνικό ποπ με τον Καρβέλα, τον Φοίβο…», μας λέει ο Αλέξης Καρδαράς.

«Είναι μια ταινία με ήρωες καλλιτέχνες της πίστας, τραγουδιστές και τραγουδοποιούς. Ο κόσμος της νύχτας και του λαϊκού τραγουδιού από μέσα. Εν πολλοίς η ταινία αποτελεί και ένα ρέκβιεμ για το ελληνικό λαϊκό τραγούδι που πιθανότατα δεν υπάρχει πια»¸ συνεχίζει ο σκηνοθέτης που υπογράφει και το σενάριο. Ο ίδιος σύντομα θ’ ασχοληθεί και με το σάουντρακ του φιλμ το οποίο θα φέρει την υπογραφή του Μίνου Μάτσα όπως εξάλλου και κάθε νέα ενορχήστρωση ή νέο τραγούδι που ακούγεται στην ταινία.

«Η αλήθεια είναι ότι τη χρυσή εποχή του ελληνικού τραγουδιού - από τότε δηλαδή που ξαναβγήκε η Columbia το ’36 μέχρι την έναρξη της Χούντας και την καθιέρωση του Άκη Πάνου στη δεκαετία του ’60 – ό,τι γράφεται είναι εκπληκτικό. Από εκεί και ύστερα αρχίζει η παρακμή…Την περίοδο που εξελίσσεται η ταινία έχουμε την εισβολή του παγκοσμιοποιημένου ποπ, της Eurovision με άλλα λόγια. Χάνεται η ταυτότητα της μουσικής μαζί και του ελληνικού τραγουδιού», εξηγεί ο Αλέξης Καρδαράς.

Η εξτραβαγκάντζα της δεκαετίας του ’90, η διασκέδαση του κόσμου στα μεγάλα μαγαζιά, όπως ήταν το Διογένης Παλλάς και οι μεγάλες πίστες, αποτυπώνεται μουσικά και σκηνογραφικά στην ταινία. Το μελόδραμα, δε, έχει κεντρικό ρόλο: η ιδέα ήταν να γίνει μια ταινία με όλο τον σπαραξικάρδιο τόνο που έχουν τα παλιά τραγούδια όπως αυτό του Μητσάκη που ακούσαμε στο γύρισμα. «Το sentimental mood που λέμε», διευκρινίζει ο σκηνοθέτης και προσθέτει ότι «όλη η ταινία μοιάζει με ένα λαϊκό τραγούδι». Φεύγοντας από την προβολή ο θεατής θα νιώθει τη λυτρωτική θλίψη που είναι καθαρτική και όχι επιβαρυντική, αυτό που οι Έλληνες έχουμε στην κουλτούρα μας. Και μην γελιέστε: η ταινία χωράει από χασάπικο και ζεϊμπέκικο έως τσιφτετέλι και δημοτικά. Η βάση της είναι ο έρωτας. «Όπως έλεγε και ο Γκοντάρ με ένα κορίτσι και ένα πιστόλι κάνεις ταινία, εμείς έχουμε ένα τραγούδι, ένα λαβ στόρι και κάτι πιστολιές…», σχολιάζει γελώντας ο Αλέξης Καρδαράς.

Από την άλλη, την εποχή που το lifestyle ήταν πολύ της μόδας, η Ρένα Μόρφη και ο Στέλιος Μάινας είχαν άλλες ασχολίες. «Υποδύομαι έναν παλιό παραδοσιακό μπουζουξή μιας άλλης εποχής. Είμαι ο αντίποδας του λαϊκοπόπ που εκπροσωπεί ο Γιάννης Στάνκογλου. Μεταφέρω το κλίμα των 60s. Το τραγούδι και το μπουζούκι που είχαν τότε αρχή, μέση, τέλος, στίχο που μετά χάθηκε στα 90s. Έτσι είναι ο ήρωας μου: στρέιτ, μονοκόμματος, χωρίς τσαλίμια. Ανήκει σε μια άλλη εποχή και αυτή μεταφέρει», σχολιάζει ο Στέλιος Μάινας, ένας από τους καλύτερους και πιο έμπειρους ηθοποιούς που διαθέτει ο ελληνικός κινηματογράφος.

Μνήμες 

Ο ίδιος έχει υποδυθεί στο παρελθόν στο σινεμά και την τηλεόραση έναν ιδιοκτήτη νυχτερινού κλαμπ («Τετάρτη 04:45», «Μαύρα μεσάνυχτα»). Ποτέ όμως έναν μουσικό κι ας τον τριγυρίζει στη ζωή του η μουσική. «Εγώ μεγάλωσα με το λαϊκό τραγούδι. Στην παιδική μου ηλικία δεν υπήρχε η τηλεόραση αλλά το ραδιόφωνο. Ως παιδί θυμάμαι πάντα τις Κυριακές με το ραδιόφωνο στα τραπέζι να παίζει λαϊκά τραγούδια. Αυτά τα λαϊκά τραγούδια που παίζονται ακόμα και εμείς τα ακούγαμε τότε ορίτζιναλ…».

Ο Στέλιος Μάινας έμαθε μπουζούκι από τον Πανίνο Δαμιανό για τις ανάγκες του ρόλου. Όμως την εποχή των '90s δεν την έχει σε υπόληψη ακριβώς όπως και ο ήρωας που υποδύεται. «Δεν με ενδιέφεραν ποτέ τα 90s. Ήμουν αφοσιωμένος στη δουλειά μου και δεν παρασύρθηκα ποτέ από το ποτάμι του lifestyle. Έλεγα: για χαλαρώστε λίγο, αφήστε τα Sedan και τα ξεσκέπαστα αυτοκίνητα στην άκρη... Ειδικά η δική μου γενιά ξεσάλωσε τότε..».

Η Ρένα Μόρφη, από την άλλη, είναι η μεγάλη πρωταγωνίστρια της ταινίας στον πρώτο της κινηματογραφικό ρόλο που οφείλει και στη συνεργασία της με τον σινεφίλ Φοίβο Δεληβοριά. «Η Φωτεινή Ρούκουνα έχει μεγαλώσει στην επαρχία με μητέρα τραγουδίστρια και στα 25 της πηγαίνει στην Αθήνα για να ακολουθήσει το όνειρό της. Ο χαρακτήρας της διαμορφώνεται ανάλογα με τα όσα της συμβαίνουν ωστόσο έχει ένα αληθινό δέσιμο με τη μουσική και το τραγούδι που την ακολουθεί για όλη της τη ζωή», μας λέει.

Η ίδια μεγάλωσε και γεννήθηκε στον Βόλο και δεν έχει καμία σχέση με την αθηναϊκή νύχτα των 90s. «Θυμάμαι μια λαμπερή εποχή της οποίας τη λάμψη πολλές φορές δεν καταλάβαινα. Αργότερα μάθαμε γιατί και πως το κάναμε αυτό το πράγμα», σχολιάζει.… Όσο για τον έρωτα που βιώνει η Φωτεινή: «Το τραγούδι χωρίς τον έρωτα δεν υπάρχει», μας λέει η Ρένα Μόρφη. «Εννοείται ότι φέρνεις στη μνήμη σου δυνατούς έρωτες για να μπορέσεις να πεις μια ιστορία κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο για τις ανάγκες ενός κινηματογραφικού ρόλου αλλά και πάνω στη σκηνή. Στις ζωντανές εμφανίσεις λέω και βιώνω μια ιστορία εκατό τις εκατό. Δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από το να γίνεις η ιστορία του άλλου. Να σε ακούει και να σε βλέπει ο άλλος και να σκέπτεται τον δικό του έρωτα. Κι εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα: να αποδώσεις το συναίσθημα».

Η «Φαντασία» με πρωταγωνιστές τους Ρένα Μόρφη, Στέλιο Μάϊνα, Γιάννη Στάνκογλου, Βίκυ Παπαδοπούλου, σε συμπαραγωγή και διανομή Feelgood Entertainment, θα κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο του 2019.