76ο Φεστιβάλ Βενετίας: Αυλαία με ελληνικό χρώμα και πολλούς σταρ

«Από τη στιγμή που άρχισε η ελληνική κρίση, άρχισα να μαζεύω πληροφορίες για να κάνω μια ταινία γύρω από τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή. Μάζευα αγγλικές και γαλλικές εφημερίδες, αλλά δεν έβγαινε τίποτα. Όταν συνάντησα τον Βαρουφάκη και μου είπε ότι έγραφε ένα βιβλίο, του είπα ότι ήθελα να το διαβάσω. Σε αυτό βρήκα μία δραματική γραμμή που με ενδιέφερε πολύ. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι δεν θα είναι η ιστορία του τότε υπουργού Οικονομικών ή του Τσίπρα και των υπολοίπων. Θα είναι η ιδεογραφία της σχέσης της Ελλάδος με την Ευρώπη, η οποία είναι και το κέντρο βάρους».

Με αυτά τα λόγια περιέγραφε ο Κώστας Γαβράς στη συνέντευξη που έδωσε στο «Έθνος της Κυριακής» τον περασμένο Νοέμβριο την ταινία του για τη σχέση της Ελλάδας με τους Ευρωπαίους εταίρους της κατά την περίοδο των κρίσιμων οικονομικών διαπραγματεύσεων το 2015. Αρκετούς μήνες μετά, η ταινία με τίτλο «Ενήλικοι στην αίθουσα», διασκευή του ομώνυμου βιβλίου του Γιάνη Βαρουφάκη («Adults in The Room: My Battle with Europe’s Deep Establishment» είναι ο αγγλικός τίτλος), είναι έτοιμη για την παγκόσμια πρεμιέρα της στο 76^ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, στην περίφημη Sala Grande του Λίντο στις 31 Αυγούστου (εκτός συναγωνισμού). Καθόλου τυχαία, το φεστιβάλ αποφάσισε να απονείμει την ίδια ημέρα στον διεθνή σκηνοθέτη το μεγάλο του τιμητικό βραβείο Jaeger-LeCoultre Glory to the Filmmaker, που έχουν πάρει νωρίτερα στα χέρια τους σπουδαίοι ηθοποιοί όπως ο Αλ Πατσίνο και καταξιωμένοι σκηνοθέτες του ύψους του Μπράιαν Ντε Πάλμα.

Σε μια καριέρα που μετρά πάνω από μισό αιώνα δημιουργίας και διακρίσεων – μεταξύ άλλων δύο Όσκαρ (πρωτότυπου σεναρίου για τον «Αγνοούμενο» και καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για το «Ζ») - το τιμητικό βραβείο της Βενετίας ξαναφέρνει στο προσκήνιο το κύρος του πολιτικού σινεμά. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο Αλμπέρτο Μπαρμπέρα, διευθυντής του Φεστιβάλ Βενετίας, ο Γαβράς «καταφέρνει να μετατρέψει την πολιτική σε ένα συναρπαστικό θέμα, ένα θέμα όπως κάθε άλλο, όχι μόνο για τους ήδη πεπεισμένους λίγους, αλλά και για το ευρύτερο κοινό, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στη διάθεση του για να αγγίξει τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό θεατών». Τονίζει, επίσης, ότι ο Γαβράς επιδεικνύει «μια ειρηνική και ειλικρινή δημοκρατική πίστη σε ένα είδος λαϊκού κινηματογράφου που κάνει τον θεατή να σκέφτεται και να αναρωτιέται, προκαλώντας βαθιά συναισθήματα».

Σεμνός και ειλικρινής ο ίδιος, παίρνοντας πάντα ανοιχτά θέση απέναντι στην πολιτική επικαιρότητα, βρήκε την κατάλληλη ευκαιρία για μια ταινία πάνω στην κοινή ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση μέσα από το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη. «Έχω μία μεγάλη πρόκληση μπροστά μου: να μη σας απογοητεύσω», τόνιζε σε δήλωσή του λίγο πριν από το ξεκίνημα των γυρισμάτων o Γαβράς, για να κατηγορηθεί λίγο αργότερα αδίκως – εν μέσω προεκλογικής περιόδου – για τη σχέση που μπορεί να είχε η καθ' όλα νόμιμη χρηματοδότηση της ταινίας από τον νεοσύστατο (επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) φορέα του ΕΚΟΜΕ (μέσω του συστήματος cash rebate) και το πολύκροτο θέμα του βιβλίου του πρώην υπουργού Οικονομικών.

Μακριά από την πικρή ανάμνηση εκείνων των ταραγμένων ανοιξιάτικων ημερών και την αρνητική δημοσιότητα που δέχτηκε στην Ελλάδα, ο Κώστας Γαβράς, 86 ετών πια, προβάρει σήμερα το κοστούμι του για τη μεγάλη πρεμιέρα του φιλμ το ερχόμενο Σάββατο στο Λίντο.

Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε έως τώρα, το «Ενήλικοι στην αίθουσα» είναι «η ιστορία μιας χώρας και του λαού της, παγιδευμένων σε ένα δίκτυο εξουσίας: ο φαύλος κύκλος των συναντήσεων του Eurogroup που επέβαλε τη δικτατορία της λιτότητας στην Ελλάδα». Η επίσημη σύνοψη της ταινίας αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πίσω από τις κλειστές πόρτες, παίζεται μια ανθρώπινη τραγωδία. Μια αρχαία ελληνική τραγωδία στη σύγχρονη εποχή».

Το ελληνικό καστ απαρτίζεται από τους Χρήστο Λούλη (Γιάνης Βαρουφάκης), Αλέξανδρο Μπουρδούµη (Αλέξης Τσίπρας), Δηµήτρη Τάρλοου (Ευκλείδης Τσακαλώτος), Χρήστο Στέργιογλου, Θάνο Τοκάκη και Θέµη Πάνου ενώ η Ελληνοϊταλίδα σταρ Βαλέρια Γκολίνο εμφανίζεται στον ρόλο της συζύγου του Γιάνη Βαρουφάκη, ∆ανάης Στράτου και ο Γιώργος Χωραφάς στον ρόλο του Έλληνα πρέσβη στη Γαλλία. Στο διεθνές καστ περίοπτη θέση κατέχει ο Γερµανός ηθοποιός Ούλριχ Τουκούρ («Οι ζωές των άλλων»), µε τον οποίο ο Κώστας Γαβράς έχει ξανασυνεργαστεί σε ταινίες όπως το αντιναζιστικό «Αµήν». Περιμένουμε να τον δούμε στον ρόλο του Βόλφγκανγκ Σόιµπλε, µε το υπόλοιπο διεθνές καστ να βασίζεται στον Ολλανδό Νταν Σούρµανς, τη Γαλλίδα Ζοσιάν Πινσόν (Κριστίν Λανγκάρντ) και τους Γάλλους ηθοποιούς Ορελιάν Ρεκουάν και Βενσάν Νεµέτ, τον Αυστριακό Κορνίλιους Οµπόνια, τον ∆ανό Χένρικ Μπιρτς και τον Ιταλό Φραντσέσκο Ακουαρόλι. Τη φωτογραφία της ταινίας υπογράφει ο πολύπειρος διευθυντής φωτογραφίας Γιώργος Αρβανίτης.

Η ταινία θα βγει στις ελληνικές αίθουσες στις 3 Οκτωβρίου από την Odeon, οπότε και θα διαπιστώσουμε τι έχει κατορθώσει ο διεθνής σκηνοθέτης στη 19^η κινηματογραφική ταινία της φιλμογραφίας του, επτά χρόνια μετά το «Κεφάλαιο».

Τα αστέρια της Μόστρας: Κατρίν Ντενέβ, Μπραντ Πιτ, Μέριλ Στριπ και στο βάθος…Όσκαρ

Με την «Αλήθεια», το πρώτο ξενόγλωσσο φιλμ του βραβευμένου πέρυσι στις Κάννες με τον Χρυσό Φοίνικα Χιροκάζου Κόρε -έντα («Κλέφτες καταστημάτων»), θα σηκώσει αυλαία στις 28 Αυγούστου η Μόστρα της Βενετίας, ενώ ετοιμάζεται να υποδεχτεί στο κόκκινο χαλί τους πρωταγωνιστές Κατρίν Ντενέβ, Ζιλιέτ Μπινός και Ίθαν Χοκ. Η συνέχεια προβλέπεται πολύ συναρπαστική με σταρ όπως τον Μπραντ Πιτ, την Μέριλ Στριπ και τον Ρόμπερτ Πάτινσον να αναμένονται για τις παγκόσμιες πρεμιέρες των νέων ταινιών τους.

Ας δούμε όμως πρώτα την περίπτωση Κόρε-έντα: Ειδήμων στις ιστορίες που αναφέρονται στους οικογενειακούς δεσμούς, ο Ιάπωνας δημιουργός ασχολείται ξανά εδώ με ένα παρόμοιο θέμα που επικεντρώνεται σε μια σταρ του γαλλικού σινεμά (την υποδύεται η μεγάλη του ντίβα Κατρίν Ντενέβ) η οποία έρχεται σε σύγκρουση με την κόρη της (Ζιλιέτ Μπινός) μετά τη δημοσίευση της αυτοβιογραφίας της η οποία συμπίπτει με την επιστροφή της κόρης και της οικογένειάς της από τη Νέα Υόρκη στο Παρίσι (ο Ίθαν Χοκ υποδύεται τον σύζυγο).

Η ταινία θα διεκδικήσει στο διαγωνιστικό τμήμα τον Χρυσό Λέοντα, έχοντας κατοχυρώσει μια θέση ανάμεσα σε συνολικά 21 ταινίες. Ανάμεσά τους μπορεί να «κρύβεται» και το φιλμ που θα κερδίσει το Όσκαρ στα βραβεία της Ακαδημίας το 2020, κατά πως ορίζει πλέον η φήμη και η παράδοση των τελευταίων χρόνων του Φεστιβάλ που και έχει ταράξει τα κινηματογραφικά νερά, αποθεώνοντας το «Ρόμα» του Netflix (πέρυσι), δια χειρός Αλφόνσο Κουαρόν, και επιβραβεύσει παραγωγές για το ευρύ κοινό με ποιοτική σφραγίδα, όπως τη «Μορφή του νερού» του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο (το 2017).

Τα στοιχήματα 

Τι άλλο, όμως, επιφυλάσσει το φετινό διαγωνιστικό της Βενετίας; Η παρουσία του «Joker», με πρωταγωνιστή τον Χοακίν Φίνιξ, έχει ήδη κάνει τα στοιχήματα για τα χρυσά αγαλματίδια να πάρουν φωτιά. Ο ίδιος ο Φίνιξ δήλωσε σε ιταλικό περιοδικό ότι βάσισε την ερμηνεία του σε κάτι αναπάντεχο: τη νόσο του παθολογικού γέλιου που κάνει τα άτομα που πάσχουν από αυτό να γελούν ανεξέλεγκτα. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για έναν ακόμη ήρωα κόμικς που μεταφέρεται στο σινεμά, αλλά για κάτι πολύ πιο «ψαγμένο» σε μια παραγωγή που φέρει τη σφραγίδα του Τοντ Φίλιπς («The Hangover»).

Ακολουθούν: το φιλμ του Ρομάν Πολάνσκι, «J’ accuse», που ασχολείται με την υπόθεση Ντρέιφους, διαθέτοντας Γάλλους σταρ, όπως τον βραβευμένο με Όσκαρ, Ζαν Ντιζαρντέν και αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις, γιατί ο βραβευμένος με Όσκαρ Πολωνός δημιουργός είναι πλέον αφορισμένος για τον πρότερο αμαρτωλό βίο του στην εποχή του #MeToo. Το «Ad Astra» των Fox και Disney, με την υπογραφή του Τζέιμς Γκρέι και τον Μπραντ Πιτ ταξιδιώτη στο διάστημα, διεκδικεί επίσης δάφνες, σε μια χρονιά που ο χολιγουντιανός σταρ έχει εκτεταμένη δημοσιότητα, χάρη στη συμμετοχή του στο «Κάποτε στο…Χόλιγουντ» του Κουέντιν Ταραντίνο.

Η μαύρη κωμωδία «The Laundremat» του Στίβεν Σόντερμπεργκ, μία από τις δύο ταινίες που έχει το Netfix στο διαγωνιστικό, προκαλώντας ήδη γκρίνιες στους αιθουσάρχες, που έπειτα και από τον περσινό θρίαμβο του «Ρόμα» (παραγωγής Netflix) καθόλου δεν χαίρονται για την εκ νέου δυναμική συμμετοχή της κορυφαίας πλατφόρμας streaming. Στο φιλμ του Σόντερμπεργκ συνωστίζονται ονόματα από τη Μέριλ Στριπ έως τον Γκάρι Όλντμαν, με επίκεντρο το σκάνδαλο Panama Papers, ενώ το «Marriage Story» του Νόα Μπόμπακ (επίσης Netflix) έχει Σκάρλετ Γιόχανσον και Ανταμ Ντράιβερ στους ρόλους μιας ηθοποιού και ενός θεατρικού σκηνοθέτη που αποφασίζουν να τραβήξουν χωριστούς δρόμους στον γάμο τους. Να σημειώσουμε εδώ ότι το αντίπαλον δέος στις πλατφόρμες streaming, η Amazon, διαθέτει το δράμα «Seberg» με την Κρίστεν Στιούαρτ στον ρόλο της ηθοποιού Τζιν Σίμπεργκ, που μπήκε στο στόχαστρο του FBI στα 60ς, ωστόσο η ταινία θα προβληθεί εκτός διαγωνισμού.

Στους μεγάλους τίτλους του διαγωνιστικού προσθέτουμε, ακόμη, το διαδραματιζόμενο στον Ψυχρό Πόλεμο πολιτικό θρίλερ του Ολιβιέ Ασαγιάς «Wasp Network» με τις Πενέλοπε Κρουζ, Ανα Ντε Άρμας, Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ και Εντγκαρ Ραμίρεζ. Ο Ασαγιάς βασίζεται στο βιβλίο «The Last Soldiers Of The Cold War», προκειμένου να αφηγηθεί την αληθινή ιστορία πέντε Κουβανών κατασκόπων που θα παρεισφρήσουν στις αμερικανικές στρατιωτικές ομάδες κόντρα στον Φιντέλ Κάστρο. Ακόμη, το «Ema» του Πάμπλο Λαράιν με τους Μαριάνα ντι Τζιρολάμο και τους Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ αφηγείται πώς μια γυναίκα αντιμετωπίζει ένα ατύχημα που θα διαλύσει τον γάμο και τη ζωή της, ενώ σηματοδοτεί την επιστροφή του Χιλιανού σκηνοθέτη στο διαγωνιστικό της Βενετίας μετά το «Jackie» (2016).

Η Μόστρα φιλοξενεί, επίσης, το «About Endlessness» του Σουηδού Ρόι Άντερσον, πέντε χρόνια αφού τον βράβευσε με τον Χρυσό Λέοντα για το «Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί συλλογιζόμενο την ύπαρξή του», το δράμα «Gloria Mundi» του Γάλλου Ρομπέρ Γκεντιγκέν, καθώς και το «Guest Of Honor» του Καναδοαρμένιου Ατόμ Εγκογιάν που επιστρέφει τέσσερα χρόνια μετά το αντιναζιστικό δράμα «Γράμμα από το παρελθόν». Κόρε-έντα, Πολάνσκι, Άντερσον και Σόντερμπεργκ αποτελούν κορυφαία διεθνή ονόματα για το διαγωνιστικό της Μόστρα, ενώ ιντριγκάρει και η νέα ταινία του Σίρο Γκέρα («Στην αγκαλιά του φιδιού», «Αποδημητικά πουλιά»), που πραγματοποιεί εδώ το αγγλόφωνο ντεμπούτο του έχοντας τον Τζόνι Ντεπ, τον Μαρκ Ράιλανς και τον Ρόμπερτ Πάτινσον στο «Περιμένοντας τους βαρβάρους», κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του βραβευμένου με Νόμπελ Τζον Μάξγουελ Κούτσι. Ο Γκέρα εξερευνά για άλλη μία φορά τις επιπτώσεις της αποικιοκρατίας – απομένει να δούμε πώς προσεγγίζει το θέμα αυτήν τη φορά.

Δύο γυναικείες υπογραφές 

Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια για τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών στα διαγωνιστικά τμήματα των κορυφαίων κινηματογραφικών φεστιβάλ, η Βενετία διαθέτει φέτος μόνο δύο γυναικείες υπογραφές: αυτές της Χάιφα Αλ-Μανσούρ («Το απαγορευμένο ποδήλατο») που στο «The Perfect Candidate» διηγείται την ιστορία μιας γιατρού στη Σουηδική Αραβία που αποφασίζει να θέσει υποψηφιότητα στις επικείμενες δημοτικές εκλογές, καθώς και αυτή της Σάνον Μέρφι που υπογράφει τη δραματική κομεντί «Babyteeth» (δυο γονείς ανακαλύπτουν ότι η κόρη τους έχει ερωτευτεί έναν έμπορο ναρκωτικών).

Απέναντι σε όλες τις προαναφερθείσες φιλόδοξες και περίοπτες ταινίες, στέκονται και το animation «Νο.7 Cherry Lane» του Γιονφάν, που μας στέλνει στο Χονγκ Κονγκ του ’67, το «The Mayor of Rione Sanità» του Μάριο Μαρτόνε, που βασίζεται σε θεατρικό έργο και μιλάει για τη Νάπολη και τη…ραπ, το «The Painted Bird» του Τσέχου Βάκλαβ Μαρχούλ, μια ασπρόμαυρη, σκληρή εκδοχή της Ανατολικής Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Βάκλαβ Κοζίνσκι, το ντοκιμαντέρ για την ιταλική μαφία «The Mafia Is No Longer What It Used to Be» του Φράνκο Μαρέσκο, το «Martin Eden» του Πιέτρο Μαρτσέλο, διασκευή του κλασικού βιβλίου του Τζακ Λόντον, το «Saturday Fiction» του Λου Γε που διαδραματίζεται στην αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Δεκέμβριο του ’41, καθώς και το «A Herdade» του Τιάγκο Γκουέδες που αφηγείται την ιστορία της Πορτογαλίας μέσα από αυτή μιας πλούσιας πορτογαλικής οικογένειας.

Η κριτική επιτροπή 

Ο χρόνος μετράει αντίστροφα πλέον για τις επιλογές της Αργεντινής, ιδιοσυγκρασιακής σκηνοθέτιδας Λουκρέσια Μαρτέλ, προέδρου της φετινής κριτικής επιτροπής, που θα απονείμει τον Χρυσό Λέοντα και πιθανόν μαζί το οσκαρικό προμήνυμα της νέας σεζόν.

Η αυλαία θα κλείσει στις 7 Σεπτεμβρίου με το «The Burnt Orange Heresy» του Τζουζέπε Καποτόντι, που έχει και τον Μικ Τζάγκερ στο καστ.

• Ελληνική συμμετοχή στο Φεστιβάλ της Βενετίας εντός διαγωνιστικού τμήματος μπορεί να μην έχουμε φέτος, ωστόσο το 40λεπτο φιλμ «Ηλεκτρικός κύκνος» της Κωνσταντίνας Κοτζαμάνη, θα κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του σε μια σειρά ειδικών προβολών.