Ταξιδεύοντας στις μαγικές παραλίες... του σινεμά

Μπήκαμε στον Σεπτέμβριο, τον πρώτο μήνα του φθινοπώρου, οι περισσότεροι, σχεδόν όλοι έχουμε επιστρέψει στην καθημερινότητά μας, γονείς και παιδιά ετοιμάζονται για το σχολείο, οι απλήρωτοι λογαριασμοί και τα χρέη έχουν αρχίσει να φουσκώνουν πρόωρα σαν τις θάλασσες του Οκτωβρίου. Για κάποιους, τους τυχερότερους, ο Σεπτέμβριος είναι ο καλύτερος μήνας διακοπών, το πιο γλυκό καλοκαιράκι, χωρίς στριμωξίδι και ουρές, με τις τιμές να επιστρέφουν στη λογική, τα μελτέμια να μαλακώνουν και το φρέσκο ψαράκι να περισσεύει.

Οι επόμενες γραμμές, που βγαίνουν ράθυμα από το πληκτρολόγιο, δεν αφορούν φυσικά τη δεύτερη κατηγορία, η οποία κοιτά υπομειδιώντας από την κουπαστή κάποιου πλοίου αυτούς που μένουν πίσω, αλλά την πρώτη πολυπληθέστατη κατηγορία, που ψάχνει από κάτι να κρατηθεί μέχρι να μπει στο ψυχολογικό κοστούμι του χειμώνα. Πέρα από τις συμβουλές των ειδικών, για την ομαλή μετάβαση στο φθινοπωρινό ψυχολογικό κλίμα, υπάρχει και το σινεμά και ειδικά καλοκαιρινές ταινίες, που δεν μυρίζουν μόνο αντιηλιακό με εξωτικά αρώματα, δεν έχουν μόνο γεύση καρπουζιού, γρανίτας ή παγωμένου καφέ μπροστά στα κύματα, αλλά και σημαντικό κινηματογραφικό ενδιαφέρον. Γιατί μια καλή ταινία αν μη τι άλλο διώχνει τις γκρίζες σκέψεις των υποχρεώσεων της καθημερινότητας, αλλά και βάζει στους θεατές ιδέες για ένα ιδανικό επόμενο καλοκαίρι.

To ΑΠΕ-ΜΠΕ σταχυολογεί δέκα ταινίες, οι οποίες έχοντας στο επίκεντρο το καλοκαίρι, τις θάλασσες και τις παραλίες, ξεχωρίζουν για την καλλιτεχνική τους αρτιότητα, ενώ άλλες έχουν μπει ήδη στις λίστες των κλασικών δημιουργιών, πολλές φορές με αξέχαστους σταρ και θέματα και είδη που ποικίλουν. Δηλαδή, ταινίες καλοκαιριού για όλα τα γούστα.

«Και ο Θεός... Έπλασε τη Γυναίκα»

Κλασική πλέον ταινία, που αναδεικνύει την Μπριζίτ Μπαρντό ως σεξ σύμβολο, αλλά και κάνει διάσημο το απλό μέχρι τότε ψαροχώρι Σεν Τροπέ, όπου έγιναν σχεδόν όλα τα γυρίσματα, ένα καλοκαίρι στα μέσα της δεκαετίας του ΄50. Ο σκηνοθέτης της ταινίας και γνωστός γυναικοκατακτητής Ροζέ Βαντίμ -που είχε ήδη παντρευτεί την άσημη ακόμη «ΜπεΜπε» κι ένα χρόνο μετά την προβολή της ταινίας, το 1957 πήραν διαζύγιο- επικεντρώνει την κάμερά του πάνω στην 22χρονη ηλιοκαμένη βελούδινη πρωταγωνίστρια και στα ερωτικά της τερτίπια, έχοντας δίπλα της τον νεαρό, επίσης, Ζαν Λουί Τρεντινιάν, με τις φήμες να θέλουν την Μπαρντό να ερωτοτροπεί μαζί του και στην πραγματικότητα, αλλά και τον μεσήλικα Κουρτ Γιούργκενς, τον οποίο έχει ξετρελάνει. Η σκηνή που είναι ξαπλωμένη γυμνή στην αμμουδιά, πίσω και μπροστά από ένα σεντόνι θα μείνει για πάντα στη μνήμη.

«Οι Διακοπές του κυρίου Ιλό»

Ακόμη ένα αριστούργημα, του Ζακ Τατί, ο οποίος στήνει ένα διαφορετικό καλοκαίρι απ΄ τα συνηθισμένα, καθώς δεν παίζει με την ξεγνοιασιά της εποχής, αλλά με το άγχος που δημιουργεί σε εκατομμύρια ανθρώπους η εναγώνια αναζήτηση τής θερινής χαλάρωσης και της υποχρεωτικής διάθεσης που πλέει στην ευτυχία. Εδώ (1953) ο Ζακ Τατί, που έχει το χάρισμα να ανακαλύπτει στις λεπτομέρειες της ζωής το κωμικό και που κάνει και την πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση, αν και κινηματογραφεί σε ασπρόμαυρο, δίνει όλα τα χρώματα, τους ήχους και το άγχος του καλοκαιριού και με το μοναδικό ευφυές χιούμορ του αναδεικνύει την προσπάθεια τού μοντέρνου ανθρώπου να περάσει καλά μέσα στα χρονικά περιθώρια των διακοπών, που ορίζουν άλλοι και όπως πρέπει, στο πλαίσιο της βιομηχανίας των διακοπών και του τουρισμού. Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι θορυβώδες, όπως συνήθως (ο ήχος και το σάουντρακ έχουν ξεχωριστό ρόλο στην ταινία) ενώ οι μελωδίες κουρδίζονται άψογα με το αεράκι και τον παφλασμό των κυμάτων.

Ο Τατί παραμορφώνει την πραγματικότητα, φτάνει στα όρια του σουρεαλισμού και θάβει στην άμμο την πολιτική ορθότητα δίνοντας χώρο στην αναρχία μισοκρύβοντας τη μελαγχολία που ακολουθεί τον σύγχρονο άνθρωπο.

«Μερικοί το Προτιμούν Καυτό»

Κινηματογράφος σαμπάνια, με την Μέριλιν Μονρόε, τον Τζακ Λέμον και τον Τόνι Κέρτις να μπερδεύονται, να ερωτοτροπούν και να μεταδίδουν το αστείρευτο κέφι τους, σε ένα παραλιακό θέρετρο του Μαϊάμι. Μια ανατρεπτική, για την εποχή της κωμωδία, που ξεχειλίζει από ευρήματα, ευφάνταστες καταστάσεις, αυθεντικό συναίσθημα, απίστευτους διαλόγους και όλα αυτά καλοκουρδισμένα από τον κορυφαίο Μπίλι Γουάιλντερ.

Σε αυτή τη διάσημη ταινία του 1959, οι Λέμον και Κέρτις αναγκάζονται, για να ξεφύγουν από την καταδίωξη ενός γκάγκστερ, να μεταμφιεστούν σε κοπέλες και να μπουν σε μια γυναικεία μπάντα στην οποία ξεχωρίζει η λαμπερή και αφελέστατη Μονρόε, την οποία ερωτεύονται, αλλά η κατάληξη είναι αναπάντεχη και ξεκαρδιστική.

Πέρα, όμως, από το γέλιο το θέμα της ταινίας δίνει την ευκαιρία στον Γουάιλντερ να καυτηριάσει θέματα ταμπού για την αμερικανική κοινωνία, όπως τη σεξουαλική απελευθέρωση, το οργανωμένο έγκλημα, τον αλκοολισμό, την οικονομική κατάρρευση, την αδυναμία του νόμου για δικαιοσύνη.

Οι σκηνές που πλατσουρίζουν στην παραλία και το κέφι του Τζακ Λέμον (μεταμφιεσμένος σε γυναίκα) να παίζει με τις κοπέλες απολαυστική. Ξεχωρίζει επίσης ο χαρισματικός κωμικός Τζο Ε. Μπράουν, που παίζει τον γόνο πολυεκατομμυριούχων και που είναι ερωτευμένος με τον μεταμφιεσμένο σε κοπέλα Τζακ Λέμον. Στο τέλος της ταινίας, ενώ φεύγουν, ένα ειδυλλιακό σούρουπο, με ένα βαρκάκι, ο Λέμον του αποκαλύπτεται, πετώντας την περούκα και του λέει ότι δεν είναι γυναίκα κι εκείνος απαντά με την τελευταία ατάκα της ταινίας «κανείς δεν είναι τέλειος...».

«Όσο Υπάρχουν Άνθρωποι»

Αν και δραματική, που γύρισε το 1953 ο εξαιρετικός σκηνοθέτης του Χόλιγουντ Φρεντ Τσίνεμαν (Το Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές), η ταινία διατηρεί τη φήμη της εδώ και πολλές δεκαετίες για την ερωτική σκηνή του Μπαρτ Λάνκαστερ και της Ντέμπορα Κερ στην αφρισμένη ακροθαλασσιά, μια από τις θρυλικές σκηνές του κινηματογράφου, το πόστερ της οποίας μπήκε σε εκατομμύρια σπίτια σε όλο τον κόσμο. Το γύρισμα της σκηνής αγγίζει την τελειότητα και κάνει εκατομμύρια ανθρώπους να ονειρεύονται ότι μπορούν να πάρουν τη θέση των δύο λαμπρών πρωταγωνιστών.

Πέρα από την κλασική σκηνή, υπάρχει και η ταινία, ένα θαυμάσιο δράμα χαρακτήρων, που με ρεαλισμό σκιαγραφεί τις σχέσεις που επικρατούν σε ένα στρατόπεδο, λίγο πριν το βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ, την απάνθρωπη στάση των στρατοκρατών και τα προσωπικά προβλήματα των φαντάρων, ενώ κάπου στη μέση βρίσκεται ο Μπαρτ Λάνκαστερ, ως επιλοχίας, ο οποίος στέκεται με ανθρωπιά πάνω από τα στρατιωτικά στερεότυπα και τις αγκυλώσεις.

Πρωταγωνιστούν ακόμη ο μοναδικός Φρανκ Σινάτρα και ο εντυπωσιακός Μοντγκόμερι Κλιφτ, ενώ χαρακτηριστικούς ρόλους κρατούν και οι Ντόνα Ριντ, Έρνεστ Μποργκνάιν και Τζακ Γουόρντεν.

«Η Πισίνα»

Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ονειρεμένες παραλίες, αλλά με μια πισίνα σε μια βίλα στην Κυανή Ακτή, ένα καυτό καλοκαίρι. Πρόκειται για το φημισμένο θρίλερ του Ζακ Ντερέ (1969) με τους, αξεπέραστα γοητευτικούς και ερωτικούς όσο ποτέ, Αλέν Ντελόν και Ρόμι Σνάιντερ. Το θρυλικό ζευγάρι και στη ζωή, είναι λαμπεροί και πιο ποθητοί από ποτέ, ενώ από κοντά η εκρηκτική νεότητα της Τζέιν Μπίργκιν και ο στιβαρός Μορίς Ρονέ. Η ταινία διαθέτει ορισμένες σκηνές του ζεύγους, πάντα γύρω ή μέσα στην πισίνα, που προκαλούν ανατριχίλα με την χαρισματική γοητεία τους, αλλά και το δράμα που κρύβεται πίσω από τη σχέση τους, τα προσωπικά τους αδιέξοδα, τις ανθρώπινες αδυναμίες, τη ζήλια και την κτητικότητα. Το στόρι περιστρέφεται γύρω από τέσσερις χαρακτήρες, που βουλιάζουν στα πάθη, την ίντριγκα και το φόνο, ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει, πέρα από την πισίνα, και η αξέχαστη μελωδία του Μισέλ Λεγκράντ.

«Ο ταλαντούχος κ. Ρίπλεϊ»

Όλες οι γεύσεις, τα αρώματα, τα χρώματα, η ομορφιά της καλοκαιρινής νότιας Ιταλίας βρίσκονται εδώ. Μπροστά από το σκοτεινό ψυχολογικό θρίλερ του Άντονι Μιγκέλα, που δεν βαραίνει, ωστόσο, καθόλου την ονειρική ατμόσφαιρα σίγουρα πρωταγωνιστής είναι ο ιταλικός νότος, η ντόλτσε βίτα της δεκαετίας του ΄50, οι μαγικές πολιτείες και χωριά, οι παραλίες, η θάλασσα, οι ολοζώντανες πλατείες, με τα καφέ και τα μπαρ, τους εσπρέσο και τα Καμπάρι, τα κλασικά ξεσκέπαστα σπορ ιταλικά αυτοκίνητα, ακόμη και οι βέσπες, αλλά και τα ανάλαφρα ρούχα της εποχής. Ο συνδυασμός ενός εφιαλτικού στόρι (ένα αμερικανόπουλο που μαγεύεται από την ανέμελη ζωή ενός πλούσιου Αμερικανού και θέλει να πάρει τη θέση του) με την απόλαυση της ζωής δένει άψογα, όπως και οι πρωταγωνιστές της ταινίας. Δηλαδή, οι τότε ανερχόμενοι Τζουντ Λο, Ματ Ντέιμον, Γκουίνεθ Πάλτροου και Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν. Η ταινία ήταν φυσικά και υποψήφια για Όσκαρ καλλιτεχνικής διεύθυνσης, κοστουμιών, διασκευασμένου σεναρίου και μουσικής από τον Γκάμπριελ Γιαρέντ.

«Καλοκαίρι με τη Μόνικα»

Υπάρχουν και τα καλοκαίρια που ονειρεύτηκε ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν από την παγωμένη Σουηδία. Βρισκόμαστε στα 1953, όταν ο φημισμένος σκηνοθέτης αρχίζει να μπαίνει στην κορύφωση της καλλιτεχνικής του δημιουργίας, καθώς μετά από τρία χρόνια θα γυρίσει το κλασικό του αριστούργημα «Η Έβδομη Σφραγίδα». Με τη Μόνικα ο Μπέργκμαν ανοίγεται στο ευρύτερο κοινό, υμνώντας τον έρωτα, το σώμα, τις αισθήσεις, την ελευθερία και τη νεότητα. Ιδανικό πλαίσιο το καλοκαίρι, την εποχή που ξυπνούν όλα τα πάθη. Η ιστορία απλή και συνταρακτικά δυνατή. Ένας νεαρός και ένα δυναμικό κορίτσι ερωτεύονται και αποφασίζουν να δραπετεύσουν σε μια ερημική ακρογιαλιά, όπου θα ζήσουν την απόλυτη ελευθερία, τον παθιασμένο έρωτα, μέχρι το φθινόπωρο, που θα ξεκινήσουν τα πρωτοβρόχια της οδύνης και της απώλειας. Πρωταγωνιστούν οι Χάριετ Άντερσον και Λαρς Εκμποργκ.

«Η κυρία και ο ναύτης»

Ιταλική αξέχαστη ερωτική κωμωδία της Λίνας Βερτμίλερ (1974), που διαδραματίζεται πάνω σε ένα σκάφος κάπου στη Μεσόγειο. Η ξεχωριστή Μαριάντζελα Μελάτο υποδύεται μία κακομαθημένη μεγαλοαστή που κατά τη διάρκεια της κρουαζιέρας βρίσκει συνεχώς την ευκαιρία να ταπεινώνει το ναύτη Τζιανκάρλο Τζανίνι, παρότι υπάρχει μια αδιόρατη έλξη μεταξύ τους. Όταν θα ναυαγήσουν και θα ξεμείνουν σε ένα ερημονήσι μόνοι τους, οι ρόλοι θα αντιστραφούν, ο ναύτης θα βρεθεί από πάνω και θα δυσκολέψει τη ζωή της γυναίκας, που ωστόσο λατρεύει. Ο Τζιανκάρλο Τζανίνι, που έχει κάνει ορισμένες τεράστιες επιτυχίες με την Βερτμίλερ (Μίμι ο Σιδεράς, Ο Πασκουαλίνο και οι Επτά Καλλονές, Ιστορία Έρωτος και Αναρχίας) είναι άψογος στο ρόλο του αγροίκου, ενώ η Μαριάντζελα Μελάτο δίνει τα ρέστα της.

«Ψωμί, έρωτας και...»

Απίστευτο καλοκαίρι στο Σορέντο της Ιταλίας (κοντά στη Νάπολη) στο οποίο πολιορκούν το απόλυτο θηλυκό του παγκόσμιου κινηματογράφου Σοφία Λόρεν, ένας νεαρός άνδρας αλλά και ο ώριμος, σοβαρός, αλλά πάντα ερωτύλος αστυνόμος, που επιστρέφει στη γενέτειρά του, Βιτόριο ντε Σίκα. Η γλυκύτατη ρομαντική κωμωδία, αποτελεί το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας. Είχαν προηγηθεί οι ταινίες, που τη σκηνοθετική διεύθυνση είχε ο Λουίτζι Κομεντσίνι, «Ψωμί, Έρωτας και Φαντασία» και «Ψωμί, Έρωτας και Ζήλια», πάντα με τον Βιτόριο ντε Σίκα στο ρόλο του ερωτύλου αστυνόμου, αλλά με πρωταγωνίστρια ένα άλλο θηρίο γυναικείας σαγήνης, την Τζίνα Λολομπριτζίτα. Εδώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο μεγάλος Ντίνο Ρίζι. Αλήθεια, που κολλάει το ψωμί στον τίτλο; Μα στη φτώχεια που επικρατούσε στην ιταλική περιφέρεια και ειδικά στο νότο, την ώρα που ο βορράς μιλούσε για το «ιταλικό οικονομικό θαύμα». Άλλωστε η αξέχαστη ατάκα (στην πρώτη ταινία) είναι όταν ο αστυνόμος ντε Σίκα ρωτά ένα χωρικό τι έχει βάλει μέσα στο ψωμάκι που τρώει, ένα καυτό απομεσήμερο και εκείνος του απαντά τη... φαντασία του.

«Το Παιδί και το Δελφίνι» και «Mamma Mia»

Αξέχαστη ταινία όχι για το θέμα της ή την κινηματογραφική της αξία, που γύρισε ο Γιαν Νεγκουλέσκο το 1957, αλλά για τη Σοφία Λόρεν που βγαίνει με το βρεγμένο φόρεμα από τη θάλασσα της μαγευτικής Ύδρας, αλλά και το συγκινητικό τραγουδάκι του Τόνι Μαρούδα «Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη», που τραγουδά στα ελληνικά η ίδια η Ιταλίδα σταρ.

Και μια και βρισκόμαστε στις ελληνικές παραλίες, από κοντά βρίσκεται και η μεγάλη επιτυχία «Mamma Mia», μία μουσικοχορευτική ρομαντζάδα, αλλά που καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό να αναδείξει τις μοναδικές ομορφιές και τις παραλίες των Σποράδων και του Πηλίου. Εδώ πρωταγωνιστεί η σούπερ σταρ Μέριλ Στριπ, αλλά μάλλον χάνει «με τα χέρια κάτω» από το φυσικό τοπίο.