Ο «Μεσσίας» του Netflix: O Ιησούς-τρομοκράτης που διχάζει κοινό και κριτικούς

Η πρώτη σεζόν του «Μεσσία» – μία από τις πιο προβεβλημένες σειρές του Netflix για το 2020 ως πρόταση εσχατολογικού θρίλερ - έκανε πρεμιέρα την Πρωτοχρονιά με κατοχυρωμένο το παράσημο του αμφιλεγόμενου πρότζεκτ. Με το που εμφανίστηκε το τρέιλερ στις αρχές του Δεκέμβρη, ξέσπασαν  τα διαδικτυακά πάθη: θρησκευόμενοι και μη τσακώνονταν για το αν η σειρά είναι ασεβής απέναντι στο Κοράνι και την Καινή Διαθήκη, αν θολώνει επικίνδυνα τα όρια ανάμεσα στην ταραγμένη πραγματικότητα μας και την μυθοπλασία, καθώς και αν βάζει φωτιά στα μπατζάκια μας ως κακό…προμήνυμα.

Το θέμα του «Μεσσία», που δεν είναι άλλο από την μεταφορά της ιστορίας του Ιησού στο μπαρουτοκαπνισμένο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο του 21^ου αιώνα, ιντριγκάρει: ένας σκουρόχρωμος μακρυμάλλης, κήρυκας μιας υπερβατικής πίστης απέναντι στον θεό, με αραβικό όνομα και ατάραχο παρουσιαστικό, κάνει την εμφάνιση του στον πολύπαθη Συρία, υπόσχεται μια νέα γη επαγγελίας και οδηγεί μερικές χιλιάδες πρόσφυγες στα σύνορα με το Ισραήλ, ξεφεύγει από τους ισραηλινούς πράκτορες και μετά…πετάγεται ως την Ιορδανία και την Αμερική πείθοντας πλήθη για τις θαυματουργές και υπερφυσικές ιδιότητες του.

Ο φόβος και ο σκεπτικισμός ως διεθνή αντανακλαστικά σε μια περίοδο γενικευμένων τρομοκρατικών χτυπημάτων τίθενται επί τάπητος, θρησκευόμενοι και μη καλούνται να παρακολουθήσουν τη σειρά καθώς η διάσταση του παράξενου Μεσσία που θεωρείται Μουσουλμάνος, αλλά τελικά δεν είναι καθώς ενσαρκώνει στοιχεία από όλες τις γνωστές θρησκείες, είναι κυρίως πολιτική. Το φλέγον ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν αποδειχτεί ότι είναι ένας πολυμήχανος, άριστα εκπαιδευμένος, εξτρεμιστής με απώτερο στόχο να παρασύρει Ανατολή και Δύση σε έναν πόλεμο. Οι έννοιες της πολιτισμικής τρομοκρατίας και του νέου μεσσιανισμού τις οποίες η σειρά προσφέρεται να διερευνήσει αντλούν ερεθίσματα από την πραγματικότητα της εμπόλεμης Ανατολής και την κυριαρχία του ISIS, αφήστε που ο Μεσσίας μοιάζει με υπερήρωα…Ένα καλό πρώτο χαρμάνι εν ολίγοις για τηλεοπτική θέαση στο έπακρο.

Ας δούμε λίγο παραπάνω την πλοκή: η πράκτορας της CIA Εύα Γκέλερ (η Μισέλ Μόναγκαν είναι το αντίστοιχο της Κλερ Ντέινς στο Homeland του Fox 21) δεν πτοείται και βρίσκει ψαχουλεύοντας ότι ο επονομαζόμενος Αλ – Μασίχ που επιδεικνύει τις ικανότητες του στη δύναμη και την πειθώ του λόγου, αλλά και στην ανάσταση νεκρών, μαζεύει γρήγορα ακολούθους από την εμπόλεμη Δαμασκό ως το Τέξας και γίνεται viral ως φαινόμενο, έχει ύποπτο παρελθόν. Η Γκέλερ όμως, που έχει μια βασανισμένη προσωπική ζωή (όπως και η πράκτορας της CIA στο Homeland, Κλερ Μάθισον), δεν πείθεται και ψάχνει όλο και πιο βαθιά για να αποδείξει ότι ο «Μεσσίας» είναι ψεύτικος. Θα τα καταφέρει; Το αντίπαλον δέος (και ψυχανεμιζόμαστε και ειδύλλιο) βρίσκεται στο πρόσωπο του σκληροτράχηλου Ισραηλινού πράκτορα με την άστατη οικογενειακή ζωή και την προβληματική συμπεριφορά.

Τον ρόλο επωμίζεται ο Γερμανός Τόμερ Σίσλεϊ (ο Βενσάν Κασέλ σε αραβική βερσιόν), ενώ απέναντι του η Μόναγκαν στέκεται εξαιρετικά σοβαρή με τον Βέλγο Μεχντί Ντεχμπί (Ο Νο1 Καταζητούμενος, Το Λονδίνο έπεσε) να ενσαρκώνει τον αραβόφωνο Μεσσία σε στυλ εναλλάξ ψυχρό και ήρεμο σε ουκ ολίγες στάσεις γιόγκα και κυρίως δυσανάγνωστο.

Ο «Μεσσίας», ωστόσο, δεν έχει να δείξει πολλά περισσότερα από αυτό που σε λίγες σειρές μόλις περιγράψαμε. Η σειρά αποτυγχάνει στην ανάπτυξη της κεντρικής ιδέας της, δομημένη πάνω σε ένα σενάριο κλισέ και παλαιάς κοπής τηλεοπτικό, χωρίς το σφρίγος, την αληθοφάνεια και τις αιχμηρές γωνίες στους χαρακτήρες και τις αλληλεπιδράσεις που επέδειξε στις πρώτες δύο καλές της σεζόν η παρεμφερής κατασκοπευτική σειρά «Homeland» από την οποία αντλεί βασικές παραμέτρους.

Οι ουρανοκατέβατες ανατροπές (από τέτοιες χορτάσαμε και με το Homeland σε κάμποσες σεζόν) και η διεκπαιρεωτική – όταν δεν σχετίζεται με το θέαμα - σκηνοθεσία του Τζέιμς ΜακΤιγκ (V For Vendetta, Το κοράκι, Καταδίωξη σε δύο ηπείρους) και της Κέιτ Γουντς (Castle, NCIS: Los Angeles, Bones) δεν δημιουργούν το κατάλληλο κοκτέιλ για να αναδείξουν το μείζον θέμα του προσηλυτισμού των απανταχού πιστών. Με δυο-τρεις βαρύγδουπες περιπτώσεις «θυμάτων» πολέμου, οικονομικής κρίσης, κατάθλιψης, προσωπικής τραγωδίας και αρρώστιας σε τελικό στάδιο, θεωρούν οι δημιουργοί ότι έχουν ξεμπερδέψει. Κι όμως, η αφήγηση σέρνεται τόσο βαριεστημένα στις αντίστοιχες επεξηγηματικές σκηνές, που καρφί δεν σου καίγεται τι έχουν πάθει όλοι αυτοί και τρέχουν πίσω από τον προφήτη-μεσσία…

Από τη μία η αυθαίρετη αναπαράσταση μιας γενικευμένης υπερβολικής ευπιστίας των θρησκευόμενων απέναντι στον νεόκοπο Μεσσία, από την άλλη, η ξεροκέφαλη δυσπιστία των Εβραίων διωκτών του. Το κλισέ χτυπάει κόκκινο και η πολιτική διείσδυση του σεναρίου δεν φτάνει ούτε μέχρι τον αφρό του προβλήματος, ειδικά καθώς βασικοί άξονες του αμερικανικού συστήματος εξουσίας αναπαρίστανται σχηματικά και αφελώς αποσυνδεδεμένα από τη σύγχρονη αυστηρή μεταναστευτική πολιτική των Η.Π.Α.

Για άλλη μια φορά το Netflix παρέχει προς άμεση κατανάλωση ένα προϊόν που δεν αρέσει στους επαγγελματίες κριτικούς σε αντίθεση με το κοινό που έχει άλλη άποψη. Το ντιμπέιτ τώρα έχει μετατοπιστεί στο ερώτημα της επιλογής των δημιουργών: για ποιο λόγο προτιμήθηκε ένα προφανές όνομα για τον «Μεσσία» μαρτυρώντας ένα μεγάλο spoiler και δυνάμει ατού της πλοκής; Το όνομα του πρωταγωνιστή Al-Masih ad-Dajjal παραπέμπει σε μια γνωστή διαβολική μορφή της ισλαμικής εσχατολογίας και αποτελεί το αντίστοιχο του Αντίχριστου στον χριστιανισμό. Επίσης, μεταφράζεται ως ο ψεύτικος Μεσσίας και γενικώς «ψεύτης» οπότε – διατείνονται οι γνωρίζοντες - αυτό δείχνει ότι η πρόθεση των δημιουργών για τα επόμενα επεισόδια είναι μια μετωπική σύγκρουση του Αντίχριστου με τον πραγματικό Μεσσία (που κι αυτόν τον έχουν βρει οι τηλεθεατές γιατί είναι, επίσης, προφανές ποιος είναι).

Στην εποχή μας που το κοινό είναι άριστα εκπαιδευμένο στο μάντεμα των εξελίξεων των τηλεοπτικών σειράν, η δημιουργία του Μάικλ Πετρόνι, σεναριογράφου γνωστού για τις μεταφυσικές του ανησυχίες με προϋπηρεσία στα τηλεοπτικά «θαύματα» της σειράς (μίας σεζόν) «Miracles» (2003), που πραγματεύτηκε θέματα πίστης και υπερφυσικής διάστασης στον χώρο της καθολικής εκκλησίας, αλλά και θητεία στα θρίλερ μεταφυσικού τρόμου («Η τελετή»), δείχνει πολύ εύκολη στην αποκρυπτογράφηση. Αν όντως ισχύει αυτή η διαπίστωση θα φανεί στη δεύτερη σεζόν που σίγουρα θα γυρίσει το Netflix ελέω της πολεμικής διαμάχης του διαδικτύου και των απρόβλεπτων γεωπολιτικών γεγονότων της επικαιρότητας που συνήθως καθιστούν δημοφιλή ανάλογα πρότζεκτ.

Το ζητούμενο όμως είναι να θες να δεις τη δεύτερη σεζόν της σειράς αφού έχεις ολοκληρώσει την πρώτη…