Οσκαρ 2020: Πώς ο Τραμπ αποφασίζει για τα βραβεία

Αν η μεγάλη µάχη των Οσκαρ 2020 είναι ανάµεσα στο αµερικανοβρετανικό πολεµικό έπος «1917» και τη νοτιοκορεάτικη κοινωνική σάτιρα «Παράσιτα», µια εύλογη ερώτηση είναι ποιοι παράγοντες µπορούν να επηρεάσουν την κρίση των ψηφοφόρων της Αµερικανικής Ακαδηµίας Κινηµατογράφου. Δηλαδή τι µπορεί να συµβεί και το µεγάλο φαβορί των Οσκαρ να χάσει την τελευταία στιγµή το χρυσό αγαλµατίδιο της καλύτερης ταινίας. Η απάντηση είναι: η επικαιρότητα. Κατά µία γενική διαπίστωση και έπειτα από µελέτη της σχέσης της ειδησεογραφίας µε την απονοµή των Οσκαρ σε χρονιές-σταθµούς, στις οποίες τα οσκαρικά φαβορί έχασαν το αγαλµατίδιο ύστερα από σοκαριστικές ανατροπές, καταλήγουµε στην εξής απλή διαπίστωση: τα µέλη της Ακαδηµίας αντιδρούν στα ερεθίσµατα του εξωτερικού περιβάλλοντος.

Τα µεγάλα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα αλλά και η απρόσµενη δηµοσιότητα γύρω από ένα πρόσωπο ή µια ταινία επηρεάζουν έναν ζωντανό οργανισµό όπως είναι η Ακαδηµία των Οσκαρ. Ακόµα και αν αυτό δεν µπορεί να αποδειχθεί ακόµα από µια µεγάλη έρευνα, είναι γενικά αποδεκτό -όπως επισηµαίνει το έγκυρο κινηµατογραφικό µέσο Hollywood Reporter- ότι τα ανθρώπινα ένστικτα διαδραµατίζουν πολλαπλό ρόλο στις οσκαρικές εξισώσεις.

Τα παραδείγµατα πολλά τα τελευταία χρόνια. Το 2002, έναν µήνα πριν από τα Οσκαρ, ο Ράσελ Κρόου ήταν φαβορί για το δεύτερο αγαλµατάκι της καριέρας του, µετά τον «Μονοµάχο», χάρη στην ερµηνεία του στο βιογραφικό δράµα «Ενας υπέροχος άνθρωπος».

Κερδίζοντας το BAFTA α’ ανδρικού ρόλου, ο Κρόου άρχισε να µιλά επί µακρόν στη σκηνή -διαβάζοντας µέχρι και ένα ποίηµα αφιερωµένο στον ετοιµοθάνατο Βρετανό ηθοποιό Ρίτσαρντ Χάρις - µόνο και µόνο για να δει στη µαγνητοσκοπηµένη µετάδοση των βραβείων τον µακροσκελή λόγο του κουτσουρεµένο στο µοντάζ. Στο πάρτι που ακολούθησε o Κρόου, µαινόµενος, επιτέθηκε στον τηλεοπτικό παραγωγό σε ένα επεισόδιο που έκανε τον γύρο του κόσµου. Ακόµα και αν ο Ράσελ Κρόου ζήτησε συγγνώµη στη συνέχεια, η ζηµιά έγινε και ήταν τόσο µεγάλη που στην απονοµή των Οσκαρ είδε το χρυσό αγαλµατίδιο να ξεγλιστρά µέσα από τα χέρια του και να πηγαίνει στον Ντένζελ Ουάσιγκτον για την «Ηµέρα εκπαίδευσης».

Δυσφήμηση

Από τους κακούς χειρισµούς του Κρόου, που δυσφήµησαν όλη την παραγωγή του «Ενας υπέροχος άνθρωπος», έως την εκλογή του Ντόναλντ Τραµπ στο αξίωµα του προέδρου των ΗΠΑ, που όργισε το αριστερό Χόλιγουντ, ο κοινός παρονοµαστής είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Παράγοντας που επηρεάζει το προφίλ των οσκαρικών επιλογών. Ακόµη ένα παράδειγµα είναι το «La La Land» (2016). Το µιούζικαλ-φαβορί για το Οσκαρ καλύτερης ταινίας το 2017 ξεκίνησε µια τρελή προ-οσκαρική κούρσα από το Φεστιβάλ Βενετίας, συνέχισε σαρώνοντας µε όλες τις κορυφαίες διακρίσεις καλύτερης ταινίας στα Critic’s Choice Awards, στις Χρυσές Σφαίρες, στα BAFTA και στο Σωµατείο των Αµερικανών Παραγωγών, για να… σκοντάψει τη βραδιά της απονοµής των Οσκαρ στο «Moonlight», το κοινωνικό δράµα του Μπάρι Τζένκινς γύρω από τη δύσκολη ενηλικίωση ενός µαύρου νεαρού γκέι στο αφροαµερικανικό γκέτο του Μαϊάµι. Τι είχε συµβεί;

Τι άλλο από τον… Ντόναλντ Τραµπ. Ο νεοεκλεγµένος πρόεδρος των ΗΠΑ και η πρώτη χρονική περίοδος της διακυβέρνησής του κατατρόµαξαν το παραδοσιακά αριστερό στην πλειονότητά του Χόλιγουντ, που είδε να βάλλεται ευθέως από τα νέα κοινωνικά µέτρα τα οποία καθιστούσαν ευάλωτους όσους δεν ήταν στρέιτ, λευκοί και πλούσιοι. Ξαφνικά ο κοινωνικός προβληµατισµός που βρισκόταν στην καρδιά του 
«Moonlight» απέκτησε µεγαλύτερη σηµασία από τις πιρουέτες του «La La Land» και αν και δεν µπορεί να αποδειχθεί ακριβώς η αλληλουχία της αντίδρασης από την εκλογή Τραµπ µέχρι και την ψηφοφορία των Οσκαρ, σίγουρα η επιλογή του «Moonlight» για την κορυφαία οσκαρική διάκριση σηµατοδοτεί τη µεταστροφή των ψηφοφόρων προς ένα ουσιαστικότερο θεµατολογικά φιλµ.

Η απαγόρευση εισόδου 

Για τον ίδιο λόγο το γερµανικό δράµα «Toni Erdmann» της Μάρεν Αντε, προπορευόµενο στην κούρσα για το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας την ίδια σεζόν, έχασε το αγαλµατίδιο από τον «Εµποράκο» του Ιρανού Ασγκάρ Φαραντί, ο οποίος ήταν αµφίβολο αν θα µπορούσε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ εξαιτίας της ταξιδιωτικής οδηγίας Τραµπ για απαγόρευση εισόδου των µουσουλµάνων στη χώρα. Και µόνο η εµφατική δήλωση του Φαραντί ότι και να του επιτρεπόταν να παραστεί στην απονοµή των Οσκαρ δεν θα το έκανε «από σεβασµό προς τον λαό του Ιράν και τους λαούς των υπόλοιπων έξι χωρών» για τους οποίους είχε βγει η ταξιδιωτική οδηγία, ένωσε το ακτιβιστικό αίσθηµα των χολιγουντιανών ψηφοφόρων στο πλευρό της ιρανικής ταινίας που πήρε και το Οσκαρ.

Φέτος η άνοδος του αντισηµιτισµού υποβοήθησε την ανάδειξη της αντιφασιστικής σάτιρας «Τζότζο» – σήµερα φαβορί στην κατηγορία του διασκευασµένου σεναρίου απέναντι σε κλασικές διασκευές, όπως είναι οι «Μικρές κυρίες» της Γκρέτα Γκέργουικ, και σε πολυεπίπεδες θεµατολογικά ταινίες, όπως ο «Ιρλανδός» του Μάρτιν Σκορσέζε µε τη σφραγίδα του Στίβεν Ζέιλιαν («Η λίστα του Σίντλερ»). Στο κάτω κάτω τα Οσκαρ δεν είναι παρά µια φευγαλέα στιγµή στον χρόνο, συνυφασµένη µε την υποκειµενική κρίση κάθε µέλους της Ακαδηµίας, και η διαδροµή µέχρι την ηµέρα της ψηφοφορίας έχει πολλές διακλαδώσεις.