Οι ταινίες της εβδομάδας: Ηρωες στην εποχή του Χίτλερ και του Στάλιν

Η νέα ταινία του Τέρενς Μάλικ «Μια κρυφή ζωή» που κοιτά με ποιητικότητα και ανθρωπιστικό βλέμμα το τέρας του ναζισμού και η αγωνιώδης επιστροφή της Ανιέσκα Χόλαντ με το δράμα «Ο κύριος Τζόουνς» στην περίοδο του Μεγάλου Λιμού στην Ουκρανία αποτελούν τις πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις της εβδομάδας, βασισμένες και οι δύο σε πραγματικά γεγονότα και αληθινούς «ήρωες» με ξεχωριστό ιστορικό εκτόπισμα. 

Μια κρυφή ζωή (A Hidden Life) / *** 
Σκηνοθεσία: Τέρενς Μάλικ Παίζουν Όγκαστ Ντιλ, Βάλερι Πάχνερ, Ματίας Σένερτς, Μπρούνο Γκαντς, Μαρία Σιμόν

Ο Φραντς Γιεγκερστέτερ ζει με την αγαπημένη του σύζυγο Φάνι και τα τρία τους μικρά κορίτσια μια ευτυχισμένη αγροτική ζωή στους πρόποδες των αυστριακών Άλπεων, η οποία θα διακοπεί από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη στρατολόγηση του Φραντς στον στρατό των ναζί. Έπειτα από την πρώτη του στρατιωτική εκπαίδευση, ο Φραντς θα επιστρέψει στην οικογενειακή εστία, όμως ο εφιάλτης της υποχρεωτικής στρατολόγησης θα θέσει ένα τρομερό δίλημμα στον αφοσιωμένο στη χριστιανική πίστη Αυστριακό, που αρνείται να πολεμήσει για τους ναζί, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση της οικογένειάς του, ενώ η τοπική κοινωνία αντιδρά στην απόφασή του περιθωριοποιώντας τους…

Επιστρέφοντας στη φόρμα της γραμμικής αφήγησης που εγκατέλειψε μετά τον «Άγνωστο κόσμο» (2005), βαδίζοντας αποκλειστικά σε υπαρξιακά και λυρικά μονοπάτια με το βραβευμένο με τον Χρυσό Φοίνικα «Δέντρο της ζωής» (2011), το «Μέχρι το θαύμα» (2012) και το «Βαλές κούπα» (2015), ο Τέρενς Μάλικ, ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς του αμερικανικού σινεμά που νιώθαμε ότι είχαμε χάσει εδώ και καιρό ακριβώς λόγω των αμφιλεγόμενων ως προς το περιεχόμενο και την ουσία ποιητικών του διαδρομών, ξαναβρίσκει με την κινηματογραφική μεταφορά της πραγματικής ιστορίας του αντιρρησία συνείδησης Γιεγκερστέτερ, τον παλιό καλό εαυτό του.

Ο Αυστριακός αγρότης που εναντιώθηκε στον ναζισμό απαρνούμενος την ελευθερία του, την οικογένεια του και τη ζωή του (εκτελέστηκε το 1943 και αργότερα αναγορεύτηκε Μάρτυρας της Χριστιανικής Εκκλησίας) του δίνει την ευκαιρία -μέσα από τα γράμματα που αντάλλασσε με τη σύζυγό του Φάνι κατά την περίοδο της φυλάκισής του – να σχολιάσει το τέρας του φασισμού το οποίο σαν φάντασμα επιστρέφει στην εποχή μας.

Ο τρόπος του Μάλικ είναι γνώριμος: εκπληκτική απόδοση της απεραντοσύνης και του επίγειου παράδεισου που χαρίζει απλόχερα η φύση μέσα από τους ευρυγώνιους φακούς του διευθυντή φωτογραφίας Γιοργκ Βίντμερ (και όχι του τριπλοβραβευμένου με Όσκαρ συνεργάτη του Εμανουέλ Λουμπέσκι), ποιητικότητα στην κίνηση της κάμερας, εμμονική προσήλωση στην απόδοση του θερισμού ως χριστιανική μεταφορά-παραβολή (τα πολλαπλασιαζόμενα εύθραυστα στάχυα που δίνουν το σιτάρι και το ψωμί), αλλά και μία λεπτομερής παρατήρηση του αγροτικού κόσμου, της λιτής οικογενειακής θαλπωρής, των επιβλητικών αρχιτεκτονικών οικοδομημάτων που έρχεται σε ευθεία αντιπαράθεση με την ανθρώπινη μικροπρέπεια και ιδιοτέλεια κάνοντας τον θεατή να νιώσει το απόλυτο κακό που εκπροσωπεί ο χιτλερισμός. Κι αυτό ο Μάλικ φροντίζει να το τονίσει με εμβόλιμες σκηνές από τα προπαγανδιστικά ντοκουμέντα της εποχής και στο δεύτερο μέρος της τρίωρης ταινίας του να κορυφώσει την ένταση καθώς το δράμα του Γιεγκερστέτερ εκτυλίσσεται εντός των φυλακών Τέγκελ στο Βερολίνο. Απόλυτα εναρμονισμένοι με τον λυρισμό του Μάλικ, οι δύο πρωταγωνιστές Όγκαστ Ντιλ και Βάλερι Πάχνερ κατορθώνουν να δώσουν βάθος στις ερμηνείες τους όσο κι αν τα επαναλαμβανόμενα κοντινά πλάνα στα πρόσωπα τους φλερτάρουν με την υπονόμευση τους.

«Το νόημα της ζωής είναι στις μικρές πράξεις» τονίζει η κινηματογράφηση του σκηνοθέτη καταθέτοντας μια πολιτική δήλωση σε τούτο το ιστορικό δράμα με άξονα τον ανθρωπισμό, επιχειρώντας ταυτόχρονα μια ενδοσκόπηση του ψυχισμού των ηρώων του μέσα από τις μικρές στιγμές και τις συνδιαλλαγές τους.

Όπως μαρτυρά το απόφθεγμα στο φινάλε, η ταινία αντλεί έμπνευση από το κλασικό Middlemarch (1871-72) της διάσημης Βρετανίδας συγγραφέως Μέρι Αν Έβανς (ψευδώνυμο Τζορτζ Έλιοτ), που ζωντάνευε με ρεαλισμό στα βιβλία της όψεις της επαρχιακής Αγγλίας, και αν και είναι μεγάλη σε διάρκεια, δεν «σέρνεται» ποτέ. Η θρησκευτικότητα της περνάει πρώτα μέσα από τη γερή σύνδεση του ανθρώπου με τη γη - μία οπτική πολύ γενναιόδωρη απέναντι στην καλοψυχία της ανθρώπινης φύσης. (2019)

Ο κύριος Τζόουνς (Mr. Jones) / ** ½ 
Σκηνοθεσία: Ανιέσκα Χόλαντ / Παίζουν: Τζέιμς Νόρτον, Βανέσα Κέρμπι, Πίτερ Σκάρσγκαρντ, Τζόζεφ Μόουλ

To 1933 ο Γκάρεθ Τζόουνς, Ουαλός δημοσιογράφος και σύμβουλος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του πρωθυπουργού της Βρετανίας Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, έχει μία μεγάλη επιτυχία στο ενεργητικό του – μία συνέντευξη από τον ίδιο τον Χίτλερ καθώς το Γ' Ράιχ εξαπλώνεται και εξοπλίζεται εντυπωσιακά –, αλλά και την περιέργεια να ανακαλύψει την πηγή της χρηματοοικονομικής στήριξης της αναπτυσσόμενης σοβιετικής βιομηχανίας σε καιρό οικονομικής κρίσης για την Ευρώπη. Στοχεύοντας σε μία συνέντευξη με τον ίδιο τον Στάλιν, βρίσκει τρόπο να φύγει για τη Μόσχα όπου έρχεται σε επαφή με τον στρατευμένο στο όραμα του κομμουνιστικού καθεστώτος ανταποκριτή των New York Times, Ουόλτερ Ντουράντι, και την Βρετανίδα ρεπόρτερ Έϊντα Μπρουκς. Υποψιασμένος ότι το σοβιετικό καθεστώς κρύβει την αλήθεια, ο Γκάρεθ Τζόουνς θα βρεθεί στο Σταλίνο (σημερινό Ντόνετσκ) της Ουκρανίας όπου θα διαπιστώσει την αποτρόπαιη γενοκτονία εκατομμυρίων Ουκρανών, τον Μεγάλο Λιμό…

Η αληθινή ιστορία του δημοσιογράφου που αποκάλυψε πρώτος στη δυτική Ευρώπη την εξόντωση των Ουκρανών από το σταλινικό καθεστώς κατά την περίοδο 1932-1933, μετατρέπεται σε ένα μεγαλεπήβολο, ακαδημαϊκού ύφους χρονικό αποκάλυψης από την Πολωνή σκηνοθέτρια Ανιέσκα Χόλαντ (Europa Europa) με μειονεκτήματα αλλά και προτερήματα.

Μονοδιάστατα καταγγελτικό όπως προσεγγίζει τη ζωή και τη νοοτροπία στη σταλινική Σοβιετική Ένωση και όσους φθείρονται από το άγγιγμα του καθεστώτος (ο Πίτερ Σκάρσγκαρντ χαρίζει κύρος σε μία μάλλον γραφικά διεφθαρμένη και επιφανειακή απόδοση του βραβευμένου με Πούλιτζερ δημοσιογράφου Ουόλτερ Ντουράντι που αμφισβήτησε το ρεπορτάζ του Τζόουνς), αλλά και ταυτόχρονα αγωνιώδες ως περιπέτεια και τραχύ στις αναπαραστάσεις του σε έναν απροσμέτρητης φρίκης και απόγνωσης χιονισμένο καμβά. Η αξία της δημοσιογραφίας ως λειτούργημα επανέρχεται μέσα από τους αφελείς ατακαδόρικους διαλόγους των - πειστικών στους ρόλους τους- Τζέιμς Νόρτον (Τζόουνς) και Βανέσα Κέρμπι (Μπρουκς), αλλά και τις ζωηρές αντιστίξεις της μαχόμενης δημοσιογραφίας του χαρτιού και της γραφομηχανής. Η εδώ κι εκεί παραστατική αφήγηση αποσπασμάτων από την εμπνευσμένη από τον ουκρανικό λιμό, «Φάρμα των ζώων» του Τζορτζ Όργουελ, αποπροσανατολίζει, ωστόσο η ένταση που δίνει η βετεράνος Χόλαντ στα πλάνα της, σε κρατάει γαντζωμένο στο κάθισμα μέχρι το φινάλε του διάρκειας 140 λεπτών δράματος. (2019)

Like A Boss / * ½ 
Σκηνοθεσία: Μιγκέλ Αρτέτα / Παίζουν: Τίφανι Χάντις, Ρόουζ Μπερν, Σάλμα Χάγιεκ, Μπίλι Πόρτερ, Τζένιφερ Κούλιτζ, Άρι Γκρέινορ

Δυο «κολλητές» φίλες που αντιμετωπίζουν οικονομικό πρόβλημα με το ινστιτούτο αισθητικής που έχουν χτίσει από το μηδέν, σκέφτονται την προσφορά εξαγοράς που τους γίνεται από… τιτάνα της βιομηχανίας καλλυντικών, όμως η μακρόχρονη φιλία τους τεστάρεται για τα καλά…Μαζί και τα δικά μας όρια απέναντι στη mainstream χολιγουντιανή κωμωδία που επιμένει στους χαρακτήρες - καρικατούρες τοποθετημένους σε ένα αλαζονικό high class περιβάλλον από το οποίο δεν διασώζεται δυστυχώς εδώ η υπερβολική στην ερμηνεία της Σάλμα Χάγεκ, ενώ οι Τίφανι Χάντις και Ρόουζ Μπερν ξεφεύγουν παρά τρίχα, χάρη στην πιστευτή κωμική χημεία τους. Ο εμπορευματοποιημένος κόσμος της γυναικείας καλαισθησίας ως μπίζνες…καρακατσουλιό με άποψη και λίγες πραγματικά εμπνευσμένες κωμικές στιγμές. (2020)

Γκρέτελ & Χάνσελ (Gretel & Hansel)
Σκηνοθεσία: Οζ Πέρκινς Παίζουν: Σοφία Λίλις, Άλις Κριτζ, Τζέσικα Ντε Γκόου, Τσαρλς Μπαμπαλόλα

Μια φορά κι έναν καιρό, την εποχή ενός μεγάλου λιμού, ένα κορίτσι και ο μικρότερος αδερφός της εγκαταλείπονται από τους γονείς τους για να επιβιώσουν μόνα. Περνούν όμως τα όρια και χάνονται σε ένα βαθύ και σκοτεινό δάσος. Όταν ανακαλύπτουν τυχαία ένα υπέροχο εξοχικό, που ξεχειλίζει από θαλπωρή και προσφορές, με μοναδική ένοικο μια ηλικιωμένη, η Γκρέτελ και ο Χάνσελ πιστεύουν πως βρήκαν ένα καταφύγιο. Όμως, τα αμέτρητα κεράσματα της γυναίκας και οι παράξενες ψευδαισθήσεις του σπιτιού δίνουν την υπόνοια πως τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. 

Το κλασικό σκοτεινό παραμύθι των αδελφών Γκριμ αποκτά νέα οπτική ως θρίλερ τρόμου με  γυναικεία δυναμική και την πρωταγωνίστρια του «It» Σοφία Λίλις στον ρόλο της Γκρέτελ. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Οζ Πέρκινς («Είμαι το όμορφο πλάσμα που ζει στο σπίτι»). (2020)

Οι σκανταλιάρηδες (The Elfkins)
Σκηνοθεσία: Ούτε φον Μούνχοου-Πολ /Με τις φωνές των: Βασίλη Μήλιου, Ζωής Ρηγοπούλου, Γιώργου Σκουφή, Στεφανίας Φιλιάδη, Παναγιώτη Αποστολόπουλο, Γιάννη Στεφόπουλο, Χρήστου Θάνου, Μελίνας Κατσακούλη, Βίνας Παπαδοπούλου

Γερμανική ταινία κινουμένων σχεδίων, βασισμένη σε έναν γερμανικό θρύλο για τα σκανταλιάρικα ξωτικά της Κολονίας - πλάσματα που βοηθούν τους τεχνίτες κρυφά τη νύχτα. Πριν από 200 χρόνια όμως, η κακόβουλη σύζυγος ενός ράφτη τα έδιωξε και αυτά έφυγαν για πάντα. Από τότε, οι Σκανταλιάρηδες κρύβονται στις μυστικές υπόγειες κατοικίες τους, όπου απαγορεύεται κάθε επαφή με τον κόσμο από πάνω, ειδικά με τους ανθρώπους. Μία μέρα, όμως, η ζωηρούλα Έλφι αποφασίζει να μην ανεχτεί άλλο αυτούς τους περιορισμούς. Μαζί με δύο φίλους της, τον Κιπ και τον Μπακ, σκαρφαλώνει στην επιφάνεια της γης, αποφασισμένη να βρει τον πραγματικό της προορισμό στη ζωή, τον οποίο θα συνειδητοποιήσει κάνοντας φίλο έναν γκρινιάρη ζαχαροπλάστη. (2019)

Agora – II Δεσμώτες 
Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος 

Μετά το «Agora – Από την Δημοκρατία στις Αγορές» (2014), ένα χρονικό των πρώτων χρόνων της ελληνικής κρίσης, ο πολυβραβευμένος Γιώργος Αυγερόπουλος («Εξάντας») επιστρέφει με ένα ακόμη ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση, επικεντρωμένο στην τετραετία 2015-2019, έχοντας ως βασικούς χαρακτήρες τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, ένα ζευγάρι προσφύγων από τη Συρία, μία τραγική μάνα, μία οικονομική μετανάστρια και έναν νέο γιατρό. (2020)

Ciao, Italia
Σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαθεοδώρου Παίζουν: Ηλίας Λογοθέτης, Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, Τιτίκα Σαριγκούλη, Νίνα Έππα, Κυριακή Υψηλάντη, Εβίτα Φιτσαντωνάκη, Κατερίνα Χριστοδουλίδου, Στίλβη Ψιλοπούλου

«Πέντε νεαρά άνεργα, απελπισμένα κορίτσια σχεδιάζουν μία ληστεία. Στα σχέδια τους αναπάντεχα εμπλέκεται μία "περίεργη" γιαγιά πρώην αντάρτισσα που μένει στο διπλανό διαμέρισμα. Από το πουθενά, ένας παρανοϊκός απόστρατος χωροφύλακας, περιπλέκεται στα πόδια τους. Τα πράγματα μπερδεύονται ακόμη περισσότερο όταν στο παιχνίδι μπαίνει η δαιμόνια, αδίστακτη ανιψιά, η άπληστη πλαστογράφος αλλά και ένας περιπτεράς έκπληξη!» Ο Γιώργος Παπαθεοδώρου που πριν από μια δεκαετία ήταν να γυρίσει μια ταινία για τη 17 Νοέμβρη, αλλά δεν την έκανε ποτέ (το σχέδιο είχε πάρει διαστάσεις στην επικαιρότητα), καταθέτει μια «σουρεαλιστική πολιτική κωμωδία» με τους Encardia στη μουσική, τον Γρηγόρη Αρναούτογλου σε ρόλο γκεστ σταρ και έμπνευση από «Casa de Papel». Το τρέιλερ δίνει μια γεύση από την ταινία (που δεν έχουμε δει). (2020)