Παγκόσμια κρίση στο σινεμά: Απώλειες άνω των 20 δις μόνο για το Χόλιγουντ

Οι κινηματογράφοι παραμένουν κλειστοί στην Ελλάδα εδώ και λίγες ημέρες, καθώς και για τις δύο επόμενες βδομάδες, όπως και τα θέατρα, τα κέντρα διασκέδασης, όλοι οι χώροι των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, τα µουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι: ο πολιτισµός είναι επισήµως σε καραντίνα εξαιτίας του κορονοϊού. Πριν από την κυβερνητική απόφαση, την περασµένη Πέµπτη, είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλες ακυρώσεις και αναβολές καλλιτεχνικών εκδηλώσεων σε όλο το φάσµα της πολιτιστικής ζωής της χώρας, ενώ οι κινηµατογράφοι παρέµεναν ανοιχτοί περιµένοντας ουσιαστικά µέρα µε τη µέρα το λουκέτο.

Σήµερα οι µηχανές της κινηµατογραφικής παραγωγής και διανοµής παγκοσµίως βρίσκονται σε κρίσιµο στάδιο.

Αναλυτές πιστεύουν ότι η οικονομική αιμορραγία στο Χόλιγουντ ενδέχεται να φτάσει τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια κι αυτό είναι μόνο η αρχή στην παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής που μετράει κλειστές κινηματογραφικές αίθουσες παντού - κυρίως στην Ευρώπη και την Ασία-, ενώ το Λος Άντζελες και η Νέα Υόρκη μόλις έκαναν την αρχή στις Η.Π.Α κλείνοντας χώρους διασκέδασης και σινεμά. Ποιος θα μπορούσε να μαντέψει το σαρωτικό κλείσιμο των αιθουσών; Η Ιταλία βρίσκεται σε ασφυκτικό πλαίσιο καραντίνας και εδώ και λίγες ώρες το παράδειγμα του lockdown ακολουθούν και οι μεγάλες δυνάμεις του ευρωπαϊκού σινεμά, η Γαλλία και η Ισπανία.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο φόβος κρατάει ήδη το κοινό μακριά από τις αίθουσες με το αμερικανικό box office για το τριήμερο από τις 13/3/2020 μέχρι τις 15/3/2020 να καταγράφεται ως το χειρότερο της τελευταίας 20ετίας (χειρότερο και από τις εισπρακτικές αποδόσεις των τριημέρων που ακολούθησαν το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001) με εισπράξεις στο σύνολο κοντά στα 55 εκατομμύρια δολάρια (το τελικό σύνολο των εισπράξεων θα γίνει γνωστό το πρωί της Δευτέρας 16 Μαρτίου).

Ας δούμε, όμως, λίγο τι συμβαίνει σε επίπεδο παραγωγής: Μετά το «Mission: Impossible 7», που έφυγε από τη Βενετία, όταν ξέσπασε στην Ιταλία η κρίση του κορονοϊού, σειρές και ταινίες που βρίσκονταν στο στάδιο των γυρισμάτων, άρχισαν να παίρνουν αναβολή. Σήμερα, το «The Batman» με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Πάτινσον που γυριζόταν σε στούντιο στο Λονδίνο, είναι μία από αυτές. Η  Warner Bros αποφάσισε να αναβάλλει τα γυρίσματα της ταινίας για τις επόμενες δύο εβδομάδες, τουλάχιστον μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση της παραγωγής στο Λίβερπουλ όπου και προβλέπεται να πραγματοποιηθεί το επόμενο στάδιο των γυρισμάτων. Άλλο ένα παράδειγμα μεγάλης παραγωγής που βρισκόταν στην Ευρώπη και έφυγε αμέσως μόλις άρχισαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παίρνουν μέτρα προφύλαξης κατά της πανδημίας, είναι το «Falcon and Winter Soldier» της Disney Plus στην Πράγα. Η παραγωγή της Marvel και της Disney, µε πρωταγωνιστές τους Αντονι Μακί και Σεµπάστιαν Σταν, τα µάζεψε άρον άρον και γύρισε στις ΗΠΑ έχοντας µείνει στην Τσεχία µόλις τρεις ηµέρες.

Σε γενικές γραμμές, το Netflix έχει κλείσει προσωρινά τις παραγωγές των ταινιών και των σειρών του στις ΗΠΑ και στον Καναδά, η Warner Bros Television Group διέκοψε τις παραγωγές 70 σειρών και πιλότων, ενώ η Disney TV Studios έχει αναβάλλει την παραγωγή για 16 πιλότους σειρών και ορισμένες τηλεοπτικές σειρές. Σύμφωνα, με τα στοιχεία που ανανεώνονται καθημερινά αναβάλλονται και μεγάλες παραγωγές που ήταν να βγουν την ερχόμενη άνοιξη σε όλο τον κόσμο από στούντιο όπως η Disney και η Universal η οποία έκλεισε και το θεματικό της πάρκο «Jurrasic World: Dominion» ακολουθώντας το παράδειγμα του λουκέτου στα θεματικά πάρκα των Disneyland ανά τον κόσμο. Επιπλέον, η Disney έχει σταματήσει όλες τις κρουαζιέρες των πλοίων της και στρέφεται προς τον χώρο του streaming κάνοντας επιλεκτικά κινήσεις τόνωσης της υπό λουκέτο αυτοκρατορίας της, παρέχοντας κατά τρεις μήνες νωρίτερα στην πλατφόρμα Disney Plus το βαρύ πυροβολικό της οικογενειακής διασκέδασης, που δεν είναι άλλο από το «Ψυχρά και ανάποδα ΙΙ», το οποίο βγήκε στις αίθουσες πριν από τα Χριστούγεννα του 2019.

Ως προς το αβέβαιο - επί του παρόντος - μέλλον του Φεστιβάλ των Καννών, δηµοσίευµα του Variety της περασμένης βδομάδας ενέτεινε το κλίµα αβεβαιότητας για τη διεξαγωγή του, αποκαλύπτοντς ότι το φεστιβάλ δεν δέχτηκε την ασφαλιστική κάλυψη από την ασφαλιστική του εταιρεία Circle Group σε περίπτωση ακύρωσης της διοργάνωσης «λόγω επιδηµίας και πανδηµίας». Σε συνέντευξή του στη γαλλική εφηµερίδα «Le Figaro», την περασµένη Τρίτη, ο πρόεδρος του Φεστιβάλ Καννών, Πιερ Λεσκούρ, είπε ότι η διεύθυνση του φεστιβάλ παραµένει «αισιόδοξη σε λογικά πλαίσια» ότι η εξάπλωση του ιού θα έχει ατονήσει µέχρι τις ηµεροµηνίες διεξαγωγής της διοργάνωσης τον Μάιο (12-23/5), διαφορετικά, αν δεν αλλάξει η κατάσταση, το φεστιβάλ θα ακυρωθεί. Απέρριψε, επίσης, τους ισχυρισµούς της ασφαλιστικής περί κάλυψης σε περίπτωση ακύρωσης, λέγοντας ότι η προσφορά της ήταν δραµατικά δυσανάλογη για τον υψηλό προϋπολογισµό του φεστιβάλ, ύψους 36 εκατοµµυρίων δολαρίων. Πάντως, ακόµα και αν οι συντελεστές της ακριβοθώρητης γιορτής της γαλλικής Ριβιέρας καθησυχάζουν, πολλοί διερωτώνται ποιοι, πώς, από ποιες χώρες και υπό ποιες συνθήκες θα είναι διατεθειµένοι να ταξιδέψουν στις Κάννες.

Αυτό επισημαίνει και αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του «Le Point» από το οποίο μαθαίνουμε ότι το 73ο Φεστιβάλ των Καννών οδεύει μάλλον προς ακύρωση κατά την επιθυμία των μεγάλων χορηγών του (μεταξύ των οποίων η Chopard που δημιουργεί και υπογράφει τον Χρυσό Φοίνικα) παρά προς μία αναβολή, για ξεκάθαρα οικονομικούς λόγους. Η απόφαση θα οριστικοποιηθεί στις 15 Απριλίου σε συνάντηση των οργανωτών, του δήμου και της κυβέρνησης και θα γίνει γνωστή στην προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου στις 16 Απριλίου.

Κατά τα άλλα, η «Black Monday» των χρηµατιστηρίων επηρέασε µε «βουτιά» που άγγιξε διψήφιο αριθµό τις εταιρείες AMC Entertainment, Cinemark και National Cinemedia που διαθέτουν κινηµατογραφικές αίθουσες -ειδικά την πρώτη που έχει αίθουσες στην Ιταλία-, ενώ τα κινηµατογραφικά φεστιβάλ ακυρώνονται το ένα µετά το άλλο, µε σηµαντικότερη απώλεια αυτή του SXSW στο Τέξας και δευτερευόντως του Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα στη Νέα Υόρκη. 

Στην Ελλάδα, το άγχος των αιθουσαρχών που µετρούσαν άδεια καθίσµατα μέχρι το γενικό λουκέτο στους κινηματογράφους, ήταν απόλυτα κατανοητό. Ακυρώθηκαν για πρώτη φορά µαζικά και οι έξοδοι των ταινιών στις αίθουσες από τα γραφεία διανοµής, µε µία µόνο ταινία, πράγµα πρωτάκουστο, να κάνει πρεµιέρα στις 
12 Μαρτίου (η γαλλική δραµατική κοµεντί «Μάντεψε ποιος ήρθε για τα γενέθλιά σου;», µε πρωταγωνίστρια την Κατρίν Ντενέβ σε διανοµή της Filmtrade). Φωτεινή εξαίρεση στη γενική καθίζηση του ελληνικού box office το τετραήµερο από 5 µέχρι 8 Μαρτίου 2020, που παραδόξως δεν µέτρησε πτώση πάνω από 4% σε σχέση µε το προηγούµενο τετραήµερο της Καθαράς Δευτέρας (το πενταήµερο 27 Φεβρουαρίου - 2 Μαρτίου 2020 ήταν «κάτω» κατά 43%), η εµπορική επιτυχία της «Μπαλάντας της τρύπιας καρδιάς» του Γιάννη Οικονοµίδη που έκοψε στην πρεµιέρα της συνολικά 2.208 εισιτήρια. Κυρίως χάρη στην προσέλευση θεατών νεαρής ηλικίας και την απήχηση του Οικονοµίδη στους νέους – αυτούς που έχουν απόλυτη ανάγκη οι κινηµατογράφοι για να επιβιώσουν. Οµως η ταινία του Οικονοµίδη αποτέλεσε την εξαίρεση, διότι έχει προκαθορισµένο κοινό.

Ο Ηλίας Γεωργιόπουλος, ιδιοκτήτης του «Δαναού», µας περιέγραψε την κατάσταση στον δικό του γνωστό κινηµατογράφο επί της λεωφόρου Κηφισίας, πριν το λουκέτο, όπου πήγαιναν θεατές φορώντας µάσκες, κυρίες που ρωτούσαν πού µπορούν να καθίσουν µόνες τους, ακόµα και παρέες που ένιωθαν άβολα γιατί δεν έπρεπε να αγγίζονται. «Ο κόσµος ήταν πολύ φοβισµένος - δικαιολογηµένα ή όχι αυτό είναι στην κρίση του καθενός» σχολίασε. «Εµείς ως παραδοσιακή αίθουσα που δουλεύουµε περισσότερο µε µεγάλους σε ηλικία ανθρώπους είχαµε µεγαλύτερη µείωση προσέλευσης κόσµου απ’ ό,τι τα multiplex που δουλεύουν µε νεαρούς. Και αυτό φαίνεται από το box office: ο "Αόρατος άνθρωπος", που είναι θρίλερ, έκοψε εισιτήρια, κάπως τσούλησε. Δεν είναι, όµως, µόνο ότι οι αίθουσες δεν είχαν κόσµο αλλά και ότι τα γραφεία διανοµής ανέβαλαν την έξοδο των ταινιών. ∆εν είχαµε, δηλαδή, τίποτα καινούργιο να δείξουµε. Παίζαµε ακόµα τα “Παράσιτα” και τον “Απόστρατο”…». Οπως µας είπε ο ιδιοκτήτης του «Δαναού», η Οµοσπονδία Αιθουσαρχών ήθελε µε σχετική επιστολή να ληφθεί κρατική µέριµνα, µε ορισµένα οικονοµικά µέτρα προστασίας των αιθουσών. Τα περιθώρια της ελληνικής αγοράς είναι ελάχιστα. «Είχαµε από πριν προβλήµατα, έγινε και αυτό. Από εδώ και πέρα το στοίχηµα είναι πόσο αντέχει ο καθένας» σηµειώνει ο αιθουσάρχης.