Πολιτισμός|21.06.2020 18:45

Κόκκινο Ποτάμι: Πώς τελειώνει στο βιβλίο η ιστορία του Μίλτου και της Ιφιγένειας

Τίμος Φακαλής

Στην περιοχή του Λαυρίου και μέσα στην ΠΥΡΚΑΛ όπου έχει στηθεί ένα ολόκληρο κινηματογραφικό χωριό πραγματοποιούνται τα τελευταία γυρίσματα της τηλεοπτικής σειράς του OPEN «Το Κόκκινο Ποτάμι» που έχει σπάσει τα κοντέρ της τηλεθέασης παρουσιάζοντας το δράμα του Ποντιακού Ελληνισμού αλλά και όλων των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. 

Η επιτυχημένη σειρά του Μανούσου Μανουσάκη - η οποία στηρίζεται στο ομώνυμο ιστορικό μυθιστόρημα του συγγραφέα Χάρη Τσιρκινίδη και επιχειρεί να ξυπνήσει μνήμες, να αφυπνίσει συνειδήσεις και να αποδείξει ότι η θέση της Ιστορίας δεν είναι μόνο στα βιβλία και στον κινηματογράφο αλλά και στην τηλεόραση- ετοιμάζεται να ρίξει αυλαία.

Στο τέλος του ιστορικού μυθιστορήματος του Χάρη Τσιρκινίδη, Ιφιγένεια και Μίλτος δεν είναι μαζί

Ποιο θα είναι όμως το τέλος της σειράς; Θα ακολουθήσει ο Μανούσος Μανουσάκης το βιβλίο ή θα δούμε ένα διαφορετικό φινάλε από τον μεγάλο σκηνοθέτη; Στο τέλος του ιστορικού μυθιστορήματος του Χάρη Τσιρκινίδη, Ιφιγένεια και Μίλτος δεν είναι μαζί. Λίγο πριν τη λήξη του πολέμου ο Μίλτος συνελήφθη, επιφυλάσσοντας για αυτόν η μοίρα ένα μαρτυρικό τέλος καθώς σκοτώνεται με βάναυσο τρόπο από τους Τούρκους.

Το πτώμα του, το μεταφέρουν και το ρίχνουν στο ποτάμι που βλέπουμε στην αρχή της σειράς. Το αίμα του, το βάφει κόκκινο και αυτός είναι και ο λόγος που η σειρά αλλά και το βιβλίο έχουν αυτό το όνομα. Από την άλλη η Ιφιγένεια, μετά τον ξεριζωμό επέστρεψε στο Παρίσι-όπου πρωτοπήγε το 1908 για να σπουδάσει στη Σορβόννη, μένοντας με τους θείους της Κωνσταντίνο και Ελένη Νικολαΐδη. Μόλις μαθαίνει για τον χαμό του Μίλτου λυγίζει και προδίδεται από την καρδιά της.

«Ο πόλεμος τελείωσε θα ζήσουμε ειρηνικά και αδελφωμένοι…»

«Ακούστε γκιαούρηδες! Τώρα μόλις έφτασε εδώ ένας ταχυδρόμος και μου παρέδωσε ένα σημείωμα του αρχηγού μας. Σας το διαβάζω όπως είναι γραμμένο:  Ο πρόεδρος της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης των Τούρκων, στρατηγός Κεμάλ, χορηγεί αμνηστία σ’ όλους τους Έλληνες μικρασιατικής καταγωγής και τους επιτρέπει να γυρίσουν στις οικογένειές τους και στα σπίτια τους. Ο πόλεμος τελείωσε θα ζήσουμε ειρηνικά και αδελφωμένοι. Ο Τούρκος ταγματάρχης πήρε μια βαθιά αναπνοή και συνέχισε: Λοιπόν ύστερα απ΄ αυτή την διαταγή όσοι είστε Μικρασιάτες να βγείτε απ’ τη μεριά του ποταμού, οι υπόλοιποι απ’ τη μεριά της σιδηροδρομικής γραμμής. Έχετε στη διάθεσή σας ένα λεπτό!» περιγράφει στο βιβλίο του τις τελευταίες στιγμές του Μίλτου ο Χάρης Τσιρκινίδης. 

«Ρίξτε τους γκιαούρηδες στο ποτάμι»

Αμέσως βγήκαν προς την πλευρά του ποταμού περίπου 700 άτομα ενώ άλλοι 150 φώναζαν πως θέλουν να βγουν αλλά είναι δεμένοι με άλλους Ελλλαδίτες.  Ωστόσο, κανείς δεν πρόλαβε να μετακινηθεί και από προετοιμασμένες θέσεις άρχισαν να κροταλίζουν τα τουρκικά πολυβόλα και να θερίζουν σαν στάχυα τους 700 νέους, που τα κορμιά τους έπεφταν με παφλασμό στα νερά του Έρμου επειδή η όχθη του στο σημείο εκείνο ήταν ψηλή και απότομη. Εκεί ο Τούρκος ταγματάρχης πέρασε σαν αστραπή δίπλα από τον Μίλτο που ήταν δεμένος με άλλους και ουρλιάζοντας του έμπηξε το σπαθί βαθιά στο λαιμό του.

Πριν πέσει ο  Μίλτος άψυχος, άοπλος και δεμένος, ο Τούρκος ξαναγύρισε με λύσσα και γρήγορα έδωσε μια δεύτερη σπαθιά στο μέρος της καρδιάς του. Με το Μίλτο σωριάστηκαν κάτω και άλλοι δυο που ήταν αλυσοδεμένοι μαζί του. «Ο Τούρκος ταγματάρχης σταμάτησε τ’ άλογό του ακριβώς πάνω τους. Έβγαλε το πιστόλι και πυροβόλησε και τους τρεις στο κεφάλι. Ικανοποιημένος, έστριψε το μουστάκι του και φώναξε στους στρατιώτες: ρίξτε και αυτούς τους γκιαούρηδες στο ποτάμι! Το ποτάμι πνίγηκε στο αίμα! Κι ως εκεί που έφτανε τ’ ανθρώπους μάτι έγινε Κόκκινο! Το αίμα τους το πήρε το νερό, το μετέφερε στο Αιγαίο και ύστερα τα κύματα το σκόρπισαν σ΄ όλα τα ελληνικά ακρογιάλια» περιγράφει στο βιβλίο του ο συγγραφέας το τραγικό τέλος του Μίλτου

Ιφιγένεια σε Ζαχάρωφ: «Βοήθησε να βρούμε τον Μίλτο και τα παιδιά»

Η Ιφιγένεια από την άλλη έφυγε πικραμένη από την Ελλάδα για το Παρίσι το Δεκέμβριο του 1922 με δανεικά χρήματα από τη γαλλική πρεσβεία. Ένα χρόνο αργότερα θα συναντήσει τον Μπαζίλ Ζαχάρωφ μεγαλοεπιχειρηματία και έμπορο όπλων των αρχών του 20ού αιώνα ο οποίος διαδραμάτισε σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στην τότε ευρωπαϊκή πολιτική και με τον οποίο συνεργάστηκε ο Μίλτος. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1923 η Ιφιγένεια συνάντησε στο Παρίσι τον Ζαχάρωφ και του ζήτησε να βοηθήσει για να βρεθούν ο Μίλτος και τα παιδιά.  Ο Ζαχάρωφ παρότι ορκίστηκε να μην ανακατευτεί άλλο με τις ελληνικές υποθέσεις, εντούτοις παρακάλεσε ανθρώπους της ελληνικής κυβέρνησης να μεριμνήσουν για την ανέρευσή τους. 

Το τέλος της Ιφιγένειας

Η Ιφιγένεια έμενε μαζί με τους θείους της Κωνσταντίνο κα Ελένη Νικολαίδη στη λεωφόρο Γκραντ Αρμέ στο Παρίσι.  Ο καιρός περνούσε και κανένα νέο δεν έφτανε σχετικά με τον Μίλτο και τα παιδιά. Στα τέλη Απριλίου 1923 ο ανθυπασπιστής και φλογερός λάτρης του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρενέ Πυώ ανέφερε στο Ζαχάρωφ ότι πήρε συνεντεύξεις από Έλληνες στρατιώτες που γύρισαν από την αιχμαλωσία τους και οι οποίοι περιέγραψαν το μαρτυρικό τέλος του Μίλτου. Δύο βδομάδες αργότερα  η θεία της Ιφιγένειας της αποκαλύπτει τα κακά μαντάτα. Μαθαίνοντας για το χαμό το Μίλτου η Ιφιγένεια αφήνει το σπίτι και κατευθύνεται προς την ελληνική εκκλησία του Αγίου Στεφάνου για να ανάψει ένα κερί. Αμέσως μετά περιπλανήθηκε στους δρόμους και στις πλατείες του Παρισιού. 

«Η καρδιά της την πρόδωσε. Λύγισαν τα γόνατά της και σωριάστηκε πάνω στο βρεγμένο τσιμέντο»

Έφτασε στην πλατεία της Παναγίας των Παρισίων. Κάθισε στο ίδιο παγκάκι στο οποίο το Σεπτέμβριο του 1912 κάθισε μαζί με το Μίλτο όπου της ανακοίνωσε την απόφασή του να πάει να πολεμήσει στα μακεδονικά βουνά, στους Βαλκανικούς πολέμους. «Ούτε όμως εκεί δεν λάφρωσε η ψυχή της. Συνέχισε να περπατά. Στάθηκε πάνω στην όμορφη γέφυρα «Αλεξάνδρου ΙΙΙ» Το βλέμμα της ακολούθησε το ρεύμα των νερών του Σηκουυάνα και ο νους της πέταξε κατά το μέρος της Νορμανδίας όπου χύνονται τα νερά του… Δύο μεγάλα σύννεφα συγκρούστηκαν πάνω του από τα παλάτια του Σάγιο. Η βροχή δυνάμωσε. Η Ιφιγένεια θέλησε να επιταχύνει το βήμα της μα δεν πρόλαβε να περάσει στην απέναντι όχθη. Η καρδιά της την πρόδωσε. Λύγισαν τα γόνατά της και σωριάστηκε πάνω στο βρεγμένο τσιμέντο! Λυτρώθηκε η Ιφιγένεια! Πήγε να συντροφεύσει τον αγαπημένο της κάτω εκεί, στα σκοτάδια του Άδη» καταλήγει στο βιβλίο του ο Χάρης Τσιρκινίδης. 

Το Κόκκινο ποτάμι σε αριθμούς 

Περισσότεροι από 171 ηθοποιοί και 1.140 κομπάρσοι επιχειρούν να φωτίσουν τις ιστορικές μνήμες του Ποντιακού Ελληνισμού. Γυρίσματα έχουν πραγματοποιηθεί σε 15 πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το «Κόκκινο Ποτάμι» πέρασε από το Αρχοντικό των Μπενιζέλων, το Κτίριο «Κωστής Παλαμάς», το ΜΙΕΤΕ, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, το Μέγαρο Υπατία, βρέθηκε στο ατμόπλοιο «Θαλής ο Μιλήσιος» στο Παλαιό Φάληρο και στη συνέχεια ταξίδεψε σε περισσότερες πόλεις της Ελλάδας: Καστοριά, Δερβενοχώρια, Βέροια, Ξάνθη, Εδεσσα, Νάουσα, Δράμα, Παλαιός Αγιος Παντελεήμων κ.α. Ο Ιβάν Σαββίδης είναι ο πρώτος που αποφάσισε να χρηματοδοτήσει και να επενδύσει σε μια σειρά η οποία αφορά την Ιστορία του Ελληνισμού.

Κόκκινο ποτάμιΧάρης ΤσιρκινίδηςΓενοκτονία ΠοντίωνΜανούσος ΜανουσάκηςOPEN