Ντίνος Χριστιανόπουλος: Ο Θωμάς Κοροβίνης για τον αντισυμβατικό σωματοφύλακα της Θεσσαλονίκης

«Θωμά θέλω να πω κάτι στον κ. Ντίνο αλλά εσύ δεν θα μιλήσεις» προειδοποίησε η κ. Βούλα-μητέρα του συγγραφέα Θωμά Κοροβίνη στο αποχαιρετιστήριο τραπέζι που έκανε ο γιος της το 1987 στο καπηλειό του «Τζότζου» στα Κάστρα της Άνω Πόλης λίγο πριν φύγει για Κωνσταντινούπολη όπου θα δίδασκε νέα ελληνικά σε σχολεία.

«Όχι, ανάλογα τι θα πεις» απάντησε άμεσα ο Θωμάς. Εκείνη, ωστόσο, επέμεινε και τελικά γύρισε προς τον κ. Χριστιανόπουλο με τον οποίο τους χώριζε μόλις μια καρέκλα. «Κύριε Ντίνο μπορώ να σας πω;» ρώτησε ευγενικά.  «Ναι πείτε μου κυρία Bούλα» και αμέσως εκείνη άρπαξε την ευκαιρία: «Εσάς, που το παιδί μου σας ακούει, δεν του λέτε να παντρευτεί;». «Κυρία Βούλα αφήστε το παιδί ήσυχο. Ο γάμος είναι για τις γυναίκες….» απάντησε ο Χριστιανόπουλος.  Έκτοτε η μάνα του Θωμά Κοροβίνη έψαχνε να βρει τι ήθελε να… πει o μεγάλος ποιητής.

Τι έλεγε για τον Ελύτη

Θωμάς Κοροβίνης και Ντίνος Χριστιανόπουλος πρωτογνωρίστηκαν το 1974 στο περιοδικό «Διαγώνιος»- το οποίο ίδρυσε και διηύθυνε ο ποιητής-και ο μετέπειτα συγγραφέας ήταν φοιτητής της φιλοσοφικής στο ΑΠΘ με τις πλάκες, τα πειράγματα, αλλά και τα ανέκδοτα να δίνουν και να παίρνουν τα επόμενα χρόνια.  «Μωρέ Ντίνο αυτός ο Ελύτης τι ποιητάρα είναι. Πως μπορεί και κάνει εμβόλια ομορφιάς με την ποίησή του» έλεγε στον Χριστιανόπουλο ο Κοροβίνης προσπαθώντας να τον πειράξει κάθε φορά που τον συναντούσε με τον ποιητή να απαντά: «Ναι πράγματι είναι πολύ μεγάλο ταλέντο αλλά το χαράμισε στο φλερτ με τον υπερρεαλισμό. Αυτό, όμως, γούστο του και καπέλο του. Σκέψου κάτι άλλο. Εμείς μαλάκες είμαστε που δουλεύουμε όλη την ημέρα και αυτός δεν δούλεψε ούτε μία ώρα;».  

Ο Κοροβίνης συνέχισε το… πείραγμα: «Έχεις δίκιο Ντίνο. Και γω θέλω οι άνθρωποι να δουλεύουν. Δεν μου αρέσουν αυτοί που έχουν την ευκαιρία ή επαναπαύονται στο χρήμα τους και δεν δουλεύουν. Αλλά για σκέψου: αν κάθε  πλούσιος ήταν Ελύτης, τότε θα ήμασταν η χώρα των μεγάλων ποιητών.  Είναι;  Όχι.  Άρα τον συγχωρούμε»….  Πρόκειται για δύο από τις από τις πολλές στιχομυθίες που θα μείνουν χαραγμένες στη μνήμη του μαθητή του Χριστιανόπουλου

Για περίπου 45 χρόνια οι δύο τους συνδέθηκαν τόσο σε φιλικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο μαθητείας καθώς ο μεγάλος ποιητής ήταν δάσκαλός του. «Η στάση που κράτησα απέναντι στον Ντίνο ήταν να τον παρακολουθώ, να συναντιόμαστε συχνά, προσπαθώντας να διώξω τα αρνητικά στοιχεία που προσλάμβανα από το δύσκολο χαρακτήρα που είχε γιατί είχα διακρίνει και εκτιμήσει ότι είχα να κάνω με ένα πακτωλό γνώσεων τόσο όσον αφορά τη λογοτεχνία, την ιστορία, τη Θεσσαλονίκη, την προσφυγιά, τον λαϊκό πολιτισμό και το τραγούδι (λαϊκό και ρεμπέτικο)  όσο και από την εμπειρία της ζωής». Το απόσταγμα από τα βιώματά του ποιητή έβγαινε πολλές φορές με τρόπο δεικτικό ή απόλυτο αλλά πάντα έβγαινε ζουμί, μια θυμοσοφία ζωής θυμάται ο συγγραφέας.

Πώς δημιουργήθηκαν τα συμπλέγματα του Χριστιανόπουλου 

«Αν και συμμαζεμένος άνθρωπος ο οποίος βγήκε από τα κατηχητικά, καταπιεσμένος λόγω των καταστάσεων της εποχής. χτύπησε το μαχαίρι στο κόκκαλο και έβγαλε αυτά τα πολύ αιρετικά και πολύ τολμηρά ποιήματα εξομολογούμενος δημόσια το ερωτικό του πάθος, την ιδιαιτερότητα τού για την ομοφυλοφιλία του, χωρίς να φοβάται κανένα και το πλήρωσε ακριβά γιατί η Θεσσαλονίκη εκείνα τα χρόνια ήταν σε μια εποχή που δεν μπορούσες να μιλήσεις.

Βρέθηκε σε ένα κλοιό από ιερείς παπάδες, κατεστημένο, χωροφύλακες, καθηγητές πανεπιστημίου, κατηχητικά. Τον πολιόρκησαν και στένεψε ο κλοιός γύρω του. Αυτό σε συνδυασμό με μια ψυχοσύνθεση ενοχική που είχε ο Ντίνος του δημιούργησαν κάποια συμπλέγματα προσωπικά που τα πλήρωνε σε όλη του τη ζωή και τα έβγαζε προς τα έξω με μια επιθετικότητα. Αυτή η επιθετικότητα, αυτή η πόζα οφείλεται σε ψυχογενείς παράγοντες και σε κοινωνικούς λόγους εξηγεί στο ethnos.gr ο μαθητής του Θωμάς Κοροβίνης.

Ο Χριστιανόπουλος δάγκωνε αλλά είχε μέλι...

«Ο Χριστιανόπουλος δάγκωνε αλλά είχε μέλι… Άκουγες πράγματα που δεν ήταν όλα ευχάριστα αλλά δεν τα έλεγαν άλλοι» πρόσθεσε ο κ.  Κοροβίνης. Όταν έβρισκε μια αδυναμία, ένα κουσούρι κάτι παράταιρο στον άλλο, αυτό το επεσήμανε και το διακωμωδούσε. Κάποιοι προσβάλλονταν και με το δίκιο τους άλλοι το έπαιρναν σαν καλαμπούρι πιο ελαφρά και συνέχιζαν…. Δεν του άρεσε καθόλου η διπροσωπία στους ανθρώπους, ιδιαίτερα όταν έβλεπε κάποιον άλλα να προσχηματίζετε, άλλα να πλασάρει και να εκφράζει και άλλο να είναι.

«Εκεί αυτόν τον κοπανούσε Ξεμπρόστιαζε τους υποκριτές Δεν του άρεσε η υποκρισία το comme il faut, ο ψευτο-καθωσπρεπισμός. Ήθελε να ανατρέπεις τη σύμβαση των πραγμάτων και να έρχεσαι σε σύγκρουση για να αποκαλυφθεί η αλήθεια του ατόμου, των καταστάσεων, των συναισθημάτων».  Αν και δεν ασχολήθηκε με την πολιτική, ο ίδιος έλεγε ότι ήταν ανεξάρτητος και ολίγον αναρχικός. Κατά βάθος, ωστόσο, ήταν συντηρητικός. Εκτιμούσε και ένιωθε δέος για τον Μανόλη Αναγνωστάκη και ίσως για αυτό το λόγο δεν έγραψε ή δεν είπε κάτι ποτέ δημόσια γι αυτόν. 

Ξυπνούσε κοιμισμένες πλευρές του μυαλού σου

Σύμφωνα με τον κ. Κοροβίνη το ταπεραμέντο του τον έκανε να ξεχωρίζει. Από τη μία να είναι πιπεράτος και από την άλλη ευθύβολος-χωρίς να έχει ευθυκρισία. «Ήταν πολύ οξυδερκής στην παραγωγική σκέψη και αυτό μπορούσε να ξυπνήσει κοιμισμένες πλευρές του  μυαλού σου». Ο Χριστιανόπουλος προσπαθούσε να σε κάνει να μην υψώνεις πολύ την υπερηφάνεια σου, αλλά να είσαι ταπεινός, να μην κοκορεύεσαι και να προχωράς παρακάτω. Είχε πάθος για τη δουλειά του και διακρίνονταν για την επεξεργασία των νοημάτων του.

Η Θεσσαλονίκη ήταν τσιγκούνα και με τον Χριστιανόπουλο 

Εκτός από μία περσόνα, ο Χριστιανόπουλος  ήταν και μια από τις βασικές κολόνες της διαμόρφωσης της ιστορίας της νεότερης Θεσσαλονίκης σύμφωνα με τον συγγραφέα. «Ήταν ο πιστός σωματοφύλακας της πόλης. Ο Ντίνος δεν έφυγε ποτέ από την Θεσσαλονίκη όπως και Νίκος Παπάζογλου. Με την απώλειά του κλείνει ένας κύκλος μιας εποχής γιατί δεν έχουν απομείνει άλλοι από αυτούς που έφτιαξαν το πρόσωπο της νεότερης Θεσσαλονίκης. Μαζί με τον Γιώργο Ιωάννου  τον Μανόλη Αναγνωστάκη, την Ζώη Καρέλλη, τον Γιώργο Βαφόπουλο, τον Γαβριήλ Πεντζίκη, τον ποιητή Γιώργο Θέμελη, τον Τηλέμαχο Αλαβέρα-όλοι αυτοί έβαλαν ο καθένας τους μια ψηφίδα στο να διαμορφωθεί το λογοτεχνικό πορτρέτο της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης το οποίο ήταν μοντέρνο, ήταν πρωτοποριακό και γι αυτό ονομάστηκε και η σχολή Θεσσαλονίκης.

«Ωστόσο, η Θεσσαλονίκη είχε πάντοτε πολύ ισχυρές καλλιτεχνικές και πνευματικές προσωπικότητες που δεν της τιμούσε. Δεν είχε τα κότσια, την υποδομή, το ενδιαφέρον ούτε η εξουσία, αυτοί που κυβερνούσαν την πόλη ούτε ο κόσμος της να τους υποδεχθεί κατάλληλα ώστε να τους αναδείξει».  Σύμφωνα με τον κ. Κοροβίνη αυτή η πόλη δεν φέρθηκε ως όφειλε σε κανέναν αυτόχθονα, σε κανένα παιδί της. «Πάντοτε ήταν τσιγκούνα. Ο προοδευτικός κόσμος προσπαθούσε να αγκαλιάσει τους δημιουργούς. Οι έχοντες την εξουσία  όμως και τα ηνία της πόλης δεν τους τιμήσαν ποτέ ούτε του πρόβαλαν ποτέ, ούτε και τους κάλεσαν. Είναι ορφανοί και μόνοι και ψάχνονται. Και αυτό γίνεται πολλά χρόνια. Και όσοι έχουν αποκτήσει κάποια φήμη είναι εξαιτίας των Αθηνών. Η Θεσσαλονίκη είναι νεκρή πνευματικά αυτή τη στιγμή». 

Είχε διάθεση να συγκρουστεί με τα ποικίλα κατεστημένα 

Τα  σπουδαιότερα ποιήματα κατά τη γνώμη του κ. Κοροβίνη είναι της πρώτης περιόδου του Χριστιανόπουλου, συμπυκνώνοντας σε μικρά ποιήματα, βαθιά και πυκνά νοήματα.  «Η ποίησή του λειτουργεί σαν σύνθημα, σαν ρητό, σαν απόφθεγμα. Για αυτό και κάποιοι νεαροί επαναστατημένοι χρησιμοποίησαν σαν σλόγκαν ποιήματα και μότο  του Ντίνου σε μάντρες και τοίχους».  Είναι ένας δημιουργός με ετερόκλητα στοιχεί αλλά με ελευθεριακή και ρηξικέλευθη καινοτόμα αντιμετώπιση της ζωής, με ένα επαναστατικό βλέμμα στα πράγματα και μία διάθεση να συγκρουστεί με τα ποικίλα κατεστημένα.

Ο Θωμάς Κοροβίνης προτρέπει τις νεότερες γενιές να τον μελετήσουν γιατί είναι θησαυρός και εμπειρία ζωής. Είναι ένας μπούσουλας για να αποφεύγει κάποιος τις κακοτοπιές, για να μάθει την πονηριά των ανθρώπων, την δυστυχία του έρωτα την απόγνωση του μοναχικού ανθρώπου που δεν βρίσκει ανταπόκριση στον έρωτα, που δεν βρίσκει παρηγοριά μέσα στη φτώχεια του. Όλα αυτά είναι αποτυπωμένα μέσα στην ποίησή του, η οποία είναι ανθρωποκεντρική και διδάσκει. Σου μαθαίνει ένα κόσμο σε βάθος που αφορά την κατρακύλα του ανθρώπου και την πάλη να είσαι πάντα όρθιος για να αγωνιστείς για την περίπτωσή σου και να μην εγκαταλείψεις τον εαυτό σου και να σταθείς στις αντιξοότητές σου.