Σινεμά: 10 ταινίες που δεν αντέξαμε να δούμε ούτε μέχρι τη μέση…

Όχι, δεν είμαι κριτικός κινηματογραφικών ταινιών κι ούτε φιλοδοξώ να επωμιστώ αυτόν το ρόλο. Είμαι ένα απλός θεατής με κρίση (ορθή ή όχι είναι άλλο θέμα) και άποψη και κυρίως με αγάπη για τον καλό κινηματογράφο. Λατρεύω τις παλιές καλές ελληνικές ταινίες, έχω δει τέσσερις φορές τον «Πολίτη Κέιν» όσες φορές κι αν δω το «Νονό» και το «Νονό Νο2» θα χωθώ ασυναίσθητα στην πολυθρόνα μου και θα είναι σαν να τους βλέπω πρώτη φορά, ενώ θα συλλάβω τον εαυτό μου να προτρέχει των διαλόγων: «… ο Λούκα Μπράζι κοιμάται με τα ψάρια»...

Γοητεύτηκα από τον ιταλικό κινηματογράφο στα μετεφηβικά μου χρόνια. Έμπαινα στο «Στούντιο» στην πλατεία Αμερικής μεσημέρι κι έβγαινα βράδυ επί μια εβδομάδα παρακολουθώντας καθημερινά τρεις ταινίες Ιταλών σκηνοθετών. Στο τέλος νόμιζα πως έμαθα ιταλικά. Ιταλικά δεν είχα μάθει, είχα μάθει όμως τον Φελίνι, τον Παζολίνι, τον Ντε Σίκα, τον Ροσελίνι.

Υποκλίνομαι στην κινηματογραφική διάνοια του Μπέργκμαν, στην ασπρόμαυρη ματιά του Ντράγιερ, στην τρυφερότητα του Αλμοδόβαρ, στην απλότητα του Γκοντάρ. Κι όσο η θερμοκρασία φθίνει απαλά, τόσο ο κινηματογράφος θα προσφέρει μια «ζεστή» βραδιά ξέχειλη από εικόνες και σκέψεις. Ο καλός κινηματογράφος. Γιατί είναι πολλές οι φορές που μια ταινία δεν ήταν αυτή που πρόσμενες. Η απογοήτευση και το πάγωμα στις πρώτες σκηνές διαδέχτηκαν τη δυσφορία και τον εκνευρισμό και σε πολλές περιπτώσεις την διακριτική αποχώρηση από την αίθουσα πριν πέσουν οι τίτλοι του τέλους. Γιατί να το πιέζουμε, όταν από την αρχή έχει χαθεί;

Κάποιες από αυτές τις ταινίες θυμάμαι, ταινίες που δεν άντεξα να τις τελειώσω και διερωτώμαι τελικά: μήπως φταίω εγώ κι όχι ο σκηνοθέτης; Μπορεί να συμβαίνει κι αυτό.

1. Ο γιός του Σαούλ

Η ταινία του Ούγγρου Λάζλο Νέμες κατέκτησε Όσκαρ και Χρυσή Σφαίρα, αλλά ήταν μια δύσκολη και δύσπεπτη ταινία, το δίχως άλλο... Σενάριο δυσνόητο, μηνύματα βουλιαγμένα στο σκοτάδι και αλλοπρόσαλλές σκηνές που κάτι ήθελαν να δείξουν, αλλά ο μέσος θεατής είχε αποκοιμηθεί... Οι κριτικές των ειδικών άγγιζαν το «άριστα». Η αντίδρασή μου όταν έφυγα στο διάλειμμα ήταν: «...ουφ, ανάσανα»! Κάποιοι άντεξαν και την είδαν και κάποιοι άλλοι την αποθέωσαν. Ποιοι την θυμούνται ακόμη είναι άλλο θέμα. Εγώ τη θυμάμαι!

2. Το σπίτι που έχτισε ο Τζακ

Η ιστορία του κατά συρροή δολοφόνου Τζακ και η κάθοδός του στην κόλαση θα ήταν μια ενδιαφέρουσα και γιατί όχι καθηλωτική ταινία αν δεν την σκηνοθετούσε ο Δανός προβοκάτορας Λαρς φον Τρίερ. Σοκαριστικές σκηνές που θα έκαναν τον Ιταλό μάστορα των «Β movies» Ντάριο Αρτζέντο να κρυφογελάει. Αίμα, σκοτωμοί δίχως οίκτο και δίχως αιτία. Ακατάληπτο σενάριο τυλιγμένο σε ένα ακατανόητο κρεσέντο φόνων και υπερβολής. Γιατί να το δω, να χαλαστώ; Και τον «μαραθώνιο» του «Nymphomaniac» προσπάθησα να δω, αλλά προτίμησα έναν αυθεντικό Tinto Brass και τον «Καλιγούλα» του, παρά τον ψυχοπαθή Τρίερ. Η προβοκάτσια και η υπερβολή δεν σε καταξιώνει πάντα, κι αν έγινε μια φορά με τον Δανό παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που ηδονιζόταν να βλέπει τα παιδάκια να κλαίνε με τα παραμύθια του και το τέλος της «Μικρής Γοργόνας» ή του «Μολυβένιου Στρατιώτη», ε, όχι Λαρς φον Τρίερ, φεύγουμε στη μέση!

3. Wonder Wheel

Όλοι οι σκηνοθέτες έχουν κάποτε κάποτε τις κακές στιγμές τους και ο Γούντι Άλεν δεν θα μπορούσε να είναι η εξαίρεση. Έξυπνοι διάλογοι στις ταινίες του, που χρειάζεται να γνωρίζεις άπταιστα την αγγλική για να τους καταλάβεις πολλές φορές, αλλά γοητευτική σκηνοθεσία και ενδιαφέροντα σενάρια. Αλλά να, εκείνο το «Wonder Wheel» με κούρασε σαν να είχα σκάψει ένα παρτέρι με κολοκύθες... Προβλέψιμο, αργό, ρηχό, άνευρο και ατυχές... Γιατί να γυριστεί; Κι άντε και γυρίστηκε, γιατί να το δω μέχρι τέλους; Έχει ο Γούντι Άλεν ταινίες να δω και να ξαναδώ, σε μια σκουριασμένη ρόδα θα κολλήσουμε; Ε;

4. Ανάμεσα στους τοίχους

Σε μια υποβαθμισμένη συνοικία του Παρισιού, ένας νεαρός καθηγητής και οι  μαθητές μιας τάξης του λυκείου αρχίζουν τη σχολική χρονιά. Ο Λοράν Καντέ σκηνοθέτησε κι εγώ άντεξα λίγο πριν από το διάλειμμα. Έχοντας πρόσφατα στο νου τις «Ζωές των άλλων», που άγγιξαν ευαίσθητες χορδές και συγκίνησαν όταν προβλήθηκαν σε μικρές αίθουσες μακριά από τα σαλόνια του κινηματογράφου, είπαμε κάτι ανάλογο θα είναι. Διαβάσαμε και την κριτική των ειδημόνων και πήγαμε με κλειστά μάτια. Και με κλειστά μάτια φύγαμε, αν ήταν δυνατόν κι ανάμεσα από τους τοίχους... Αργό, βαρετό, χασμουρητό, περιττό για τη «διασκέδασή» μας. Δεν πειράζει, άσε την «ελίτ» της τέχνης να ταλαιπωρείται...

5. Λίνκολν

Κι όπως με τον Γούντι Άλεν που δικαιολογείται μια φορά να κάνει κάτι «στραβό» έτσι και με τον Στίβεν Σπίλμπεργκ. Όταν έχει ζωγραφίσει μια «Λίστα του Σίντλερ», όταν έχει κινηματογραφήσει ένα ντοκουμέντο, τη «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», όταν έχει βγάλει όλο τον κόσμο έξω από τις θάλασσες να αναζητεί εναγωνίως το φτερό του καρχαρία· ε, ένας «Λίνκολν» του συγχωρείται. Το είδα σε έξι δόσεις. Λίγο λίγο για να μην πάθω βραδυψυχισμό. Στο τέλος είπα: άντε να τον σκοτώσουν τον Λίνκολν να ησυχάσουμε κι εμείς κι αυτός. Και δεν την είδαμε τη σκηνή του φόνου! Αλλιώς το είχε δει ο σκηνοθέτης, αλλά... Πήρε το Όσκαρ ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις, σε μια ταινία που αν ζούσε ο Λίνκολν θα τον έπαιρνε ο ύπνος στην αρχή της κιόλας. Κρίμα! Όσκαρ βαριεστημάρας και πολύ θα ήταν!

6. Ο Ιρλανδός

Ακόμα ένας σκηνοθέτης με άλλοθι τον πρότερο έντιμο βίο. Μάρτιν Σκορσέζε. Δεν είμαι από τους φανατικούς του, αλλά έναν «Ταξιτζή» του τον αναγνωρίζω, έναν «Πληροφοριοδότη» του τον πιστώνω και τα «Καλά παιδιά» τα βλέπω ευχάριστα... Αλλά τον «Ιρλανδό»; Τον «Ιρλανδό» τον είδα μέχρι τέλους με μισόκλειστα μάτια και δεν αποχώρησα γιατί δεν ήθελα να αναστατώσω ολόκληρη την αίθουσα. Αν είχα επιλέξει Netflix θα είχε αλλάξει η ταινία στη μια ώρα. Συνονθύλευμα όλων των ταινιών του με μια εσάνς Κόπολα. Γέρασε ο Σκορσέζε, γιατί να γεράσουμε κι εμείς παρακολουθώντας τα ατέρμονα έπη του; Τη σύνταξη δεν την ξέρουν στο Χόλιγουντ;

7. Ο Φάρος

«Άναψε» πριν από την πανδημία ο «Φάρος» του Ρόμπερτ Έγκερς. Καλοί ηθοποιοί είπαμε, ας το δούμε. Και στο μισάωρο κοιταχτήκαμε με νόημα; Τι μας λέει η ταινία; Τίποτα! Ποιος Πάτισον και ποιος Γουίλεμ Νταφόε; Δύο φαροφύλακες αποκλείονται σε μια ανεμοδαρμένη βραχονησίδα, όπου βιώνουν αλλόκοτες εμπειρίες οι οποίες διαταράσσουν την ψυχική τους ισορροπία... Στη μια ώρα πάνω είπαμε: γιατί να διαταραχτεί και η δική μας ισορροπία; Και πήγαμε γι’ άλλους φάρους...

8. Κάτω από το δέρμα

Ο Τζόναθαν Γκλέιζερ σκηνοθέτησε και η Σκάρλετ Γιοχάνσον πρωταγωνίστησε. Μια εξωγήινη οντότητα, με τη μορφή μιας γοητευτικής γυναίκας, περιφέρεται στην επαρχιακή Σκωτία και αναζητά τα θύματά της σε μοναχικούς άντρες... Και πριν γίνουμε θύματα μιας βαρετής ανερμάτιστης ταινίας, σηκωθήκαμε διακριτικά και αποχωρήσαμε. Είδαμε ό,τι ήταν να δούμε, καταλάβαμε ό,τι ήταν να μην καταλάβουμε και είπαμε: μην το κουράζουμε άλλο, λάθος επιλογή! Κρίμα για τη Σκάρλετ, κρίμα και για το 20άρι μέρες κρίσης.

9. Το δένδρο της ζωής

Τέρενς Μάλικ πίσω από τις κάμερες και Μπραντ Πιτ, Σον Πεν, Τζέσικα Τσάστεϊν μπροστά και λαμπεροί στη «μαρκίζα». Λες καλό θα είναι. Αμ δε. Ένας άνδρας που θυμάται το παρελθόν του, τα παιδικά του χρονιά, τα λογία της μάνας, τον αυταρχισμό του πατέρα και νιώθει σχεδόν χαμένος στη σύγχρονη, πολυτελή αλλά ανούσια ζωή του... Χάος και το υπέρ υπνωτικό που δίνουμε στη μανούλα μου για να κοιμηθεί μοιάζει με καραμέλα τσάρλεστον... Ύπνος, ερμηνείες επιπέδου σχολικής γιορτής στο Κάτω Λεστινιώ και νοήματα κατασπαραγμένα από δεινόσαυρους... Ρε πάμε να φύγουμε, χάσαμε μια ώρα από τη ζωή μας...

10. Πενήντα αποχρώσεις του γκρι

Άντε, λέμε, έχει γίνει πάταγος στην Αγγλία και στις ΗΠΑ από ένα βιβλίο που «μας κάνει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο που βλέπουμε τον έρωτα»... ας δούμε και την ταινία. Η συγγραφέας Ε.Λ. Τζέιμς έγινε πλούσια κι εμείς οι φτωχοί προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι βλέπαμε; Άνοστοι ηθοποιοί, κακόγευστο σενάριο και το ερωτικό στοιχείο; Ο «Μεγάλος Μπέρτο» τα έχει πει αυτά χρόοονια πριν και πιο γλαφυρά. Αμερικανιά, γλυκανάλατη βρετανικός πουριτανισμός με το περιτύλιγμα της σεξουαλικής απελευθέρωσης... Άρες νάρες κουκουνάρες! Μια ελαφριά ταινία, να περάσουμε δυο ώρες έτσι, χωρίς προβληματισμούς και βαθυστόχαστα νοήματα ψάχναμε και πετύχαμε την απόλυτη ελαφρότητα! Ανοησία, ανούσια και έξω από την εποχή μας. Ευτυχώς το καταλάβαμε γρήγορα και της γυρίσαμε την πλάτη. Γυρίστηκε και Νο2 είπατε; Δεν υπάρχει ποτέ ένα κακό που να μην μπορεί να γίνει χειρότερο...

Και ο χειμώνας μπαίνει κι οι νέες ταινίες άρχισαν κιόλας να διαφημίζονται από τα εξειδικευμένα σάιτ κι εμείς ετοιμάζουμε τις σιωπηρές αποχωρήσεις μας... Καλό χειμώνα να ‘χουμε.