Κώστας Καλδάρας: «Όσα φώτα κι αν ανάψουν, δεν κρύβεται το σκοτάδι που επέβαλλαν στον πολιτισμό!»

Ο σημαντικός τραγουδοποιός, ζωγράφος, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός Κώστας Καλδάρας μιλάει στη Σεμίνα Διγενή, για την αλληλεγγύη μεταξύ των καλλιτεχνών, για το «λουκέτο» στον πολιτισμό, αλλά και για την ηχογράφηση κάποιων γνωστών και άγνωστων τραγουδιών-έκπληξη του πατέρα του, του μεγάλου Απόστολου Καλδάρα.

- Αυτές τις μέρες, το διαδίκτυο έχει μετατραπεί σε χώρο αλληλεγγύης και πολιτισμού. Με μια σειρά από κοινωνικές δράσεις, τηλεμαραθώνιους, εκδηλώσεις συμπαράστασης σε ζωντανή μετάδοση, οι καλλιτέχνες μεταφέρουν με τη τέχνη τους μηνύματα συμπαράστασης.  

Είναι η αλήθεια, είναι ένα γεγονός αναγκαίο και μοιραίο, οι καλλιτέχνες να ευαισθητοποιούνται, να ενεργοποιούνται, όταν η κοινωνία περνάει κρίση. Είναι μοιραίο, αφού η ψυχή των ανθρώπων της Τέχνης είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στη κοινωνία. Από αυτό το παράθυρο μπαίνουν συναισθήματα, εμπειρίες, ερείσματα, γίνονται έκφραση και ξαναγυρνούν με τη μορφή της Τέχνης, από το ίδιο παράθυρο στον κόσμο. 

Δυστυχώς όμως είναι κι αναγκαίο, αφού ο χώρος του πολιτισμού στην Ελλάδα έχει πληγεί απόλυτα. Οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό, έχουν υποστεί μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στα έσοδα τους και βρίσκονται πλέον στα όρια της φτώχειας, της ίδιας της επιβίωσης. Πολλοί μουσικοί έχουν καταφύγει στα συσσίτια, πολλοί ηθοποιοί σε ταμεία αλληλεγγύης, όπως και δημιουργοί, τραγουδιστές, και γενικά οι εργαζόμενοι των κλάδων του πολιτισμού, βρισκόμαστε σε αναστολή εργασίας σχεδόν ένα χρόνο πλέον. 

Αυτό όμως, μας δίνει μια παραπάνω δύναμη. 

- Εννοείς ότι συμμετέχετε όπου σας ζητηθεί.

Ακριβώς. Όποια κοινωνική ή εργασιακή ομάδα μας το ζητήσει, εμείς οι καλλιτέχνες θα είμαστε δίπλα τους. Έτσι κι εγώ με ό,τι κι όπως μπορώ να προσφέρω από τη τέχνη μου, συμμετέχω σε αυτές τις προσπάθειες, οι οποίες δεν περιορίζονται φυσικά στον καλλιτεχνικό χώρο. Η κοινωνία μας, οι οικογένειες, αναγκάζονται να αυτοσυντηρούνται, να παλέψουν για την επιβίωση τους κι εμείς τους προσφέρουμε ότι περισσότερο μπορεί να δώσει η παρουσία μας, η τέχνη μας, η ψυχή μας. 

Γι’ αυτό θα μου επιτρέψεις να ξεχωρίσω μια συναυλία αλληλεγγύης, από τις πολλές που γίνονται ή παίρνω μέρος. Μια διαδικτυακή εκδήλωση που αφορά τους συμπολίτες μου, εδώ στο τόπο που ζω με την οικογένεια μου, στη Νάουσα Ημαθίας. Η Νάουσα είναι ένας τόπος που έχει πληγεί οικονομικά εδώ και πολλά χρόνια. Η κρίση των μνημονίων, συνεχίστηκε και τρανώθηκε από τη πανδημία. Υπάρχουν πολλές οικογένειες, μικρά παιδιά και συνάνθρωποι μας, όπως φαντάζομαι και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας, που έχουν εξαντληθεί οικονομικά, αλλά και ηθικά. Αυτό θα το χτυπήσουμε κι η τέχνη, όπως κι ο πολιτισμός είναι ένα ισχυρό όπλο. Γιατί εάν λένε ότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, εγώ θα συμπληρώσω ότι ακόμη κι αυτή την ίδια την ελπίδα, τη γεννάει, τη τρέφει και τη μεγαλώνει ο πολιτισμός. Θέλω όμως με την ευκαιρία που μου δίνεις, να ευχαριστήσω όλους τους καλλιτέχνες που συμμετέχουν, όπως και τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και τον πρόεδρό του κ. Αυγερινό, την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Νάουσας και τον κ. Φανιάδη, καθώς και τον Δήμο Νάουσας, για την αρωγή, συνεργασία και αμέριστη βοήθεια τους.

- Αναφέρθηκες στην αξία του πολιτισμού. Πως κρίνεις τη στήριξη του πολιτισμού στη χώρα μας;

Θα έκρινα κάτι υπαρκτό. Δυστυχώς όμως η στήριξη στον Πολιτισμό μας, είναι ανύπαρκτη. Όσα φώτα κι αν ανάψουν, δεν μπορούν να κρύψουν το σκοτάδι που έχουν επιβάλλει στον Πολιτισμό μας. Από τον προϋπολογισμό, μέχρι την προστασία των δημιουργών, αλλά και την ίδια την έκφραση του ο πολιτισμός είναι έρμαιο μικροσυμφερόντων και απαξίωσης. Η σωστά χαρακτηριζόμενη “βαριά βιομηχανία” του τόπου μας, έχει βάλει λουκέτο. Καμία μέριμνα για το παρόν, αλλά ούτε για το μέλλον. Θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες πάνω σε αυτό το θέμα, αλλά ελπίζω να το κάνουμε ως ξεχωριστό θέμα σε μια άλλη συνέντευξη. Θα πω μόνο αυτό: Ότι το μεγαλύτερο πλήγμα που μπορεί να δεχτεί ένας λαός, μια κοινωνία, είναι να διακοπεί, να διαραγεί η συνέχεια του Πολιτισμού της. Δυστυχώς στις μέρες μας αυτό το ζούμε καθημερινά. Από την απαξίωση μέχρι και τον πόλεμο ή την χαλιναγώγηση της δημιουργίας πολιτισμικού έργου. Αυτού του έργου που μεταφέρει από γενιά σε γενιά τη γλώσσα μας, τη μνήμη, τα έθιμα, τις ανησυχίες και τη γνώση. Την εξέλιξη δηλαδή, αφού ο Πολιτισμός δεν αρκείται μόνο στις τέχνες, αλλά έχει άμεση επίδραση στην κοινωνική δομή μας, στην εργασία, τη Παιδεία, τους νόμους, την πολιτική, στη ζωή. 

- Τώρα σε αυτές τις συνθήκες που περιγράφεις, φτιάχνονται έργα; Γράφονται τραγούδια; Εσύ συνεχίζεις να ζωγραφίζεις…

Όσο παραμένουν ανοιχτά τα παράθυρα που ανέφερα στην αρχή, αυτά που υπάρχουν στη ψυχή του κάθε καλλιτέχνη, θα γράφονται τραγούδια, στίχοι, θα ανεβαίνουν παραστάσεις, θα γεμίζουν οι παλέτες με πολύχρωμες αισθήσεις. Αλλά ολοκληρωμένα έργα είναι σχεδόν αδύνατο να γίνουν. Δεν υπάρχει η οικονομική στήριξη κι έτσι ποιος δημιουργός θα μπορούσε να διαθέσει χιλιάδες ευρώ παραδείγματος χάριν να ηχογραφήσει ένα μουσικό έργο. Σκέψου να έπρεπε σήμερα να εκδώσει ο Θεοδωράκης το "Άξιον Εστί", ο Χατζιδάκις τον "Μεγάλο Ερωτικό", ο Μαρκόπουλος τη "Θητεία", ο Λοΐζος, ο Μικρούτσικος, ή όποιος άλλος συνθέτης, που έχει καθορίσει με τα έργα του ολόκληρες εποχές, γενιές, αγώνες ή κι έρωτες. Σκέψου πόσο φτωχός θα ήταν ο πολιτισμός μας χωρίς αυτά τα έργα, που σήμερα είναι αδύνατο να στηριχτούν, να εκδοθούν. Κι αυτό το γεγονός είναι ένα ακόμη εμπόδιο στη συνέχεια του πολιτισμού μας. 

Σήμερα όπως κάθε συνθέτης, έτσι κι εγώ, δεν μπορώ να κάτσω άπραγος. Θα σκάσω, θα μείνω μισός. Βλέπω πολλές φορές τα “συρτάρια” μου γεμάτα από τραγούδια μου που μου φωνάζουν και με πιάνει κατάθλιψη. Τότε βρίσκω τρόπους, συνεργασίες, βρίσκω κι άλλους ανεπανόρθωτα ρομαντικούς και πεισματάρηδες και γράφουμε κάποια τραγούδια, περισσότερο από προσωπική ανάγκη, παρά για επαγγελματικούς λόγους. Αυτά όμως θα μας στηρίξουν, θα μας κρατήσουν ζωντανούς κι ανήσυχους. Άφησα λοιπόν για λίγο τα πινέλα και τα καβαλέτα και με τη κιθάρα μου, παρέα με άξιους συνεργάτες, ετοιμάζουμε τα καινούργια μου τραγούδια. Σε λίγο κυκλοφορούν ψηφιακά κάποια “παιδικά” τραγούδια μου παρέα με ένα παραμύθι που έχω γράψει, με ερμηνευτές την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τη Μαίρη Δούτση και καμιά εξηνταριά πιτσιρίκια από τα σχολεία της Νάουσας. Παράλληλα ετοιμάζονται κάποια τραγούδια μου με τον Πάνο Παπαϊωάννου εξαίρετος συνεργάτης και ερμηνευτής και έπεται συνέχεια...Μιας όμως κι αναφέρθηκα στην Ελένη Τσαλιγοπούλου, θα συνεργαστούμε και στην ηχογράφηση κάποιων υπέροχων γνωστών αλλά και άγνωστων τραγουδιών έκπληξη του Απόστολου Καλδάρα, που είμαι σίγουρος ότι ο κόσμος θα τα (ξανα)αγαπήσει.

- Τι θέλεις από τον καινούργιο χρόνο;

Εύχομαι πρώτα απ’ όλα υγεία, δημιουργικότητα και κοινωνική αλληλεγγύη. Να προσέχουμε τον Πολιτισμό σαν τα μάτια μας κι ο καινούργιος χρόνος, το 2021, να έχει σαν παράδειγμα προς αποφυγή το 2020. Να μη του μοιάσει σε τίποτα! Καλές Γιορτές!!!