Σωτήρης Τσαφούλιας: Ποιος είναι ο σκηνοθέτης που συγκλόνισε με τις θέσεις του για το MeToo

Δεν χρειάζονται πολλά λόγια για εκφράσεις αυτό που νιώθεις· είναι περιττές οι κουβέντες εντυπωσιασμού και οι πομπώδεις εκφράσεις όταν προσπαθείς να μιλήσεις για ένα θέμα σοβαρό, που (σε) πονάει. Κι ο Σωτήρης Τσαφούλιας τα είπε όλα με λιγότερες από 20 λέξεις: «Δεν υπάρχει μεγάλος καλλιτέχνης αν δεν έχεις γίνει σπουδαίος άνθρωπος. Η ανθρωπιά και η εξέλιξη συμπαρασύρει και το επάγγελμα». Ποιος είναι ο «άγνωστος» σε κάποιους Σωτήρης Τσαφούλιας που με τις απόψεις του συμφώνησε το μεγαλύτερο μέρος των τηλεθεατών – και όχι μόνο – όταν τον άκουσαν να μιλάει στην εκπομπή «Πρωινό»;

Διαβάστε ακόμα: Σωτήρης Τσαφούλιας: Δεν γίνεσαι μεγάλος καλλιτέχνης, αν δεν έχεις γίνει πρώτα σπουδαίος άνθρωπος

Στο βιογραφικό του διαβάζουμε: Ο Σωτήρης Τσαφούλιας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1975.  Ο κινηματογράφος ήταν η μεγάλη του αγάπη από μικρός, αλλά σπούδασε Διοίκηση Ναυτιλιακών Επιχειρήσεων και Ναυτικό Δίκαιο. Έπειτα από επιτυχημένη πορεία στο χώρο των επιχειρήσεων ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία ήταν ο «Κοινός Παρονομαστής» (2014), με την οποία συμμετείχε σε αρκετά διεθνή φεστιβάλ κερδίζοντας βραβεία σε διάφορες κατηγορίες , ανάμεσα τους το βραβείο Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Καλύτερης ταινίας και Βραβείο Κοινού.

Το σενάριο του «Κοινού Παρανομαστή» μεταφέρθηκε στο θεατρικό σανίδι από τον Didier Long (Γάλλο θεατρικό σκηνοθέτη ) και έκανε πρεμιέρα στο «Theatre de l’ Atelier» στο Παρίσι, το 2017.  To «Έτερος Εγώ» ήταν η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του ή οποία στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης  απέσπασε 2 βραβεία: Το Βραβείο Κοινού «Μιχάλης Κακογιάννης» και τo Βραβείο Επιτροπής Νεότητας Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης - Καλύτερη Ταινία.  

Ο Σωτήρης Τσαφούλιας, όπως όλα δείχνουν, θα γίνει ο πρώτος Έλληνας δημιουργός που θα σκηνοθετήσει για το Netflix. Ο εξαίρετος σκηνοθέτης έχει μιλήσει για τον εαυτό του σε συνεντεύξεις του, από τις οποίες σταχυολογούμε τα σημαντικότερα: «Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με πολλή αγάπη, κατανόηση και αγκαλιά, και από τον μπαμπά και από τη μαμά. Πραγματικά δεμένη οικογένεια. Κάθε φορά που σκέφτομαι τους γονείς μου, πιστεύω πως αυτό ήταν το ταλέντο τους, να είναι ζευγάρι και γονείς».

«Τότε που κάναμε Ιλιάδα και Οδύσσεια, όταν φτάσαμε στον θάνατο του Αχιλλέα, έκανα να κοιμηθώ τρεις μέρες από τη στενοχώρια μου». «Είχα την τύχη, σε όλα μου τα μαθητικά χρόνια, να έχω κάποιους δασκάλους – καθηγητές είναι πολλοί, εκπαιδευτικοί περισσότεροι, δάσκαλοι λίγοι. Εκπαιδευτές έχουν τα ζώα, οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από δασκάλους που να τους μαθαίνουν πώς να σκέφτονται και όχι τι να σκέφτονται».

«Η πρώτη μου έντονη κινηματογραφική πώρωση ήταν οι ταινίες του Ρόκι. Υπάρχουν τραγούδια που μπορεί να τα θεωρούμε λιγότερο ποιοτικά, όμως κρύβουν στίχους-διαμάντια και χάνονται γιατί μπορεί να είναι κακή η μουσική – ή ανάποδα. Αν τον απομονώσεις, ο Ρόκι έχει πολλά ποιοτικά χαρακτηριστικά που χάνονται μέσα στο mainstream ύφος».

Διαβάστε ακόμα: Έτερος Εγώ: Ο Σωτήρης Τσαφούλιας μιλά για το Netflix και τη μιζέρια στην Ελλάδα

«Δεν έβγαλα σχολή σκηνοθεσίας. Στην αρχή το είχα άγχος, βέβαια, αλλά όταν άρχισα να γκουγκλάρω για να δω αν υπάρχουν αυτοδίδακτοι σκηνοθέτες, και είδα τον Κουροσάβα, τον Νόλαν, τον Ταραντίνο, είπα ότι μπορώ. Στην ουσία, τα τεχνικά μέρη της σκηνοθεσίας τα μαθαίνει κανείς σε μερικές μέρες. Η επιλογή που είχα τότε, με τα χρήματα που είχα μαζέψει, ήταν ή να γραφτώ σε μια σχολή ή να κάνω μια ταινία και να ψηθώ στην πράξη. Διάλεξα το δεύτερο και έκανα τον Κοινό Παρονομαστή».  

«Το έργο γεννιέται στο μυαλό, πεθαίνει στο χαρτί, ανασταίνεται στο γύρισμα και παίρνει πια τον δρόμο του. Όταν πάτησα στο set, είπαμε το πρώτο «πάμε» και βρέθηκα πίσω από τα μόνιτορ, ήταν η στιγμή που συνειδητοποίησα ότι τα προηγούμενα χρόνια ζούσα σαν ναρκωμένος. Σαν να μου είχαν κάνει μια ένεση ξυλοκαΐνης στο κούτελο και πήγαινα ρομποτικά. Με τη σκηνοθεσία άλλαξαν οι ισορροπίες μου αυτόματα.

«Όταν μου είπαν ότι μετά το Έγκλημα στα Παρασκήνια δεν είχε γίνει ταινία αστυνομικού είδους στην Ελλάδα, σκεφτόμουν ότι αν ο ελληνικός κινηματογράφος δεν ανοίξει σε είδη, δεν θα πάψει να αποτελεί είδος ο ίδιος. Δεν το έπαιξα Δον Κιχώτης, είχα μια ιστορία που μου άρεσε και τη μοιράστηκα με τον κόσμο.

Ο δολοφόνος που «εμπνεύστηκε» από την ταινία του Τσαφούλια

Αίσθηση προκάλεσε το 2017 η σύνδεση της ταινίας «Έτερος Εγώ» με τον καταζητούμενο δολοφόνο των οδηγών ταξί. Μερίδα των Media καταλόγισε μίμηση της ιστορίας από την πλευρά του δολοφόνου. H υπόθεση της ταινίας αφορά έναν εκκεντρικό, μοναχικό εγκληματολόγο αναλαμβάνει να βοηθήσει στην εξιχνίαση μιας σειράς τελετουργικών φόνων, τους οποίους ο δράστης συνοδεύει με πυθαγόρεια ρητά.

Ο θόρυβος  που προκλήθηκε τότε οδήγησε τον Σωτήρη Τσαφούλια στην απόφαση της προσωρινής απόσυρσης της ταινίας που έκανε καριέρα στις αίθουσες εκείνη την εποχή και εξηγούσε το γιατί: «Τις τελευταίες ημέρες παρακολουθώ τις εξελίξεις γύρω από την υπόθεση του δολοφόνου του οδηγού ταξί στη Κηφισιά. Την προηγούμενή εβδομάδα θεατές που παρακολούθησαν  την προβολή της ταινίας σε κινηματόγραφο στην Αθήνα στις 7/2/2017 ενημέρωσαν, πως ένας άντρας που ταιριάζει με την περιγραφή που δόθηκε στη δημοσιότητα για το φερόμενο ως δράστη,  μου έκανε μια συγκεκριμένη ερώτηση στη συζήτησή που ακολουθήσε με το κοινό μετά την προβολή της ταινίας. Στα πλαίσια της έρευνας, με κάλεσαν να επιβεβαιώσω την πληροφορία που έλαβαν,  και να παραδώσω ότι υλικό υπήρχε από την συγκεκριμένη εκδήλωση προκειμένου να συνδράμω στις έρευνες, αίτημα στο οποίο ανταποκρίθηκα, ευχόμενος ο άνθρωπος που έκανε την ερώτηση το βράδυ της 7ης Φεβρουαρίου να εμφανιστεί, προκειμένου να αποδειχθεί πως η σύνδεση του δράστη με την ταινία, είναι απλά  μια τραγική σύμπτωση. Υπό το φως λοιπόν των τελευταίων εξελίξεων, αποφάσισα να αποσύρω την ταινία από τους κινηματογράφους, όχι φυσικά διότι αναγνωρίζω κάποια σύνδεση της με το δράστη της Κηφισιάς, άλλωστε όπως δήλωσα η πραγματική ζωή και η μυθοπλασία είναι δυο δρόμοι παράλληλοι που δεν συναντιούνται ποτέ, αλλά προκειμένου να μην παρεξηγηθούν οι προθέσεις οι δικές μου και των συνεργατών μου στην προσπάθεια μας να συνδράμουμε στις έρευνες. Σας ευχαριστώ από καρδιάς για την αγάπη που δείξατε στο ”Έτερος Εγώ”, λυπάμαι ειλικρινά που η δια μέσω της ταινίας επαφή μας διακόπτεται τόσο ξαφνικά και  εύχομαι σε όλους σας υγεία και ότι καλύτερο σε όλους τους τομείς της ζωής σας».

Δεν τον ενέπνευσε η ταινία, αλλά επειδή είχε βιώσει ένα παρόμοιο περιστατικό σε τρυφερή ηλικία

Ο σκηνοθέτης Σωτήρης Τσαφούλιας θα δηλώσει στη LIFO για το γεγονός λίγα χρόνια αργότερα: «Το περιστατικό με τον θεατή της ταινίας Έτερος Εγώ, που θεωρήθηκε ύποπτος για την υπόθεση δολοφονίας του ταξιτζή στην Κηφισιά το θυμόμουν, γιατί μου έκανε εντύπωση η ερώτησή του. Συνήθως, στα Q&A οι ερωτήσεις είναι τυποποιημένες. Εκεί, ξαφνικά, σηκώθηκε ένας άνθρωπος νεαρός και με ρώτησε αν είχα φανταστεί, την ώρα που έγραφα την ιστορία, ότι μπορεί να εμπνεύσω κάποιον στην πραγματική ζωή. Έδωσα όλη μου την προσοχή γιατί θεώρησα χρέος μου να ξεκαθαρίσω σε αυτόν τον άνθρωπο κάποια πράγματα. Του είχα απαντήσει: «Όχι, δεν το σκέφτηκα και δεν το σκέφτεται κανείς που κάνει μυθοπλασία. Αλλιώς δεν θα είχαν γραφτεί η "Μήδεια", η "Σιωπή των Αμνών", το "Seven". Δεν κινούμαστε με το σκεπτικό πως όταν γράφουμε κάτι μπορεί να υπάρχει ένας λανθάνων νους που θα το πάρει διαφορετικά. Αυτό μου είχε πει και η αστυνομία τότε. Δεν τον ενέπνευσε η ταινία, αλλά επειδή είχε βιώσει ένα παρόμοιο περιστατικό σε τρυφερή ηλικία, τον πυροδότησε. Οι ταινίες σε φέρνουν αντιμέτωπο με το τέρας που μπορεί να έχεις μέσα σου. Όταν άρχισε το πράγμα να παίρνει διαστάσεις, μετά την εκπομπή «Φως στο τούνελ», η ταινία ήταν έτοιμη να κατέβει, μειώνονταν οι αίθουσες. Και ξαφνικά όλοι οι κινηματογράφοι της Αθήνας ζήταγαν το Έτερος Εγώ. Βγήκαν σε κάποιες εκπομπές και είπαν ότι αυτό είναι διαφημιστικό κόλπο για να πουλήσουμε. Ε, εκεί τελείωσε, το θεώρησα πολύ ανήθικο να νομίζει κάποιος ότι θα πατήσω στον θάνατο ενός ανθρώπου για να κάνω τι; Πενήντα χιλιάδες εισιτήρια παραπάνω. Έτσι, την απέσυρα».  

«Βαθιά ανήθικη η κοινωνία»

Και ο Σωτήρης Τσαφούλιας αγγίζει ένα θέμα που καίει: «Πιστεύω πάρα πολύ στη νέα γενιά. Είναι ακομπλεξάριστοι με το σώμα τους, με τις σχέσεις τους, ρωτάνε για τα πάντα, φιλτράρουν τη γνώση, έχουν καταλάβει την αποτυχία των προηγούμενων γενιών. Δεν περνάει πια το «έτσι μου το μάθανε». Το βλέπω και από τις κόρες μου, τη Δέσποινα και την Κωνσταντίνα, που είναι 13 και 10. Δεν υπάρχει πράγμα που να με ρωτήσουν, να δώσω απάντηση και να μην ακολουθήσει ένα «γιατί». Είναι καιρός να αλλάξει η κοινωνία μας, που είναι δομημένη με λάθος στοιχεία. Δεν είναι σοβαρή, είναι σοβαροφανής, είναι βαθιά ανήθικη, με μια θρησκευτικού υπόβαθρου ηθικολογία του τύπου «νηστεύω τη Μεγάλη Παρασκευή, αλλά μόλις ακούσω ότι βίασαν ένα κορίτσι, "τα 'θελε, το πουτανάκι"». Τι «γιατί τώρα;». Ευτυχώς τώρα! Γιατί τώρα μπόρεσε να το πει, τώρα εξελίσσεται ως άνθρωπος».

Στην εκπομπή «Πρωινό» ο Σωτήρης Τσαφούλιας είχε μιλήσει με λόγια που προκάλεσαν εντύπωση: «Δε μπορώ να συνέλθω στην κυριολεξία από τη στιγμή που είδα τη συνέντευξη του κυρίου Μοθωναίου. Δε ξέρω αν αυτή η συνέντευξη πρέπει να ξαναπαίξει κι αντί να βλέπουμε τον κύριο Μοθωναίο, θα πρέπει να βλέπουμε μια φωτογραφία του όταν ήταν έξι ετών. Για να μπορέσουν να καταλάβουν κι αυτοί που δεν καταλαβαίνουν και λένε το "κάτσε φρόνιμα", "ποια είναι η κυρία", "στηρίζω μεν τα θύματα αλλά…" κ.ο.κ.

Το να αυτοϊκανοποιείσαι μπροστά σε μία έντρομη γυναίκα που με κλάματα στα μάτια προσπαθεί να βγει από πόρτες που έχεις κλειδώσει κι εσύ σε αυτό το θέαμα όχι μόνο να διατηρείς τις αισθήσεις σου, αλλά να φτάνεις και σε κορύφωση, αυτό πώς ονομάζεται; Όταν βλέπεις ένα παιδί 6 ετών και γυρνάμε και λέμε ότι παραγράφηκε το αδίκημα, αλλά δεν έχει παραγραφεί το δικαίωμα του δράστη να μηνύσει για συκοφαντική δυσφήμιση, το τραύμα στη ψυχή του Μοθωναίου στα πόσα χρόνια παραγράφεται; Ακούω να μιλάμε για ανθρώπους, χωρίς να τους στοχοποιώ, που φέρεται να έχουν κάνει τις πράξεις αυτές και αποκαλούνται μεγάλοι καλλιτέχνες. Δεν υπάρχει μεγάλος καλλιτέχνης αν δεν έχεις γίνει σπουδαίος άνθρωπος. Η ανθρωπιά και η εξέλιξη συμπαρασύρει και το επάγγελμα».

Παρατέθηκαν αποσπάσματα από παλαιότερη συνέντευξη του Σωτήρη Τσαφούλια: www.lifo.gr

Διαβάστε επίσης: Παύλος Χαϊκάλης: Δεύτερη και πιο σοβαρή καταγγελία - Τι απαντά ο ηθοποιός