Εδώ Λιλιπούπολη, η ιστορία ενός θρύλου που υπερασπίστηκε με σθένος ο Χατζιδάκις και πολέμησε με πάθος η συντηρητική Ελλάδα της μεταπολίτευσης

Με αφορμή την απώλεια της Μαριανίνας Κριεζή ένα ταξίδι στο χρόνο με προορισμό μια μοναδική Λιλιπούπολη, μια πόλη σωστή περιπέτεια.

"Εδώ Λιλιπούπολη" έλεγε ο δημοσιογράφος Μπρίνης και αυτή ήταν η έναρξη μιας ιστορίας που αγγίζει πλέον τον μύθο. Συνδεδεμένη με με τη θητεία του σπουδαίου Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ (1976-1980) ήταν ένα εγχείρημα ακραία τολμηρό και εμπνευσμένο -και για τότε αλλά και για τώρα.

“H Λιλιπούπολη ξεκίνησε σαν μια εκπομπή για να μαθαίνουν τα πολύ μικρά παιδιά τι είναι το κόκκινο χρώμα, τι το πράσινο, τι είναι το κοντά, τι το μακριά, το μικρό, το μεγάλο” έχει πει η Μαριανίνα Κριεζή για τη ραδιοφωνική παιδική σειρά που “έτρεξε” στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας υπό τη διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι, ένας δημιουργός που εκτίμησε και έδωσε πεδίο δράσης σε μια παρέα δημιουργών που είχαν τόσο ποιότητα, όσο και πρωτοτυπία, φαντασία, ταλέντο.

Οι πολυποίκιλες μουσικές από τους Λένα Πλάτωνος, Νίκο Κυπουργό, Δημήτρη Μαραγκόπουλο και Νίκο Χριστοδούλο έντυναν ιδανικά τους πολύχρωμους στίχους της Μαριανίνας Κριεζή και τα κείμενα της Άννας Παναγιωτοπούλου, της Ρεγγίνας Καπετανάκη και της Ελένης Βλάχου για να δημιουργήσουν ένα σπάνιο ραδιοφωνικό προϊόν που θεωρείται εύλογα "θρυλική" -τόσο για την πρωτοτυπία και την ποιότητά της, όσο και για την επίδραση της στη γενικότερη περίοδο.

Με τίτλο αναφορά στο κλασικό βιβλίο «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», όπου οι Λιλιπούτιοι αναφέρονται ως μικρόσωμοι άνθρωποι, τα θεμέλια της δημιουργίας της μπήκαν το 1975 όταν ο Χατζιδάκις ως διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας θέλησε να φέρει στον αέρα των ερτζιανών μια παιδική εκπομπής, τη δημιουργία της οποίας ανέθεσε στην Ρεγγίνα Καπετανάκη.

Η τελευταία, με τη βοήθεια της παιδοψυχολόγου Ελένης Βλάχου, κατασκεύασαν ένα αρχικό πλάνο του κόσμου της "Λιλιπούπολης", τον οποίο οργάνωσαν και παρουσίασαν στον Χατζιδάκι με τον τελευταίο να ενθουσιάζεται με το πλάνο.

Ενα ταξίδι που πήρε χροιά πολιτική

Η πρώτη εκπομπή ακούστηκε ένα χρόνο μετά, το 1976 και έτσι, καθημερινά καλούσε τους ακροατές σε ένα ταξίδι στη φαντασία. Ένα ταξίδι που σταδιακά έπαιρνε χροιά πολιτική. "Η Λιλιπούπολη" πήρε πολιτική διάσταση, συνέβαιναν γεγονότα, γίνονταν εκλογές όπως τις κάνουν οι μεγάλοι" είχε πει η Κριεζή για το προϊόν που ήταν μεν παιδικό, όχι όμως παιδιάστικο, ήταν μια εκπομπή, καμωμένη "για παιδιά και έξυπνους μεγάλους".

Σύμφωνα με τον συνθέτη Μαραγκόπουλο, τότε σύζυγο της Λένας Πλάτωνος "η Λιλιπούπολη υπήρξε ένα πρόγραμμα τολμηρό και ανατρεπτικό για την εποχή του σε όλα τα επίπεδα, απ' το πολιτικό μέχρι το οικολογικό" και είχε απόλυτο δίκιο.

Την περίοδο εκείνη, σύμφωνα με το σενάριο της σειράς, ο Δυστροπόπιγκας, ένας από τους ήρωες της σειράς, αποφάσισε να διεκδικήσει την εξουσία της Λιλιπούπολης από τον δήμαρχό της Χαρχούδα. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε πολιτικά προβλήματα. Ο Χαρχούδας συνδέθηκε με τη Δεξιά Κυβέρνηση ενώ ο Δυστροπόπιγκας με την Αριστερά αντιπολίτευση. Τα κόμματα, κυρίως η τότε Κυβέρνηση, και μία μερίδα του Τύπου άρχισαν να σχολιάζουν έντονα την σειρά, κατηγορώντας την ως κομμουνιστική προπαγάνδα.

Η αντίδραση από τους Τσαλδάρη και Λαμπρία ήταν έντονη, ενώ ο Αβέρωφ είχε δηλώσει: "Ακούμε τη 'Λιλιπούπολη' και νομίζουμε ότι ακούμε Ράδιο Μόσχα!". Από την άλλη η επερώτηση στη βουλή του Τσαλδάρη οδήγησε τον Κυρ στη δημιουργία της δικής του "Τσαλδαρούπολης" γιατί κάποτε οι δημιουργοί υπερασπίζονταν τους δημιουργούς -χωρίς μικροπολιτική ατζέντα.

Η επίθεση των συντηρητικών στη "Λιλιπούπολη" έκανε τον Χατζιδάκι ακόμη πιο αποφασισμένο να την υπερασπιστεί -οικονομικά, πολιτικά, δημιουργικά. Είχε γράψει ο σπουδαίος αυτός Έλληνας του πνεύματος για τη μικρή αυτή πόλη με τις μεγάλες ιδέες:

Η Λιλιπούπολη είναι "γέννημα μιας φιλελεύθερης και πειραματικής ραδιοφωνίας από τη μία, του Τρίτου Προγράμματος, και από την άλλη μιας ομάδας νέων ανθρώπων με πολύ ταλέντο που συγκεντρώθηκαν στο Τρίτο και δούλεψαν ελεύθερα, με κέφι, με αξιοπρέπεια και αυτοσεβασμό. Αυτό βέβαια δεν στάθηκε εμπόδιο στο να εξοργιστεί η αντιδραστική παραδημοσιογραφία του ελληνικού Τύπου που χαρακτήρισε τη 'Λιλιπούπολη΄... κομμουνιστική. Ίσως γιατί πρώτη φορά κάποιοι μιλούσαν στα παιδιά υπεύθυνα με καθαρή ποιητική γλώσσα. Θίγοντας (με τον τρόπο αυτόν) θέματα που βασανίζουν και πονάνε τον τόπο και όχι ως εκπαιδευτικοί ή γονείς ανόητοι που συμπεριφέρονται στα παιδιά λες και αποτείνονται σε υπανάπτυκτους και ατελείς οργανισμούς με θέματα ανώδυνα και γλώσσα απονεκρωμένη και συμβατική.

Με οπλοστάσιο μια πλειάδα ταλαντούχων ηθοποιών -Βασίλης Μπουγιουκλάκης (Χαρχούδας), Άννα Παναγιωτοπούλου (Χιονάτη), Σταμάτης Φασουλής (Μπιξ-Μπιξ), Λευτέρης Βογιατζής (Πρίγκιπας), Σαπφώ Νοταρά (μάγισσα Μπρουνχίλντα), Λυδία Κονιόρδου, Αλέκα Παΐζη (μητέρα του πρίγκιπα της Χιονάτης), Μίρκα Παπακωνσταντίνου (Μπομπίλα), Ράνια Οικονομίδου (Πιπινέζα), Πέπη Οικονομοπούλου (Όφη-Σόφη), Μίνα Αδαμάκη, Θόδωρος Μπογιατζής (Δυστροπόπιγγας), Νίκος Τσιλούνης (Δημοσιογράφος Μπρίνης, Δρ Δρακατωρ), Σταύρος Μερμήγκης, Λάμπρος Τσάγκας (Παπαγάλος της Πιπινέζας, Γλυκόσαυρος) και Μίμης Χρυσομάλλης (ποιητής Κουκουτούζ)- και τραγουδιστών με ερμηνευτική δεινότητα συνδυασμένη με ακριβή ποσότητα ενσυναίσθησης για να αγγίξει τις καρδιές και τα αυτιά μικρών και μεγάλων -Σαβίννα Γιαννάτου, Νένα Βενετσάνου, Σπύρος Σακκάς & Αντώνης Κοντογεωργίου- η “Λιλιπούπολη” έγραψε ιστορία ως μια εναλλακτική επιθεώρηση με πνεύμα επαναστατικό.

Η Λιλιπούπολη είχε “διάθεση αναρχική ενάντια σε κάθε εξουσία, όπως οφείλει να έχει κάθε παιδί” έχει πει η συνδημιουργός Άννα Παναγιωτοπούλου κάτι που είναι διακριτό μέσα από την παλέτα των χαρακτήρων που την γέμισαν χαρίζοντας παιδεία και αισιοδοξία.

Μια παραγωγή καίρια που έπαιρνε αφορμή από τα στερεότυπα της νεοελληνικής πραγματικότητα η Λιλιπούπολη ήταν μια μικρογραφία της Ελλάδας που αγαπάμε ακόμη και όταν πληγώνει.

Από την εθισμένη με την εξουσία μικροαστή Πιπινέζα που ήταν πάντα στο πλευρό του δήµαρχου Χαρχούδα -ένας ακόμη πονηρός πολιτικάντης που εξαπατά τους πολίτες, στον µάγκα ?υστροπόπιγκα που είναι και ο αντίπαλος του ή τν καταπιεσµένο παπαγάλο της Πιπινέζας, που αντιδρά στη χαρχουδική αφεντικίνα του και τον πολυτάλαντο διανοούµενο και αρχαιολάτρη, ?όκτωρ ?ρακατώρ, το καταπιεσµένο από τους γονείς του πιτσιρικά, Μπιξ Μπιξ, τον χαµογελαστό και εφευρετικό ζαχαροπλάστη, Γλυκόσαυρο, ή τον φαντασµένο εθνικό ποιητή της Λιλιπούπολης, τον Κουκουτούζ, η Μαριανίνα Κριεζή και η λεγεώνα των συνδημιουργών της μας χάρισαν ένας μικρό θαύμα στα ερτζιανά που άντεξε και γιγαντώθηκε μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Η Λιλιπούπολη ακούστηκε για τελευταία φορά το 1980 και από τις εκπομπές 3 χρόνων διασώθηκαν μόνο 74. Όμως ο χρόνος τη δικαίωσε και τα αυτιά μας παραδόθηκαν για πάντα στη φαντασία που μιλούσε πιο αληθινά από την ίδια την αλήθεια.

Μαριανίνα Κριεζή σε ευχαριστούμε για όλα, θα τα ξαναπούμε στην λιλιπούτεια αιωνιότητα.