Έκλεψε αμύθητους θησαυρούς του Τουταγχαμών ο αρχαιολόγος που βρήκε τον τάφο του; Νέα στοιχεία αλλάζουν όσα ξέραμε μέχρι τώρα

Ο Χάουαρντ Κάρτερ, ο αρχαιολόγος που ανακάλυψε τον τάφο του Τουταγχαμών το 1922, ήταν επί μακρόν ύποπτος από τους Αιγυπτίους ότι βοήθησε τον εαυτό του στους θησαυρούς πριν από το επίσημο άνοιγμα της κρύπτης. Όμως, ενώ οι φήμες κυκλοφορούσαν για πολλές γενιές, αποδείξεις ήταν δύσκολο να βρεθούν.

Τώρα, μια κατηγορία ότι ο Κάρτερ χειρίστηκε περιουσία «αναμφίβολα κλεμμένη από τον τάφο» αναδείχθηκε σε μία, μέχρι τώρα, αδημοσίευτη επιστολή που του έστειλε το 1934 ένας διακεκριμένος Βρετανός μελετητής από την ίδια του την ανασκαφική ομάδα.

Γράφτηκε από τον σερ Άλαν Γκάρντινερ, έναν κορυφαίο φιλόλογο. Ο Κάρτερ είχε επιστρατεύσει τον Γκάρντινερ για να μεταφράσει τα ιερογλυφικά που βρέθηκαν στον τάφο ηλικίας 3.300 ετών και αργότερα του έδωσε ένα «φυλαχτό», που χρησιμοποιείται για προσφορές στους νεκρούς, διαβεβαιώνοντάς τον ότι δεν είχε προέλθει από τον τάφο.

Ο Γκάρντινερ έδειξε το φυλαχτό στον Ρεξ Ένγκελμπαχ, τον τότε Βρετανό διευθυντή του Αιγυπτιακού Μουσείου στο Κάιρο, και με τρόμο πληροφορήθηκε ότι πράγματι είχε προέλθει από τον τάφο, καθώς ταίριαζε με άλλα δείγματα -όλα φτιαγμένα από το ίδιο καλούπι.

Στέλνοντας μια επιστολή στον Κάρτερ, επισύναψε την καταδικαστική ετυμηγορία του Ένγκελμπαχ, η οποία έλεγε: «Το φυλαχτό whm που μου δείξατε έχει αναμφίβολα κλαπεί από τον τάφο του Τουταγχαμών». Ο Γκάρντινερ είπε στον Κάρτερ: «Λυπάμαι βαθύτατα που βρέθηκα σε τόσο δύσκολη θέση». Αλλά πρόσθεσε: «Φυσικά δεν είπα στον Ένγκελμπαχ ότι πήρα το φυλαχτό από εσάς».

Οι επιστολές, που βρίσκονται τώρα σε ιδιωτική συλλογή, θα δημοσιευθούν σε ένα επερχόμενο βιβλίο από το Oxford University Press, με τίτλο Tutankhamun and the Tomb that Changed the World.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο Μπομπ Μπράιερ, κορυφαίος αιγυπτιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Λονγκ Άιλαντ, δήλωσε στον Observer ότι οι υποψίες ότι ο Κάρτερ έβαζε… χέρι στους θησαυρούς φημολογούνται εδώ και καιρό: «Αλλά τώρα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτό».

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την ανακάλυψη από τον Κάρτερ και τον χρηματοδότη του, λόρδο Κάρναρβον, του τάφου του βασιλιά, γεμάτου με θρόνους, άρματα και χιλιάδες αντικείμενα που χρειάζονταν στον άλλο κόσμο. Κατά την επόμενη δεκαετία, ο Κάρτερ επέβλεψε την αφαίρεση και τη μεταφορά τους κατά μήκος του Νείλου στο Κάιρο για να εκτεθούν στο Αιγυπτιακό Μουσείο.

Ορισμένοι αιγυπτιολόγοι αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό του Κάρτερ ότι οι θησαυροί του τάφου είχαν λεηλατηθεί στην αρχαιότητα. Το 1947, σε ένα επιστημονικό περιοδικό του Καΐρου, ο Άλφρεντ Λούκας, ένας από τους υπαλλήλους του Κάρτερ, ανέφερε ότι ο Κάρτερ έσπασε κρυφά ο ίδιος την πόρτα του ταφικού θαλάμου, προτού εμφανιστεί να την ξανακλείνει και να καλύπτει το άνοιγμα.

Ο Μπράιερ είπε: «Ήταν ύποπτοι ότι είχαν διαρρήξει τον τάφο πριν από το επίσημο άνοιγμά του, παίρνοντας αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων κοσμημάτων, που είχαν πουληθεί μετά τους αντίστοιχους θανάτους τους. Ήταν γνωστό ότι ο Κάρτερ είχε με κάποιο τρόπο αντικείμενα και οι άνθρωποι υποπτεύονταν ότι μπορεί να είχε βοηθήσει ο ίδιος, αλλά αυτές οι επιστολές είναι η απόλυτη απόδειξη».

«Σίγουρα δεν το παραδέχτηκε ποτέ. Δεν έχουμε καμία επίσημη άρνηση. Αλλά η αιγυπτιακή κυβέρνηση τον είχε αποκλείσει από τον τάφο για ένα διάστημα. Υπήρχε πολύ κακό συναίσθημα και πίστευαν ότι έκλεβε πράγματα».

Στο βιβλίο του γράφει ότι οι Αιγύπτιοι δεν μπορούσαν να αποδείξουν τις υποψίες τους και ήταν πεπεισμένοι, για παράδειγμα, ότι ο Κάρτερ σχεδίαζε να κλέψει ένα ξύλινο κεφάλι του Τουταγχαμών που βρέθηκε στην κατοχή του: «Οι αιγυπτιακές αρχές είχαν εισέλθει και επιθεωρήσει τον τάφο αριθ. 4, τον οποίο ο Κάρτερ και η ομάδα του είχαν χρησιμοποιήσει για την αποθήκευση αρχαιοτήτων, και ανακάλυψαν ένα όμορφο ξύλινο κεφάλι του Τουταγχαμών σε φυσικό μέγεθος ως νέος. Είχε συσκευαστεί σε ένα κιβώτιο της Fortnum & Mason, αλλά δεν είχε αναφερθεί ποτέ στα αρχεία του Κάρτερ για τα ευρήματα, ούτε στον τόμο που περιγράφει το περιεχόμενο του αρχαιοκάμπου.... Ο Κάρτερ υποστήριξε ότι είχε απλώς ανακαλυφθεί στα χαλάσματα στο κατηφορικό πέρασμα».

Ο Μπράιερ είπε: «Αργότερα, βρίσκουμε αντικείμενα στην αγορά αιγυπτιακών αρχαιοτήτων από την περιουσία του που προέρχονται σαφώς από τον τάφο».

Ορισμένα εισήλθαν σε μουσεία, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, το οποίο ανακοίνωσε το 2010 ότι θα στείλει πίσω στην Αίγυπτο 19 αντικείμενα που απέκτησε μεταξύ των δεκαετιών 1920 και 1940, καθώς «μπορούν να αποδοθούν με βεβαιότητα στον τάφο του Τουταγχαμών».

Στο βιβλίο του για τον Κάρτερ το 1992, ο αείμνηστος Χάρι Τζέιμς βασίστηκε σε επιστολές του Κάρτερ στο Ινστιτούτο Γκρίφιθ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι οποίες αναφέρονται σε μια διαμάχη με τον Γκάρντινερ που οδήγησε στην επιστροφή ενός φυλακτού στο Κάιρο.

Η σημασία της αδημοσίευτης μέχρι σήμερα αλληλογραφίας έγκειται στο γεγονός ότι η κατηγορία προέρχεται από έναν κορυφαίο εμπειρογνώμονα που συμμετείχε στην πραγματικότητα στην πρώτη ανασκαφή.

Ο Κάρτερ θα δυσκολευόταν να αμφισβητήσει τον Ένγκελμπαχ, ο οποίος είχε «πολύ μεγάλο κύρος και ήξερε πραγματικά τα πράγματά του», δήλωσε ο Μπράιερ.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Ανησυχία των ειδικών για την παραλλαγή Κένταυρος – Πώς θα προστατευθούμε μετά τις διακοπές
• ΔΕΘ: Νέοι, συνταξιούχοι και ευάλωτοι στο επίκεντρο των κυβερνητικών εξαγγελιών
• Διαρροή σοκ εκθέτει την Λιζ Τρας: Εξαπολύει άνευ προηγουμένου επίθεση στους βρετανούς εργαζόμενους
• Πέθανε ο δημιουργός του θρυλικού γκράφιτι που έδειχνε τον Μπρέζνιεφ και τον Χόνεκερ να φιλιούνται στο Τείχος του Βερολίνου