Βάσω Κούσουλα: Η ζωή μου με τη Νίκη Γουλανδρή

Γνώρισε τη Νίκη Γουλανδρή όταν ακόµα ήταν µαθήτρια και εµπνεύστηκε από την ευγένεια, την αρχοντιά και τη διεισδυτική µατιά της. Το 1971 ξεκίνησε να δουλεύει δίπλα της και για τα επόµενα 48 χρόνια ήταν η βασική της συνεργάτιδα στα θέµατα που αφορούσαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά. Η Βάσω Κούσουλα επέστρεψε στη δουλειά την επόµενη µέρα της κηδείας της Νίκης Γουλανδρή, γιατί µπορεί η ψυχή του µουσείου να «έφυγε», αλλά το έργο που άφησε πίσω της συνεχίζεται µε την ίδια ένταση.

Όπως λέει στο «Εθνος της Κυριακής» η επί σχεδόν µισό αιώνα συνεργάτιδά της, «πρόλαβε να νιώσει ότι αυτό που δηµιούργησε βρήκε την αναγνώριση που άξιζε. Και αυτό της έδινε µεγάλη ικανοποίηση». Η αναγνώριση αυτή δεν ήρθε εύκολα. Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας ήταν ένα πρωτόγνωρο εγχείρηµα για τα δεδοµένα της χώρας και µια προσπάθεια του ζεύγους Γουλανδρή να ευαισθητοποιήσει την ελληνική κοινωνία στα θέµατα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος.

Όταν άνοιξε για τους πολίτες, πριν από περίπου 45 χρόνια, κανένας δεν ήταν εξοικειωµένος µε έννοιες όπως η υπερθέρµανση του πλανήτη ή το λιώσιµο των πάγων στους πόλους. Οµως ο Αγγελος και η Νίκη Γουλανδρή είχαν συνειδητοποιήσει από πολύ νωρίτερα ότι η µάχη για τη σωτηρία του περιβάλλοντος ήταν αναπόφευκτη. «Μίλησε για αυτά τα θέµατα πρώτη απ’ όλους.

Είχε καταλάβει το πρόβληµα από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν ζωγράφιζε τα άγρια φυτά της Ελλάδας. Και η Νίκη Γουλανδρή και ο σύζυγός της ήταν οραµατιστές, έβλεπαν πιο µακριά από τους υπόλοιπους σε µια εποχή που κανένας άλλος δεν µιλούσε για τη σωτηρία του περιβάλλοντος» λέει η κυρία Κούσουλα.

«Το μουσείο ήταν παιδί της»

Αυτή η οξυδερκής µατιά στο µέλλον παραξένεψε πολλούς όταν µετουσιώθηκε στη δηµιουργία ενός µουσείου. Η κυρία Κούσουλα λέει ότι τα πρώτα χρόνια ο κόσµος δεν µπορούσε να αντιληφθεί τη σηµασία του, ακόµα και τη χρησιµότητά του.

«Όταν έλεγα ότι εργάζοµαι στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όλοι αναρωτιόντουσαν τι ήταν αυτό. Στο µυαλό τους τα µουσεία ήταν συνδεδεµένα µε τις αρχαιότητες της Ελλάδας. Οµως µε σκληρή δουλειά τα κατάφερε. Το µουσείο ήταν το παιδί της και βρισκόταν εδώ κάθε µέρα». Οπως διηγείται η κυρία Κούσουλα, το µυαλό της Νίκης Γουλανδρή βρισκόταν στο µουσείο ακόµα και όταν έδινε το «παρών» σε κοινωνικές εκδηλώσεις ή στις συναντήσεις της µε τους σηµαντικότερους Ελληνες πολιτικούς και εξέχουσες προσωπικότητες του επιστηµονικού και καλλιτεχνικού χωρου.

«Οταν πήγαινε σε δεξιώσεις, το µυαλό της δεν ήταν ποτέ στο κοσµικό µέρος. Ηθελε να συναντήσει ανθρώπους µε δηµιουργικές ανησυχίες, που σκέφτονταν όπως εκείνη. Αν συναντούσε έναν υπουργό, επεδίωκε να του εξηγήσει το έργο που γινόταν στην Κηφισιά» τονίζει και προσθέτει ότι ήταν υπερήφανη για τα καλά λόγια που άκουγε όταν ξεναγούσε στο µουσείο ηγέτες όπως ο Φρανσουά Μιτεράν, η Ιντιρα Γκάντι ή ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος. «∆εν είχε στενές επαφές µε πολιτικούς.

Μόνο µε τον πρώην γενικό γραµµατέα του ΟΗΕ, τον Χαβιέ Πέρεζ ντε Κουέγιαρ, είχε πολύ καλή σχέση και είχαν ταξιδέψει µαζί για θέµατα που αφορούσαν την αειφόρο ανάπτυξη. Ούτε µε την ελληνική πολιτική είχε εµπλακεί ιδιαίτερα, αν και έγινε για λίγο υπουργός. Θεωρούσε ότι το µουσείο είναι οικουµενικό και δεν χωρά κόµµατα». Η επαγγελµατική σχέση της Νίκης Γουλανδρή µε την κυρία Κούσουλα εξελίχθηκε σε βαθιά φιλία. Την πάντρεψε και βάφτισε τον γιο της, αλλά στη δουλειά ήταν πάντα το ίδιο απαιτητική. «Πιο πολλές ώρες έζησα µαζί της στο µουσείο παρά µε την οικογένειά µου. Τρώγαµε µαζί κάθε µεσηµέρι και ούτε µία φορά δεν µου πέρασε από το µυαλό να της µιλήσω στον ενικό ή να της χτυπήσω την πλάτη όπως κάνουµε µε τους φίλους µας. Ο γιος µου τη φώναζε “νονά” και της µιλούσε στον ενικό. Εγώ ποτέ. Ηταν πολύ µεγάλος ο σεβασµός που της είχα»

Ακολουθήστε το ethnos.gr στο Instagram