Μαίρη Ζυγούρη: «Το έργο τέχνης για μένα είναι μια συνολική κατασκευή, ενός "handmade" σύμπαντος»

Η εικαστικός, περφόρμερ και ερευνήτρια Μαίρη Ζυγούρη παρουσιάζει το νέο της πρότζεκτ «ΛΥΣΙΣ» στον Αρχαιολογικό χώρο του Αμφιαρείου Ωρωπού, την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022 με την υποστήριξη και χορηγία του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.

Το Αμφιάρειο Ωρωπού αποτελεί σπουδαίο ονειροθεραπευτήριο και ονειρομαντείo της κλασσικής αρχαιότητας και η Μαίρη Ζυγούρη συνεχίζοντας την πολύχρονη ενασχόλησή της πάνω στις εικαστικές πρακτικές της Ιδιοτοπικής Επιτέλεσης (sitespecific performance), με το «ΛΥΣΙΣ» επιχειρεί μια συλλογική προσπάθεια ονειρέματος. Το κοινό μέσα από τη συμμετοχή του στο δρώμενο θα αφήσει την φαντασία και θα ακούσει τις αισθήσεις του, υπακούοντας το «ΞΕΛΟΓΙΚΕΥΣΟΥ», που συμβούλευαν στα αρχεία χρόνια τους επισκέπτες του Αμφιάρειου.
Μια απολαυστική συζήτηση με την καλλιτέχνιδα Μαίρη Ζυγούρη για το ethnos.gr επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει στο ελάχιστο την performance «ΛΥΣΙΣ», τηρώντας τo στοιχείο του μυστηριακού, που μας υπόσχεται η ίδια η παράσταση.

 Τί θα δούμε στο «ΛΥΣΙΣ», τι μας προβάλλει η παρουσίαση; Τί «λύεται»;

Αυτό που θα δούμε είναι ένα δραματοποιημένο «θεραπευτικό» όνειρο κομμένο και ραμμένο σύμφωνα με την ταυτότητα του Αμφιάρειου. Μεταξύ μιας παράστασης όχι τόσο θεατρικής και μιας ιδιόρρυθμης περιήγησης μέσα στον Αρχαιολογικό χώρο.

Η περφόρμανς «ΛΥΣΙΣ» είναι η προβολή μιας ονειρικής αφήγησης. Τρείς αλλόκοτες περσόνες κινούνται σε μια συνειρμική ροή δράσεων, που συνδέονται με το τελετουργικό των εγκοιμήσεων. Οι Περφόμερς είναι μάλλον χειριστές μαριονέττας ή μάσκας. Ανθρωπόμορφοι, είναι σαν να βγαίνουν μέσα από ένα παράλογο όνειρο. Μια ανόργανη πορτοκαλί οντότητα, Άννα Τζάκου (περφόρμερ, σκηνοθέτης και ερευνήτρια των Παραστατικών Τεχνών), ένας μικροκέφαλος γίγαντας, ο Δημήτρης Τσιάμης, (ηθοποιός και σκηνοθέτης). Και εγώ ως μια Λευκή θηλυκή κολώνα. Παράλληλα μια μικρή ομάδα νεαρών εθελοντών, μεταξύ κοινού και των περφόρμερς θα συνεισφέρει στην όλη ονειρική ατμόσφαιρα. Αλλά και θεατές θα έχουν ενεργητικό ρόλο, θα συμμετάσχουν και εκείνοι. Θα γίνουν μέρος του θεραπευτικού ονείρου .Θα περάσουν και κείνοι από τα διαδοχικά στάδια.

Ποιές οι πηγές της έμπνευσής σου για το συγκεκριμένο project;

Οι πηγές της έμπνευσής μου ήταν πολλές. Αλλά έπειτα την εμπειρία της προετοιμασίας του Ιουνίου, η πιο ισχυρή μου έμπνευση είναι ο ίδιος ο αρχαιολογικός χώρος μαζί με το φυσικό του τοπίο. Για ένα μήνα κάθε μέρα ήμουν εκεί, μέχρι το κλείσιμό του στις 15.30.

Αυτή η βιωματική εμπειρία, οι πρόβες μας με τους συνεργάτες μου, δεν σου δίνει μόνο έμπνευση. Σε πλουτίζει, για να μην πω σε θεραπεύει.
Το γεγονός ότι όλη η περφόρμανς «ΛΥΣΙΣ» χτίστηκε οργανικά μέσα στον Αρχαιολογικό χώρο, κάνει την διαφορά. Είναι αλλιώς να ετοιμάζεις μια παράσταση/έκθεση στο στούντιο και να το παρουσιάζεις μόνο μέσα σε έναν αρχαιολογικό χώρο.

Ερευνητικά σε ποιές βάσεις επέλεξες να κινηθείς;

Σταθερή οπτική γωνία είναι η Περφόρμανς και το σώμα που σχετίζεται με την ονειρική εμπειρία. Το όνειρο ως πεδίο έρευνας είναι τόσο ευρύ. Διαρρέει σε διάφορα επιστημονικά πεδία. Έτσι και η ερευνά μου έχει περάσει διάφορες φάσεις. Σε κάθε φάση δημιουργείται και μια άλλη καλλιτεχνική φόρμα. Για παράδειγμα στην περφόρμανς μου στο «Paestum / Italy» με την άλλη μορφή με το «INSPIRE» στο Μomus, που ήταν σεμινάριο με απόφοιτους καλλιτέχνες. Τότε η ερευνά μου σχετιζόταν με το «Όνειρο», και τον τρόπο που το μοιραζόμαστε με τους άλλους. Είχα εισάγει και κάποια πειράματα της νευροεπιστήμης.
Για το πρότζεκτ «ΛΥΣΙΣ» η αρχαιολογία και η κλασσική γραμματεία /φιλολογία ήταν οι κύριες πηγές. Από την άλλη, η υδροφεμινιστική προσέγγιση καθόρισε κάποιες καίριες επιλογές στην τελική Περφόρμανς.

Αναλύεται το όνειρο; Έχει διαδικασία; Πού οδηγεί όλο αυτό;

Το όνειρο έτσι όπως το θυμόμαστε, όπως το σημειώσαμε το πρωί, αναλύεται. Η βασική επιταγή που δινόταν στο Αμφιάρειο και στον Ελληνιστικό κόσμο γενικότερα, ήταν: «βλέπε όνειρα και γράφε τα όνειρά σου». Η καταγραφή και η ερμηνεία των ονείρων ήταν και ένα είδους άσκησης, ποιητικής και ρητορικής.
Στο Αμφιάρειο το όνειρο ήταν το όχημα, το φάρμακο, αλλά και μια υπόσχεση για μια διαδικασία αποκατάστασης και θεραπείας. Με τις εγκοιμήσεις ουσιαστικά πίστευαν ότι μέσω του ονείρου, η θεραπεία εκφράζεται από το ίδιο το πάσχον σώμα και όχι μόνο διαμέσου των γιατρών. Φυσικά σήμερα πολλά πράγματα είναι διαφορετικά.
Πάντως μια οριζόντια ανάγνωση του ονείρου οδηγεί σε μια προσωπική χαρτογράφηση αυτού που συμβαίνει στον ψυχισμό μας. Είναι ένας δίαυλος αυτογνωσίας και είναι μια κατεξοχήν προσωπική υπόθεση.

Τι σημαίνει το «όνειρο» για σένα; Ποια η φύση του;

Κρατώ «νυχτολόγιο» πολλά χρόνια τώρα. Έχει γίνει συνήθεια. Έχω εξασκηθεί κατά κάποιον τρόπο να θυμάμαι τα όνειρά μου. Άλλωστε, πάντα επιστρέφω στις ονειρικές μου σημειώσεις για πολλούς λόγους, καλλιτεχνικούς και μη. Έχει να κάνει τελικά με την Τέχνη του Ζην.

Πως συνδυάζεται το όνειρο και η μαντεία στο «ΛΥΣΙΣ»;

Το όνειρο όπως και η μαντεία κατοικούν στην περιοχή του παράλογου (irrational). Οι τελετουργικές διαδικασίες προετοιμασίας, για να έρθει σε επαφή με το μυστηριακό, το ανεξήγητο παρουσιάζουν σε πολλούς πολιτισμούς αρκετά κοινά στοιχεία. Η φύση της ίδιας της Τέχνης βασίζεται στο irrational.
Για μένα όλα αυτά τα στοιχεία είναι καλλιτεχνικά εργαλεία. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να εντοπίσω τις αρχετυπικές επιτελεστικές χειρονομίες του παρελθόντος μέσα από μικρές πραγματολογικές λεπτομέρειες και να τις επαναφέρω στο σήμερα.

Με ποιά μέσα θα επιχειρήσεις να διεξάγεις την επιτελεστική δράση στο Αμφιάρειο; Ποιό σκοπό θα υπηρετήσει η δράση αυτή;

Με την εικαστική περφόρμανς «ΛΥΣΙΣ» επιχειρώ να εφαρμόσω στην πράξη ένα ολιστικό μοντέλο εκφραστικότητας. Το έργο τέχνης για μένα είναι μια συνολική κατασκευή, ενός ”handmade” σύμπαντος. Τα μέσα που χρησιμοποιώ χωρίς ιεραρχία από τα readymades γλυπτά ‘’Τύπια / αναθήματα’’ μέχρι τα κουστούμια και τα props της κάθε περσόνας και τα cut-ups των κείμενων, που θα ακουστούν κατά την διάρκεια, ήταν καθαρά η περφόρμανς «ΛΥΣΙΣ». Στόχος μου είναι να δημιουργήσω μια νέα εικόνα για τους θεατές και για την Αρχαιολογία αλλά και για την Σύγχρονή Τέχνη. Το «ΛΥΣΙΣ» είναι μια συλλογική προσπάθεια ονειρέματος. Η περφόρμανς «ΛΥΣΙΣ» θα είναι μια ιδιοτοπική περιήγηση σε έξι σκηνές και 6 σταθμούς μέσα στα όρια του Αρχαιολογικού Χώρου: Ναός, Ρωμαϊκό θέατρο, Στοά, Ιερή Πηγή, Λουτρά, Κλεψύδρα. Σε κάθε ένα από αυτούς τους σταθμούς τα μεγεθυμένα ομοιώματα από μέλη του πάσχοντος σώματος προς θεραπεία (μάτι, αυτί, λάρυγγας, φωνητικές χορδές και άλλα) θα νοηματοδοτούν την κάθε σκηνή.

Τί να περιμένει να βιώσει το κοινό του «ΛΥΣΙΣ»; Ποιά είναι η «πρόσκληση» για τους θεατές;

Η περιέργεια να τους κάνει να ξεκινήσουν από την Αθήνα μέχρι τον Ωρωπό. Όσο για την παρουσία και συμμετοχή στο δρώμενο, να αφήσουν την φαντασία και να ακούσουν τις αισθήσεις τους. «ΞΕΛΟΓΙΚΕΥΣΟΥ», συμβούλευαν στους επισκέπτες του Αμφιάρειου.

Η ΛΥΣΙΣ είναι η στιγμή που ξεπετάγεται η αλλαγή. Προηγείται μια στιγμή δημιουργικής παύσης για ενδοσκόπηση και βαθιάς ενόρασης, απόφασης και επιλογής έτσι, ώστε η ΛΥΣΙΣ να προκύψει ως διαδικασία περάσματος και μεταμόρφωσης.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

• Σύλληψη/Ιδέα/Σκηνοθεσία: Μαίρη Ζυγούρη
• Περφόρμερ: Μαίρη Ζυγούρη, Άννα Τζάκου, Δημήτρης Τσιάμης
• Επιστημονικός συνεργάτης: Νένα Σαμιώτη
• Βιντεοσκόπηση/ Καταγραφή: Παναγιώτης Ίσαρης
• Φωτογραφίες: Ζαφείρω Βλάχου
• Επικοινωνία/Γραφείο Τύπου: Χρύσα Ματσαγκάνη
• Διοργάνωση: PolusCollective

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022
Ώρα Έναρξης: 11:00π.μ.
Διάρκεια: 60 λεπτά
Είσοδος Δωρεάν (εισιτήριο μόνο για την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο)

ΜΕΤΑΚΊΝΗΣΗ: θα ξεκινήσει λεωφορείο στις 9.45π.μ. από το Σύνταγμα με προορισμό το Αμφιάρειο Ωρωπού: Τηλέφωνο κράτησης θέσεων:696811609

Με την προσωρινή παραχώρηση του χώρου από το Τμήμα Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων / Εφορία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής

Με την Χορηγία του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ

Υπό την Αιγίδα του Museo Castro Mediano, Lecce, Ιταλία
Με την υποστήριξη του Ιταλικού Μορφωτικό Ινστιτούτου στην Αθήνα.

Ειρήνη Λίτινα

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Προσωπικός γιατρός: Τα πέντε αγκάθια με την πρεμιέρα - Τα εμπόδια για τους πολίτες
• Νύχτα επεισοδίων στη Θεσσαλονίκη - Διακοπή συναυλίας του Θανάση Παπακωνσταντίνου και καταγγελίες για αναίτια χρήση χημικών
• ΔΕΘ 2022: Οι έξι εθνικές προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ που θα παρουσιάσει ο Αλέξης Τσίπρας
• Φθηνή στέγη: Στεγαστικά δάνεια για δυσεύρετα σπίτια - Τα διαθέσιμα ακίνητα ανά περιοχή
• «Ζούμε ένα όνειρο»: Έλληνας χορευτής με σύνδρομο Down αποθεώθηκε στην όπερα του Καΐρου