Ναυάγιο δικαιώνει τον Ηρόδοτο ύστερα από... 2.469 χρόνια (pics+vid)

Ο Έλληνας ιστορικός, Ηρόδοτος τον 5ο αιώνα π.Χ είχε ταξιδέψει στην Αίγυπτο και στα γραπτά του έκανε λόγο για την εμφάνιση ασυνήθιστων ποταμόπλοιων στον ποταμό Νείλο. Μεταγενέστεροι μελετητές θεώρησαν πως τα κείμενα αυτά αποτελούσαν αποκυήματα της φαντασίας του και όχι καθαρή ιστορική καταγραφή. Κάτι που όμως που πλέον καταρρίπτεται, καθώς υποβρύχιες ανακαλύψεις δικαιώνουν τον Έλληνα ιστορικό μετά από τόσους αιώνες.

Ο Ηρόδοτος επισκέφτηκε πολλά μέρη και περιέγραψε λαούς που κατοικούσαν σε περιοχές του τότε γνωστού κόσμου. Γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τον πολιτισμό των Αιγυπτίων, τους οποίους κατέτασσε κάποιες φορές σε επίπεδο ανώτερο και από τους Έλληνες. Στην πρώτη μεγάλη ιστορική καταγραφή του αρχαίου κόσμου αφιερώνει 23 γραμμές της ιστορίας του, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Guardian, στην περίπλοκη περιγραφή της κατασκευής ενός σκάφους «baris». Για αιώνες, οι μελετητές υποστήριξαν ότι τέτοια πλοία δεν υπήρξαν, καθώς δεν βεβαιώνονταν από κάποια αρχαιολογικά ευρήματα. Τώρα βρέθηκαν στοιχεία! Ένα «καταπληκτικά συντηρημένο» ναυάγιο στα νερά γύρω από τη βυθισμένη πόλη Θώνις-Ηράκλειο αποκάλυψε πόσο ακριβής ήταν στις περιγραφές του ο Ηρόδοτος.

«Όταν ανακαλύψαμε το ναυάγιο αυτό συνειδητοποιήσαμε ότι ο Ηρόδοτος είχε δίκιο», δήλωσε ο Δρ. Ντάμιαν Ρόμπινσον, διευθυντής του Κέντρου Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ο οποίος δημοσιεύει τα ευρήματα της ανασκαφής. «Αυτό που περιγράφει ο Ηρόδοτος ήταν αυτό που είδαμε».

Το 450 π.Χ. ο Ηρόδοτος παρακολούθησε την κατασκευή ενός «baris». Παρατήρησε πως οι οικοδόμοι: «...έκοψαν τις σανίδες σε δύο ράβδους (περίπου 100 εκατοστά μάκρος) και τα κανόνισαν σαν τούβλα». Έγραφε πως: «Στις ισχυρές και μακρές επιφάνειες (ξύλινα κομμάτια) εισάγουν δύο σανίδες. Όταν έχουν κατασκευάσει το πλοίο τους με αυτόν τον τρόπο, τεντώνουν τις δοκούς πάνω τους … Περνούν τις ραφές από μέσα με τον πάπυρο. Υπάρχει ένα πηδάλιο, που διέρχεται από μια τρύπα στη τρόπιδα. Ο ιστός είναι από ακακία και τα πανιά από πάπυρο… »

Ο Ρόμπινσον είπε ότι οι προηγούμενοι μελετητές «είχαν κάνει κάποια λάθη» προσπαθώντας να ερμηνεύσουν το κείμενο χωρίς αρχαιολογικά στοιχεία. Αλλά η τωρινή ανασκαφή του λεγόμενου «Πλοίου 17» έχει αποκαλύψει ένα τεράστιο κύτος σε σχήμα ημισελήνου και έναν τύπο κατασκευής που δεν έχει ξανακαταγραφεί, ο οποίος περιλαμβάνει χοντρές σανίδες - όπως είχε παρατηρήσει ο Ηρόδοτος, περιγράφοντας ένα ελαφρώς μικρότερο σκάφος. Αρχικά είχε μήκος έως 28 μέτρα και είναι ένα από τα πρώτα αρχαία αιγυπτιακά εμπορικά σκάφη που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ.

Ο Ρόμπινσον πρόσθεσε: «Ο Ηρόδοτος περιγράφει τα σκάφη να έχουν μακρά εσωτερικά πλευρά. Κανείς δεν ήξερε πραγματικά τι σήμαινε αυτό … Τη δομή αυτή δεν την είχαμε δει ποτέ ξανά πριν, από αρχαιολογικής άποψης. Ανακαλύψαμε αυτή τη μορφή κατασκευής σε αυτό το συγκεκριμένο σκάφος και είναι απολύτως αυτό που έλεγε ο Ηρόδοτος».

Περίπου το 70% του σκάφους έχει επιβιώσει, καλά διατηρημένο στο Νείλο. Οι σανίδες της ακακίας κρατήθηκαν μαζί με τις μεγάλες πλευρικές ράβδους – με μήκος περίπου 2 μ. – και στερεώθηκαν με γόμφους, δημιουργώντας γραμμές «εσωτερικών πλευρών» μέσα στο κύτος. Το σύστημα πλοήγησης χρησιμοποιεί ένα αξονικό πηδάλιο με δύο κυκλικά ανοίγματα για τιμόνι και ένα κατάρτι προς το κέντρο του σκάφους.

Ο Ρόμπινσον δήλωσε: «Εδώ έχουμε μια εντελώς μοναδική μορφή κατασκευής, που δεν έχουμε δει πουθενά αλλού».

Ο Alexander Belov, του οποίου το βιβλίο για το ναυάγιο, Ship 17: a Baris from Thonis-Heracleion, δημοσιεύεται αυτό το μήνα, δείχνει ότι η ναυτική αρχιτεκτονική του ναυαγίου είναι τόσο κοντά στην περιγραφή που έδωσε ο Ηρόδοτος, που θα μπορούσε να έχει γίνει στο ίδιο το ναυπηγείο που επισκέφτηκε. Η ανάλυση λέξη προς λέξη του κειμένου καταδεικνύει ότι σχεδόν κάθε λεπτομέρεια αντιστοιχεί «ακριβώς στα αποδεικτικά στοιχεία».