Αρά Γκιουλέρ: «Έφυγε» ο φωτογράφος που... ζωγράφιζε

Ο θρυλικός Τούρκος φωτογράφος Αρά Γκιουλέρ έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 90 ετών το βράδυ της Τετάρτης και μαζί του κλείνει ένα σπουδαίο κεφάλαιο της ιστορίας του φωτορεπορτάζ, ενώ μένει μια τεράστια κληρονομιά-παρακαταθήκη: το ανεκτίμητης αξίας αρχείο του. Στην ουσία διέθετε την ικανότητα να μετατρέπει την καθημερινότητα σε υψηλής τέχνης εικόνες. Τον αποκαλούσαν «το μάτι της Κωνσταντινούπολης», επειδή κατόρθωσε να συλλάβει με τον φακό του την καθημερινή ζωή της Πόλης μέσα από τα ασπρόμαυρα πορτρέτα του, κατά τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70.

«Το να είσαι κάτοικος της Κωνσταντινούπολης είναι ένας τρόπος ζωής. Γιατί υπήρξε το κέντρο και το χωνευτήρι τριών αληθινών αυτοκρατοριών. Δεν μοιάζει με καμία άλλη πόλη του κόσμου. Είναι κρίμα που οι νεότερες γενιές δεν μπορούν να νιώσουν αυτόν τον τρόπο ζωής που έχει χαθεί» έλεγε ο Αρά Γκιουλέρ. Πάντως ο ίδιος παρομοίαζε τον εαυτό του με ιστορικό που έχει απαθανατίσει τη ζωή των ανθρώπων και τα σημαντικότερα γεγονότα για περισσότερο από μισό αιώνα.

«Η φωτογραφία είναι πάνω απ’ όλα ιστορικό ντοκουμέντο» είχε ισχυρισθεί κάποτε, για να προσθέσει χαρακτηριστικά: «Με μια μηχανή σταματάς την ιστορία, τη στιγμή. Είμαστε, λοιπόν, ιστορικοί της εικόνας και καταγράφουμε τη ζωή. Οι εικόνες μου λένε πάντα την αλήθεια. Η φωτογραφική μηχανή δεν πρέπει να ψεύδεται, όπως κάνει ο κινηματογραφικός φακός. Ποτέ δεν συμπάθησα τους φωτογράφους που σκηνοθετούν... αυθόρμητες στιγμές για να γίνουν διάσημοι».

Αν και έγινε διάσημος από την αποτύπωση της ζωής των ανθρώπων και των σημαντικών ιστορικών γεγονότων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Τουρκία, έκανε διεθνή καριέρα για περισσότερα από εξήντα χρόνια. Ήταν ο πιο γνωστός Τούρκος φωτογράφος και ο πρώτος Τούρκος που έγινε μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Φωτογράφων. Το αρχείο του δεν άνοιξε ποτέ σε μελετητές, αλλά παραμένει στοιβαγμένο σε κουτιά στο γραφείο του. Αυτός ο σπάνιος θησαυρός είναι βέβαιο ότι θα απασχολήσει όχι μόνο τους σύγχρονους μελετητές, αλλά και τους ιστορικούς του μέλλοντος.

Ο Ερντογάν απηύθυνε χαιρετισμό μέσω εκπροσώπου, χαρακτηρίζοντας τον Γκιουλέρ «ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στην τέχνη της φωτογραφίας που ανέθρεψε η Τουρκία». Η επιμνημόσυνη τελετή έγινε στην πλατεία Γαλατασαράι, ενώ το φέρετρό του μεταφέρθηκε σε αρμενική εκκλησία στην περιοχή Μπέγιογλου και θάφτηκε στο αρμενικό νεκροταφείο στο Σισλί.