Life in Space: Ζήσαμε για λίγο σαν αστροναύτες στη μεγαλύτερη έκθεση για το διάστημα

Θα ζήσουμε τελικά σε άλλον πλανήτη; Πότε θα καταφέρουμε να κάνουμε τουρισμό στο διάστημα; Τι τρώνε οι αστροναύτες; Πώς κοιμούνται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό; Το διάστημα, αυτό το απέραντο πέλαγος του άγνωστου, αποτελούσε πάντοτε ένα συναρπαστικό πεδίο που μας κάνει να στεκόμαστε με δέος και να αναλογιζόμαστε τη θέση μας στον κόσμο. Μέσα από ένα πέπλο μυστηρίου, αντιπροσωπεύει την ανεξερεύνητη περιοχή της γνώσης και της εξέλιξης. Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που κινούν την ανθρώπινη περιέργεια είναι εάν υπάρχει ζωή εκτός της Γης, ενώ τα διαστημικά ταξίδια, οι ρομποτικές αποστολές, και οι πλανητικές βάσεις ανοίγουν νέους δρόμους για την εξερεύνηση. Σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η νέα έκθεση Life in Space στο Ολυμπιακό Κέντρο στο Γουδή. Είστε έτοιμοι για εκτόξευση; Προσδεθείτε και περιηγηθείτε ανάμεσα σε μοναδικές κατασκευές, ιστορικά αντικείμενα-εκθέματα και ζήστε μια μοναδική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας!

Στην έκθεση Life in Space συναντήσαμε την Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, Δρ. Αστροφυσικής και σύμβουλο Επικοινωνίας της Επιστήμης, η οποία μας συνόδευσε σε αυτόν τον «διαστημικό περίπατο», ενώ έλυσε πολλές από τις ατελείωτες απορίες μας για το σύμπαν, το διάστημα και τα άστρα. «Είναι μια έκθεση η οποία ταξιδεύει ανά τον κόσμο και περιέχει αντικείμενα, εκθέματα που προέρχονται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Διαστήματος και από τη NASA, οπότε περιοδεύοντας η ιδέα της πολιτιστικής εταιρείας ΛΑΒΡΥΣ ήταν να έρθει και στην Ελλάδα», αναφέρει η κ. Μεταλληνού.

Με πάνω από 4 εκατ. επισκέπτες σε όλο τον κόσμο, η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Marshall Space Flight Center της NASA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), το “The U.S. Space & Rocket Center” και το Space Camp του και τον Ιταλικό Διαστημικό Οργανισμό (ASI). Περισσότερα από 50 μοναδικά εκθέματα μας ταξιδεύουν στην ιστορία των διαστημικών πτήσεων. Επιστημονικά όργανα, διαστημόπλοια, δορυφόροι, πύραυλοι σε κλίμακα, συσκευές, εξοπλισμός και αντικείμενα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος στα ταξίδια και την δραστηριοποίησή του στο διάστημα, καθώς και μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας για μικρούς και μεγάλους, δημιουργούν μια αξέχαστη εμπειρία. 

Πώς όμως ένα τόσο δύσκολο πεδίο όπως εκείνο της αστρονομίας και της αστροφυσικής μπορεί να γίνει κατανοητό από τον μέσο άνθρωπο; Η ίδια σχολιάζει: «Τα τελευταία χρόνια για να γίνει κατανοητή η αστρονομία συμβάλλουν πολλοί φορείς και τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο οποίο έχω τη χαρά να εργάζομαι και να συμμετέχω σε δράσεις επικοινωνίας της αστρονομίας, της διάχυσης. Γίνονται προσπάθειες συστηματικές και τα ελληνικά ιδρύματα επισκέπτονται το Αστεροσκοπείο, παρατηρούν μέσα από το τηλεσκόπιο. Υπάρχουν συνάδελφοι που επικοινωνούν με τους μαθητές και έχουν  την ικανότητα να επικοινωνούν και να απλοποιούν και να παρουσιάζουν σύνθετα θέματα αστρονομίας και αστροφυσικής στο ευρύ κοινό. Παράλληλα με τους ερευνητικούς φορείς και τα πανεπιστήμια υπάρχουν και οι ερασιτέχνες αστρονόμοι -σύλλογοι- σε όλη την Ελλάδα. Στη χώρα μας έχουμε πάνω από 30 συλλόγους ερασιτεχνών αστρονόμων που είναι άνθρωποι που ενθουσιάζονται με το διάστημα και είναι πάρα πολύ καλοί παρατηρητές. Είναι φωτογράφοι που γνωρίζουν παρατηρησιακή αστρονομία, συνεργάζονται με επαγγελματίες αστρονόμους και δημοσιεύουν και επιστημονικές εργασίες μαζί, οπότε το ευρύ κοινό μπαίνει μέσα σε αυτήν την αντίληψη της κατανόησης της αστρονομίας και ουσιαστικά αυτοί οι άνθρωποι επικοινωνούν την αστρονομία και προς τα έξω. Επιπλέον υπάρχουν και Ολυμπιάδες Αστρονομίας, όπου μαθητές από ελληνικά σχολεία συμμετέχουν σε αυτούς τους διεθνείς διαγωνισμούς και τα τελευταία χρόνια γυρίζουν πάντα με μετάλλια και χάλκινα και αργυρά. Το επόμενο θα είναι το χρυσό μετάλλιο».

Οι τεχνολογίες του διαστήματος και οι εφαρμογές στην καθημερινότητα

Πέρα από τη διαστημική έρευνα όμως που πάντα συναρπάζει, η Δρ Αστροφυσικής υπογραμμίζει ότι οι τεχνολογίες διαστήματος έχουν εφαρμογές που επεκτείνονται πέρα από τη διαστημική έρευνα και επηρεάζουν την καθημερινότητά μας: «Υλικά που έχουν φτιαχτεί για τις στολές των αστροναυτών ή για τα διαστημικά σκάφη τα χρησιμοποιούμε μετά στη γη και διευκολύνουμε τη ζωή μας. Οι δορυφόροι, για παράδειγμα, που είναι μια τεχνολογία η οποία είναι στην καθημερινότητα μας. Πριν από 60 - 70 χρόνια, δεν είχαμε δορυφόρο στο διάστημα, ενω΄σήμερα είναι κάτι απαραίτητο. Έχουμε την πίεση, έχουμε τα τηλέφωνα, έχουμε μετεωρολογικές προβλέψεις, έχουμε δορυφόρους που παρατηρούν τη γη μας, τα ηφαίστεια, τις θάλασσες. Οπότε καθημερινά ζούμε με αυτήν την τεχνολογία και έχει νόημα να την εξελίσσουμε γιατί αποδίδει κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη καθημερινά».

Η θέση της Ελλάδας στο πεδίο της εξερεύνησης του διαστήματος

Σχολιάζοντας τις προοπτικές της χώρας μας και τη δραστηριοποίηση στο πεδίο της εξερεύνησης του διαστήματος η κ. Μεταλληνού τόνισε ότι «υπάρχουν τα ερευνητικά ιδρύματα, τα πανεπιστήμια, το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος που στελεχώνονται από Έλληνες αστρονόμους και μηχανικούς και τεχνικούς, οπότε έχουμε ρόλο στην εξερεύνηση του διαστήματος. Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαστήματος, συμμετέχουμε σε ερευνητικά προγράμματα,  συνεργαζόμαστε  με Ευρωπαίους και με Αμερικανούς σε διεθνή προγράμματα. Έχουμε επομένως μια πολύ ενεργή συμμετοχή. Χρειάζεται όμως επιπλέον υποστήριξη, πάντα αυτό θα λέμε και θα ζητάμε, αλλά είμαστε σε πάρα πολύ καλή κατεύθυνση και χρειάζεται να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε σε αυτή την οδό». 

Το διάστημα παραμένει μια ανεξερεύνητη και αξιοθαύμαστη περιοχή που προσφέρει ατελείωτες ευκαιρίες για ανακάλυψη και εξέλιξη. Οι αστροναύτες που περιπλανώνται στο διάστημα και οι εξωγήινες εξερευνήσεις έχουν δημιουργήσει έναν πλούτο από εικόνες και ιστορίες και έχουν διαμορφώσει πολιτιστικούς μύθους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, οι άνθρωποι θα συνεχίζουν να ρίχνουν το βλέμμα τους προς τα άστρα, αναζητώντας απαντήσεις σε ερωτήματα που μαγεύουν τον νου και τη φαντασία...

Παράλληλες δράσεις 

Έκθεση Αστροφωτογραφίας 

Στο πλαίσιο της έκθεσης Life in Space και παράλληλα με αυτήν, λειτουργεί έκθεση αστροφωτογραφίας στην οποία συμμετέχουν πενήντα αστροφωτογράφοι, ερασιτέχνες αστρονόμοι και κυνηγοί εκλείψεων από όλη την Ελλάδα.
Στις φωτογραφίες τους καταγράφουν αντικείμενα του νυχτερινού ουρανού, εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα, καθώς και επίγεια νυχτερινά τοπία.

Αστρικές τροχιές, γαλαξίες, νεφελώματα, σμήνη αστέρων, κομήτες, πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, η Σελήνη, ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις συγκεντρώνονται για πρώτη φορά σε μια τόσο στην πλούσια συλλογή αστροφωτογραφιών.

Οι αστροφωτογράφοι φωτογραφίζουν το νυχτερινό ουρανό τόσο από σκοτεινές περιοχές της χώρας μας, όσο και από μακρινές περιοχές του πλανήτη, στις οποίες ταξιδεύουν και παρατηρούν πιο σπάνια ουράνια φαινόμενα, όπως οι εκλείψεις και το σέλας. Πολλές από τις φωτογραφίες που μετέχουν στην έκθεση έχουν βραβευθεί και αναγνωριστεί διεθνώς. Κατά την περιήγηση σας στην έκθεση θα δείτε φωτογραφίες από σέλας στην Ισλανδία, έκλειψη ηλίου στα νησιά Faroe και την Αυστραλία, τον Γαλαξία πάνω από την έρημο Ατακάμα στη Χιλή, αντίγραφο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων φωτογραφημένο κάτω από τον πολικό αστέρα, ανατολές πανσελήνου από ιστορικά μνημεία, καθώς και πολλά ακόμη ελληνικά τοπία κάτω από τον έναστρο ουρανό.

Η έκθεση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με συλλόγους ερασιτεχνών αστρονόμων από όλη την Ελλάδα. Την έκθεση επιμελείται η αστροφυσικός Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, επιστημονική σύμβουλος της έκθεσης Life in Space. 

Στον ίδιο χώρο με την έκθεση αστροφωτογραφίας, παρουσιάζονται επίσης δύο πολύ ενδιαφέρουσες φωτογραφικές συλλογές:

• Μια συλλογή φωτογραφιών του Θεοφάνη Ματσόπουλου, αστροφωτογράφου που ειδικεύεται στην σκηνοθεσία και την παραγωγή ταινιών Πλανητάριου, στην οποία έχει φωτογραφίσει τηλεσκόπια του Αμερικάνικου Αστεροσκοπείου (NSF / AURA – Noirlab) στις ΗΠΑ και την Χιλή.
• Μια ακόμη συλλογή φωτογραφιών του Αδριανού Γολέμη, γιατρού στελεχωμένων διαστημικών αποστολών και επιτυχόντα στην Ευρωπαϊκή επιλογή αστροναυτών 2022. Στη συλλογή αυτή έχει καταγράψει στιγμιότυπα από την ζωή αστροναυτών της ESA (European Space Agency) πριν από εκτοξεύσεις με το Σογιούζ MS-13 και μετά από αφίξεις τους στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ.