Μάτω Ιωαννίδου στο ethnos.gr: «Η ανθρώπινη φύση μπορεί ταυτόχρονα να αγαπάει, να μισεί, να πιστεύει, να αμφιβάλλει, να τιμωρεί, να αυτοτιμωρείται»

Η εικαστικός Μάτω Ιωαννίδου παρουσιάζει μέχρι και την Τρίτη 21 Νοεμβρίου τη νέα της ατομική έκθεση ζωγραφικής, με τίτλο «Μίμησις πράξεως», στο Ωδείον Αθηνών, σε συνεργασία με την Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Όπως αναφέρει η ζωγράφος Μάτω Ιωαννίδου: «Σε μια εποχή εικονικής πραγματικότητας και ανέπαφων συναλλαγών που ακυρώνουν το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης με συνέπεια την έξαρση μιας άλογης βίας, η Αντιγόνη, ο Οιδίποδας, ο Ορέστης, η Φαίδρα, η Μήδεια, αυτά τα αρχετυπικά πρόσωπα με παγκόσμια αναγνωρισιμότητα, σάμπως δεν είμαστε εμείς; Οι εσωτερικές συγκρούσεις, η ένταση, οι αποφάσεις, η δράση, οι αντιπαραθέσεις, η λύτρωση-κάθαρση, όλο το “ανθρώπινο” που διακυβεύεται, σκοπός μου είναι να αποδοθεί εικαστικά με έναν τελετουργικό τρόπο».

Η έκθεση, την οποία επιμελείται ο Ιστορικός Τέχνης Γιώργος Μυλωνάς, περιλαμβάνει 51 έργα μικτής τεχνικής σε χαρτί ή μουσαμά (2019-2023), εμπνευσμένα από αρχετυπικές προσωπικότητες εμβληματικών έργων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Η ζωγράφος μιλά στο ethnos.gr για την ανθρώπινη φύση, τη διαχρονικότητα της αρχαίας τραγωδίας αλλά και τους δημιουργούς που αποτελούν για εκείνη πηγή έμπνευσης:

Τα σημαντικά έργα που αναφέρονται στην περιγραφή της έκθεσής σας παραμένουν επίκαιρα εδώ και χιλιετίες. Τι δείχνει αυτό για την ανθρώπινη φύση και τι μπορούν να μας προσφέρουν στη σημερινή εποχή;

Η επικαιρότητα της Αντιγόνης, της Ηλέκτρας, του Ορέστη, του Κρέοντα, της Μήδειας, του Οιδίποδα κ.λ.π., είναι μια απόδειξη της πολυπλοκότητας της ανθρώπινης φύσης που μπορεί ταυτόχρονα να αγαπάει, να μισεί, να πιστεύει, να αμφιβάλλει, να επιτίθεται, να πενθεί, να τιμωρεί, να αυτοτιμωρείται….Όλοι μας αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας νομίζω στις συγκρούσεις αυτών των προσώπων. Τώρα γιατί καταπιάστηκα μαζί τους στη σημερινή εποχή, είναι γιατί στην εξέλιξη του τραγικού κειμένου, ένας πολύ δυνατός κοινός τόπος είναι η αέναη πάλη του ανθρώπου να περάσει από την ατομική σφαίρα στην κοινωνική υπόσταση και να αντιπαρατεθεί δημόσια για τις πράξεις του. Κάτι που νιώθω ότι, περισσότερο από άλλοτε, σήμερα τείνει να εκλείψει. Με την αποστασιοποίησή μας από την άμεση δια ζώσης συναλλαγή, με την «παγκοσμιοποιημένη συνείδηση» και τη ρωγμή του κοινωνικού ιστού, αντί να παλεύουμε για μια «καθαρτήρια αντιπαράθεση», αναλωνόμαστε σε σχηματικές και αφελείς, αυθαίρετες συχνά ιδεοληψίες.

 Έχετε μιλήσει για τον συμβολισμό των χρωμάτων στη δουλειά σας. Ποια χρώματα είναι αυτά που χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη δουλειά και ποια σύμβολα θέλετε να προτάξετε;

Δεν μου είναι εύκολο να απαντήσω σ’ αυτήν την ερώτηση. Δεν επιλέγω εκ των προτέρων πολύ συνειδητά τα χρώματα, μου «επιβάλλονται» ερήμην μου. Στην προσπάθειά μου για τη μέγιστη λιτότητα των εκφραστικών μου μέσων, η αυστηρή σύνθεση της επιφάνειας μόνο με τη χρωματική ένταση του κόκκινου, που μεταφέρει ένταση σε συσχετισμό με το μαύρο και το χρυσό η το ασημί, επιτρέπουν στις ανθρώπινες φιγούρες να ξεχωρίσουν «ζωντανές» και κυρίαρχες στο έργο. Πολύ συχνά…αιματηρές. Το γαλάζιο επίσης βοήθησε με τη φωτεινότητά του τον ίδιο σκοπό, προσέθεσε ίσως και μια πιο άυλη πνευματικότητα.

Ως γυναίκα δημιουργός, με ποιους νέους τρόπους θα θέλατε να μιλήσετε με το έργο σας για την γυναικεία φύση;

Νέους τρόπους εικαστικούς ως γυναίκα δεν ξέρω αν προτείνω σε αυτήν την ενότητα. Με την ερώτησή σας διερωτώμαι αν ο θεατής των έργων θα αναγνώριζε ότι η ματιά είναι γυναικεία. Όσον αφορά την απόδοση των γυναικών τραγικών προσώπων, πάντως το σίγουρο είναι ότι η γκάμα των συγκινησιακών καταστάσεων είναι πολύ ευρεία. Εξεγερμένες, πενθούσες, «αναβλύζουσες» ερωτικής επιθυμίας, διαμαρτυρόμενες, σε παραλήρημα. Αντίθετα με τις ανδρικές που είναι ευθυτενείς η σε έντονες φιγούρες χορού. Στα κείμενα των τραγικών πάντως η πάλη την δύο φύλων είναι παντού παρούσα, με μεγάλες διαφορές από τον Αισχύλο μέχρι τον Ευριπίδη και διαπιστώνει κανείς ότι και αυτό είναι ένα στοιχείο επικαιρότητας αυτών των έργων.

Ποιοι δημιουργοί από τη ζωγραφική, τη γλυπτική ή ακόμη και από τον κινηματογράφο έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης και σας έχουν επηρεάσει;

Από τη ζωγραφική ξεχωρίζω τον Θεοτοκόπουλο, τον Μπουζιάνη, τον Θεοφυλακτόπουλο, τον Kieffer, τον Bacon, και την αρχαία ελληνική αγγειογραφία και από τη γλυπτική, την αρχαία ελληνική γλυπτική και τον Giacometti. Αγαπημένοι μου σκηνοθέτες του κινηματογράφου είναι οι Bergman, Kieslowski, Wenders, Λάνθιμος.

Έκθεση-εγκατάσταση «Μίμησις πράξεως»

Η έκθεση-εγκατάσταση «Μίμησις πράξεως» διοργανώνεται σε συνεργασία με την Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών (Διευθυντής: Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης). Στον ίδιο χώρο, σπουδάστριες και σπουδαστές του 2^ου έτους θα παρουσιάσουν ένα θεατρικό δρώμενο (Σάββατο 11/11, 19:30, Πέμπτη 16/11, 20:30, Σάββατο 18/11, 19:30), υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Ελεάνας Τσίχλη. «Το θέμα των έργων της Μάτως Ιωαννίδου με πρόσωπα της αρχαίας τραγωδίας, μας παραπέμπει στους αρχαίους μύθους και στα τραγικά κείμενα», σημειώνει η κα Τσίχλη. «Οι σπουδαστές θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν τα τραγικά αρχέτυπα σε μία σκηνική σύνθεση, να ζωντανέψουν τις εικονιζόμενες μορφές, να τους δώσουν κίνηση, σάρκα και λόγο, ώστε να απαντήσουν στο ερώτημα τι είναι ο τραγικός ήρωας σήμερα».

«Όλοι οι ήρωες της Ιωαννίδου προβάλλουν γενναίοι μέσα στην ήττα τους και όλοι παλεύουν μέσα στη μοναξιά που απαιτεί ο ηρωισμός τους», παρατηρεί ο Ιστορικός τέχνης Γιώργος Μυλωνάς. «Η τραγωδία είναι η ποίηση της σύγκρουσης του ανθρώπινου θελήματος με το θεϊκό... Σαν σκύλες ερινύες αυτές οι φωνές καταδιώκουν τη ζωγράφο χωρίς ανάσα. Από τα χρόνια της πανδημίας τούς έδωσε μορφή, χώρο, έγραψε ακόμη και τα λόγια τους στη διάσταση του τελάρου. Μεταγράφοντας τους στίχους των κλασικών ποιητών, είδε πως εκεί βρίσκεται ένα ορυχείο από αλήθειες, προσδιοριστικές για την ερμηνεία του ανθρώπου... Έτσι πρωτοαντίκρισα εγώ τα έργα της Ιωαννίδου: μορφές που προβάλλουν σαν κεραυνοί μέσα στο σκοτάδι, σαν μια έναρθρη φράση μέσα στο σάλαγο της τρικυμίας». 

Και καταλήγει: «Το κοινό που θα έρθει σε επαφή με την ποίηση της ζωγράφου, πρόκειται να γνωρίσει μια Μεγάλη Μεταφράστρια των αρχαίων μορφών και οραμάτων στην εικαστική μας γλώσσα... Η τέχνη φανερώνει εδώ την παρουσία μια άλλης πράξης που αποτολμά το μέγιστο μέσω της μιας και μόνης εικόνας». 

Σύντομο βιογραφικό Μάτως Ιωαννίδου

Η Μάτω Ιωαννίδου σπούδασε γαλλική φιλολογία και θεατρολογία (Σορβόννη 1978-1985) και ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού (εργαστήρια R. Plin και J. Betholle, 1981-1985). Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής: ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ 1988, Αθήνα, ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΗΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ 1989, Ναύπλιο, ΆΔΥΤΟ 1990, Αθήνα, ANNYBALTA, 1994, Θεσσαλονίκη, ΓΚΑΛΕΡΙ 3, 1995, Αθήνα, ART TOWER, 2001, Αθήνα, ASTRA  Γκαλερί, 2003, ADAM GALLERY, 2006, Αθήνα, ADAM GALLERY 2008, Αθήνα, ΓΚΑΛΕΡΙ ΤΗΣ ΈΡΣΗΣ, 2012, Αθήνα, AΓΚΑΘΙ-ΚΑΡΤΑΛΟΣ,Αθήνα,2014, AΓΚΑΘΙ-ΚΑΡΤΑΛΟΣ, Αθήνα 2017,ΚΑΦΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ, Αθήνα, 2017, DEPOTGALLERY, Αθήνα, 2018, ARTAPPEL GALLERY, Αθήνα, 2021. Έχει συνεργασθεί με το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων για την παραγωγή πιστών αντιγράφων ψηφιδωτών στα πωλητήρια των Εθνικών Μουσείων. Επίσης, σε συνεργασία με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, έχει σχεδιάσει το «Παιχνίδι του Ψηφιδωτού» για παιδιά, που διατίθεται στα πωλητήρια Βυζαντινών Μουσείων. Από το 1999 έως σήμερα έχει σκηνοθετήσει παραστάσεις θεάτρου δρόμου για παιδιά, βασισμένες σε γνωστά ή πρωτότυπα παραμύθια. Από το 1997 μέχρι και το 2011 ίδρυσε, διηύθυνε και δίδαξε ζωγραφική και ψηφιδωτό στα Εικαστικά Εργαστήρια «Λέσχη».

«Μίμησις πράξεως»

Πολυχώρος Ω2, Ωδείον Αθηνών, Ρηγίλλης & Βασ. Γεωργίου Β’ 17-19

Εγκαίνια Έκθεσης: Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2023, 19:00

Διάρκεια & ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 6 - Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023, καθημερινά πλην Κυριακής, 13:00-21:00.

Θεατρικό δρώμενο: Σάββατο 11/11, 19:30, Πέμπτη 16/11, 20:30, Σάββατο 18/11, 19:30. Διάρκεια: περ. μία ώρα.

Επιμέλεια έκθεσης: Γιώργος Μυλωνάς, Ιστορικός Τέχνης.

Υπεύθυνη δρώμενου: Ελεάνα Τσίχλη, καθηγήτρια Δραματικής Σχολής Ωδείου Αθηνών.

Φωτισμοί: Φωτεινή Ματζόγλου, Σκηνογράφος.

Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη για το κοινό.