Βαγγέλης Σερντάρης: Θλίψη για τον θάνατο του σκηνοθέτη της χρυσής γενιάς του ελληνικού κινηματογράφου

Έφυγε την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου σε ηλικία 87 ετών ο Βαγγέλης Σερντάρης, εκ των μεγάλων Ελλήνων σκηνοθετών, μέλος της λεγόμενης χρυσής γενιάς του ελληνικού κινηματογράφου, με πλούσιο έργο αναγνωρισμένο στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σημαντικότερες ταινίες του η «Ληστεία στην Αθήνα» (1969) ένα καταπληκτικό φιλμ νουάρ. Το «Θερμοκήπιο» (1985), «Η Βασιλική» (1997), «Ο έβδομος ήλιος του έρωτα» (2001), ενώ ήταν συμπαραγωγός στην ταινία «Ρεμπέτικο».

Ο Σερντάρης χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ο πατέρας του ελληνικού ρεαλισμού στον κινηματογράφο. Η Ροζίτα Σώκου τον αποκάλεσε Φελίνι της Ελλάδος. Ξεκίνησε την καριέρα του ως βοηθός σκηνοθέτη σε πάνω από 50 ταινίες. Θεωρούνταν ως ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες που έβγαλε ποτέ η Ελλάδα. Ανήκε στη χρυσή γενιά του κινηματογράφου, η οποία έβγαλε ονόματα όπως οι Θεόδωρος Αγγελόπουλος, Παντελής Βούλγαρης, Κώστας Φέρρης, Τώνια Μαρκετάκη, Δήμος Θεός κ.ά.

Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών εξέφρασε απέραντη θλίψη για την απώλεια. Όπως ανέφεραν χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ο πατέρας του ελληνικού ρεαλισμού στον κινηματογράφο, μάλιστα η Ροζίτα Σώκου τον είχε αποκαλέσει «Φελίνι της Ελλάδος». «Η καλλιτεχνική του προσωπικότητα θα μας μείνει αξέχαστη και τον αποχαιρετάμε με μεγάλη ευγνωμοσύνη και σεβασμό» σημειώνουν.

Μενδώνη: «Aποτέλεσε μοντέλο κινηματογραφικής γραφής»

Συλλυπητήριο μήνυμα απέστειλε και η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τονίζοντας πως ο ελληνικός κινηματογράφος γίνεται φτωχότερος.

«Ο Βαγγέλης Σερντάρης, παιδί του Εμφύλιου και της Κατοχής, σπουδαίος άνθρωπος, λαμπρός σκηνοθέτης που τίμησε τη χώρα μας με τη βραβευμένη κινηματογραφική του δουλειά, εδώ και στο εξωτερικό, έφυγε από κοντά μας. Διακρίθηκε για το νέο πνεύμα που προσκόμισε στη τέχνη του, για την άοκνη εργατικότητά του, για τον τολμηρό και δημιουργικό χαρακτήρα του, για την αγάπη του προς τους νέους κινηματογραφιστές, αλλά και για τις συνεργασίες με τους φίλους του, τον Γιώργο Ζερβουλάκο, που αποχαιρετήσαμε τον Απρίλη, και τον Κώστα Φέρρη. Από τους πρώτους ανεξάρτητους κινηματογραφιστές, σε μια δύσκολη περίοδο κρίσης των παραδοσιακών στούντιο, το 1969 γύρισε το ελληνικό φιλμ νουάρ «Ληστεία στην Αθήνα», που αποτέλεσε μοντέλο κινηματογραφικής γραφής και παραγωγής, για τις μετέπειτα γενιές των κινηματογραφιστών. Μετά τη δικτατορία, ο Βαγγέλης Σερντάρης συνέχισε με πάθος την κινηματογραφική του διαδρομή, σκηνοθετώντας υπαρξιακά δράματα με κοινωνικό βάθος, συμβάλλοντας με την ποιότητα της σκηνοθετικής του γραφής, τόσο στον επαγγελματικό κινηματογράφο, όσο και στην τηλεόραση. Αποχαιρετώ με λύπη τον Βαγγέλη Σερντάρη, το συγκροτημένο και έντιμο επαγγελματία, το σημαντικό καλλιτέχνη. Στην οικογένειά του, στους συναδέλφους και τους φίλους του τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου» αναφέρει η κ. Μενδώνη.

Ποιος ήταν ο Βαγγέλης Σερντάρης

Ο Βαγγέλης Σερντάρης γεννήθηκε το 1935 στη Βλαχοκερασιά. Βιωματικά, στη μνήμη του, όπως ο ίδιος βεβαιώνει, έχει καταγραφεί ανεξίτηλα η κατοχή, ό εμφύλιος που γεννήθηκε μέσα στη κατοχή και συνεχίστηκε και μετά την αποχώρηση των Γερμανών τον Οκτώβρη του 1944 και κράτησε μέχρι το 1949. Ακολούθησε η φοβερή μετεμφυλιακή περίοδος που κράτησε και αυτή αρκετά χρόνια μετά και άφησε πολλές ανοιχτές πληγές.

Μετά το Δημοτικό, ο Σερντάρης φοίτησε στο Β' Γυμνάσιο Τρίπολης τρία χρόνια και άλλα τρία στο Γυμνάσιο Τεγέας (Αλέας). Εκεί, μας λέει: "ευτύχησα να μάθω καλά Ελληνικά, πιστεύω, και το οφείλω στον καθηγητή που μας δίδασκε τα Αρχαία και Νέα Ελληνικά, το Δημήτρη Παπανικολάου."

Ακολούθησαν δύο χρόνια που φοίτησε στην Πάντειο Σχολή και μετά την εγκατέλειψε. Ο σημαντικότερος λόγος ήταν ότι τον κέρδιζε το ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο. Στην Αθήνα δημιουργήθηκε μια σχολή, Ανωτάτη Σχολή Κινηματογράφου το όνομά της και ήταν τότε, η πρώτη χρονιά που θα άρχιζε να λειτουργεί. Υποσχόταν πολλά και είχε προσλάβει μερικούς γνωστούς καθηγητές όπως, τον Βακαλό για σκηνογραφία και ντεκόρ, την κυρία Τσούκα για μουσική, για την υποκριτική τον Χρήστο Βαχλιώτη που προερχόταν από διάσημη Σχολή του Στράσμπεργκ στην Αμερική, τον Χρήστο Θεοδωρόπουλο ερχόταν από το Παρίσι, από την γνωστή σχολή IDHEC, για να διδάξει σκηνοθεσία ανάλυση σεναρίου και αισθητική κινηματογράφου. Και ακόμη τον Ροβήρο Μανθούλη που σπούδασε κινηματογράφο στην Αμερική στο πανεπιστήμιο Γέυλ. Εδώ θα δίδασκε σκηνοθεσία και τεχνική κινηματογράφου.

Στη σχολή αυτή, συμφοιτητές του ήταν ο Κώστας Βρεττάκος, η Τζιοβάνα Μπέζου, ο Κώστας Φέρης, ο Θόδωρος Αδαμόπουλος και άλλοι.

Ο Βαγγέλης Σερντάρης θυμάται ότι ο Χρήστος Θεοδωρόπουλος διακρινόταν για την ευρυμάθειά του και κυρίως για την αισθητική του καλλιέργεια, και τη μέθοδο ανάλυσης και συγγραφής σεναρίου. Από το Θεοδωρόπουλο, έμαθε πολλά, μας λέει και του οφείλει πολλά, καθώς και στο Χρήστο Βαχλιώτη, από τον οποίο διδάχτηκε για τις μεθόδους που οδηγεί ο σκηνοθέτης τους ηθοποιούς εκεί που απαιτεί ο ρόλος, και πως καταφέρνεις να τους πάρεις την ψυχή.

Δούλεψε ως βοηθός σκηνοθέτη σε πολλές παραγωγές, μέχρι και το 1967, και μετείχε σε όλες τις διαδικασίες, όπως οργάνωση παραγωγής και επιλογή ηθοποιών, επιλογή ντεκόρ και χώρων κινηματογράφησης, σκηνοθετική εκτέλεση, και τελικά του μοντάζ. Αυτή υπήρξε η περίοδος που μαθαίνει κανείς κυρίως από τα λάθη των άλλων μας εξομολογείται. Το 1967 έγραψε ένα σενάριο και του έδωσε τον τίτλο «Όταν η πόλη κοιμάται». Με αυτόν τον τίτλο βρέθηκε και χρηματοδότης, τον βρήκε ένας φίλος του ηθοποιός, ο Κώστας Πίτσιος. Η ταινία γυρίστηκε το 1968, στην Ομόνοια στους δρόμους. Ο τίτλος άλλαξε μετά από απαίτηση του γραφείου Διανομής αλλιώς δε θα παιζόταν στους κινηματογράφους. Η ταινία είχε επιτυχία.

Από τότε ο Σερντάρης εργάστηκε ως σκηνοθέτης και ανεξάρτητος παραγωγός στον κινηματογράφο, μετά από το 1975 και στην τηλεόραση. Έχει σκηνοθετήσει και παράγει ταινίες που γνώρισαν επιτυχία, διακρίθηκαν σε διεθνή φεστιβάλ, και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Έχει εξ άλλου παράγει και σκηνοθετήσει σημαντικό αριθμό ιστορικών, λαογραφικών, επιστημονικών και εθνολογικών documentaries κυρίως για λογαριασμό της ελληνικής τηλεόρασης. Για λογαριασμό του Αγγλικού Channel 4, τα documentaries «Άθως, το Όρος της Σιωπής» και «Πάτμος, το νησί της Αποκάλυψης».

Για λογαριασμό της Ελληνικής τηλεόρασης σε σειρά documentaries, έχει καταγράψει τον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο της περιόδου 1940-1945, με ντοκουμέντα και προσωπικές μαρτυρίες των επιζώντων, απλών πολεμιστών και αξιωματικών Ελλήνων, Ιταλών, Γερμανών και Άγγλων καθώς και απλών πολιτών.

Σε αυτά τα documentaries συνεργάστηκε και με τους καθηγητές της ιστορίας, Βασίλη Σφυρόερα, Χάγκεν Φλάισερ, Απόστολο Βακαλόπουλο, Πασχάλη Κιτρομηλίδη, τον ακαδημαϊκό και συγγραφέα ΄Αγγελο Βλάχο, τους ποιητές Νικηφόρο Βρεττάκο και Οδυσσέα Ελύτη.