«Mancorna»: Οι σφουγγαράδες της Καλύμνου «πήγαν» στην Κωνσταντινούπολη

Ντοκιμαντέρ για τους σφουγγαράδες της Καλύμνου προβλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο αφιερώματος στο Διεθνές Φεστιβάλ Οικολογικού Ντοκιμαντέρ της Τενέδου (BIFED). Ο σκηνοθέτης της ταινίας μικρού μήκους «Mancorna» Mert Gokalp είναι Τούρκος θαλάσσιος βιολόγος και ζει στην Κωνσταντινούπολη. Μελετά τα θαλάσσια είδη της Μεσογείου. Η ταινία πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των σφουγγαράδων- δυτών Νικόλα Μαγριπλή και Σκευοφύλακα Αντωνιάδη. Γυρίστηκε στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά των Λειψών και αναφέρεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία των σφουγγαράδων.

Η κάμερα καταδύεται μαζί τους και καταγράφει την προσπάθειά τους να αλιεύσουν σφουγγάρια. Στο παρελθόν -μας λένε- η περιοχή στηριζόταν οικονομικά στην αλίευση σφουγγαριών. Ήταν μια επικερδής δραστηριότητα, η οποία επλήγη καθοριστικά μετά τον Αύγουστο του 1986 όταν και παρουσιάστηκε μια ασθένεια στα σφουγγάρια. Πολλοί σφουγγαράδες αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν σε άλλες περιοχές, όπως στη Φλόριντα της Αμερικής, όπου υπήρχε ανάλογη δραστηριότητα. Στην συζήτηση που ακολούθησε ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στον τίτλο «Mancorna» που σημαίνει το μέγιστο βάθος κατάδυσης στην ορολογία των δυτών.

Διεθνές Οικολογικό Φεστιβάλ Τενέδου

Το διεθνές οικολογικό φεστιβάλ της Τενέδου (BIFED) πραγματοποιείται εδώ και χρόνια κάθε Οκτώβριο. Το φεστιβάλ δίνει έμφαση σε δουλειές που επικεντρώνονται στα προβλήματα του περιβάλλοντος και του φυσικού του πλούτου κι έχει ως στόχο να αναδειχθεί η αλήθεια και να βραβευτεί.

Δίνονται δύο βραβεία. Το πρώτο βραβείο πήρε το όνομά του από τον - γνωστό στους τουρκικούς καλλιτεχνικούς κύκλους ζωγράφο και μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Ιστάμπουλ, Αλί Ρετζέπ Φετχί Καγιαάλπ. Η οικογένεια του Καγιαάλπ εγκαταστάθηκε στην Τένεδο το 1923, κατά την περίοδο της αναγκαστικής ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, προερχόμενη από τα Γιάννενα και την Κρήτη. Ο Καγιαάλπ είναι σημαντικός συντηρητής έργων τέχνης και κατάφερε να διασώσει πολλά έργα που απειλούνταν με εξαφάνιση.

Το δεύτερο βραβείο του φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στην Μαντάμ Μέλπω (Madame Melpo). Η Μαντάμ Μέλπω, Μελπομένη Παπαδοπούλου-Μουράτογλου, γεννήθηκε στην Τένεδο το 1908. Ο πατέρας της Αναστάσης Παπαδόπουλος ήταν ο γιατρός της Τενέδου και άνθρωπος καλλιεργημένος, με ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, τη μουσική, τη φωτογραφία. Η πρώτη φωτογραφική μηχανή που έφτασε στο νησί ήταν δική του. Η κυρία Μέλπω μεγάλωσε διαβάζοντας βιβλία και παίζοντας μουσική (βιολί και μαντολίνο). Έφυγε από το νησί για την Κωνσταντινούπολη όταν παντρεύτηκε τον έμπορο από την Καισάρεια Μουράτ Μουράτογλου. Εκεί έζησε πολλές δυσκολίες με κυριότερη την περίοδο κατά την οποία επιβλήθηκε στους μη μουσουλμάνους υπηκόους υψηλός φόρος περιουσίας. Ο άντρας της δεν μπόρεσε να πληρώσει τους υπέρογκους φόρους και εξορίστηκε στο Άσκαλε. Κατά την περίοδο αυτή η Μαντάμ Μέλπω αφιερώθηκε στον Θεό και έγινε μία από τις καλόγριες της ορθόδοξης εκκλησίας. Πέθανε στο Μπέγιογλου στην Κωνσταντινούπολη σε ηλικία μεγαλύτερη των 100 χρονών.

Το φεστιβάλ αποφάσισε να δώσει στο δεύτερο βραβείο το όνομα της Μαντάμ Μέλπως. Με τον τρόπο αυτό οι διοργανωτές του φεστιβάλ θέλησαν να τιμήσουν την ελληνική κοινότητα της Τενέδου, η οποία υπήρξε αναπόσπαστο μέρος του νησιού επί πολλά χρόνια. Ο ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε σημαντικά μετά το 1920 και σήμερα δεν έχει παραμείνει σχεδόν κανένας. Πρόθεση του φεστιβάλ είναι να μας θυμίσει την ηθική αξία της συνύπαρξης διαφορετικών εθνοτήτων και θρησκειών.