Μήπως τα αγαπημένα μας αποφθέγματα είναι... fake; Προσωπικότητες δεν είπαν ποτέ φράσεις που τους αποδίδουμε

«Όταν ο ήλιος του πολιτισμού είναι χαμηλά στον ορίζοντα, ακόμα και οι νάνοι ρίχνουν μεγάλες σκιές»: Αυτό είναι ένα διάσημο απόφθεγμα από τον συγγραφέα Καρλ Κράους. Ή μήπως όχι;

Ο φιλόλογος και μελετητής αποφθεγμάτων Τζέραλντ Κρίγκχοφερ λέει ότι δεν ήταν ο Κράους αυτός που το είπε, αλλά υπάλληλός του!

Ο Κρίγκχοφερ έχει συλλέξει μέχρι στιγμής περισσότερα από 500 αποφθέγματα που αποδίδονται σε λάθος διάσημες προσωπικότητες. Δεν είναι μόνος στην προσπάθειά του. Διάφοροι ιστότοποι ασχολούνται και δημοσιοποιούν αποφθέγματα που έχουν αποδοθεί σε λάθος ανθρώπους.

Ο Κρίγκχοφερ λέει στην DW ότι ο Αβραάμ Λίνκολν, ο Μαρκ Τουέιν και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είναι μερικές από τις προσωπικότητες που συχνά τούς αποδίδονται αποφθέγματα που δεν έχουν πει.

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ωστόσο, είναι το πρόσωπο στο οποίο αποδίδονται πιο συχνά φράσεις που δεν έχει πει, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Γιατί οι άνθρωποι έχουν τόση ανάγκη να χρησιμοποιούν αποφθέγματα διασήμων;

Φαίνεται ότι οι άνθρωποι προτιμούν να χρησιμοποιούν ξένα αποφθέγματα για να δείχνουν μια κάποια κοσμικότητα ή για να φαίνονται διαβασμένοι.

Επίσης, υπάρχουν και συγγραφείς και βιογράφοι που έχουν γράψει για ένα διάσημο πρόσωπο που κάποτε γνώριζαν, μεταδίδοντας αποφθέγματα που πιθανώς είναι δημιούργημα της φαντασίας τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο γραμματέας του Μπετόβεν και πρώτος βιογράφος του, Άντον Σίντλερ, που έχει ισχυριστεί ότι ο συνθέτης είχε πει: «Έτσι χτυπάει την πόρτα η μοίρα». Προφανώς, ο Μπετόβεν αναφερόταν στο περίφημο εναρκτήριο της Πέμπτης Συμφωνίας του, «Fate Symphony».

Ο Κρίγκχοφερ προσθέτει ότι σχεδόν κάθε διάσημο πρόσωπο προσελκύει ακόλουθους που προσπαθούν να επωφεληθούν από τη φήμη του. Αυτό συνέβη με τον Φραντς Κάφκα και τον Γκούσταβ Γιανούτς, ο οποίος εξέδωσε το βιβλίο «Συνομιλίες με τον Κάφκα» το 1951.

«Πολλά δημοφιλή αποφθέγματα του Κάφκα προέρχονται από αυτό το βιβλίο, αλλά ο Γιανούτς τα σκέφτηκε μόλις 20 χρόνια μετά το θάνατο του Κάφκα», λέει ο Κρίγκχοφερ. Επιπλέον, ο Γιανούτς δεν κράτησε ποτέ σημειώσεις για τις συζητήσεις αυτές, κάτι που έχει ωθήσει ερευνητές να αμφισβητήσουν την εγκυρότητά τους.