Θανάσης Βαλτινός: Πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο σπουδαίος συγγραφέας

Πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο συγγραφέας και πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Θανάσης Βαλτινός, όπως ανακοίνωσε η εκδότριά του, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Το βιογραφικό και η πορεία του

Γεννήθηκε στην Καράτουλα Κυνουρίας στην Αρκαδία. Στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου η οικογένειά του μετακινήθηκε σε διάφορες πόλεις και ο Βαλτινός φοίτησε στα γυμνάσια Σπάρτης, Γυθείου και Τρίπολης. Από το 1950 μετακόμισε στην Αθήνα όπου παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της Παντείου και σε σχολή κινηματογράφου.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1958 με τη βράβευση του διηγήματός του Κατακαλόκαιρο σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος. Το 1963 δημοσίευσε στο περιοδικό Εποχές το αφήγημα Η κάθοδος των εννιά, έργο που κυκλοφόρησε και σε γερμανική μετάφραση το 1976. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή και μετάφραση - συνεργάτης του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν -, καθώς και με το κινηματογραφικό σενάριο. Συνεργάστηκε με διάφορα αθηναϊκά περιοδικά (Ταχυδρόμος, Εποχές, Η Συνέχεια, Η λέξη, Διαβάζω, Ausblicke, Αντί, Χάρτης) και εφημερίδες (Η Καθημερινή, Η Αυγή).

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας πήρε μέρος στην αντιστασιακή έκδοση 18 Κείμενα. Τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ Καννών για το Ταξίδι στα Κύθηρα σε σκηνοθεσία Θόδωρου Αγγελόπουλου το 1984. Το 1994 με την κυκλοφορία του βιβλίου του "Ορθοκωστά", μυθιστόρημα με θέμα τον Εμφύλιο Πόλεμο, προκλήθηκαν έντονες συζητήσεις σχετικά με την μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας.

Συλλυπητήρια από Μενδώνη

Πληροφορούμενη την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:

Με μεγάλη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια του Θανάση Βαλτινού, η οποία αφήνει μεγάλο κενό στα Ελληνικά Γράμματα. Ο Θανάσης Βαλτινός αναδείχθηκε- και ευτύχησε να αναγνωριστεί εν ζωή- σε μια από τις μεγαλύτερες μορφές της μεταπολεμικής μας πεζογραφίας. Το έργο του, το οποίο αντικατοπτρίζει με ενάργεια τη σπάνια αφηγηματική του δεινότητα, ακουμπά τη συλλογική μνήμη, μέσα από φαινομενικά ασήμαντες προσωπικές ιστορίες, επικυρώνοντας τη δυνατότητα του συγγραφέα να προσλαμβάνει και να αποτυπώνει καίρια ευρύτερα κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενα, μέσα από τους ευρύτερους προσανατολισμούς του.

Ο Θανάσης Βαλτινός είχε την τόλμη να προσεγγίσει, όπως στην Κάθοδο των εννιά, την Ορθοκωστά και τον Τελευταίο Βαρλάμη, τραγικές περιόδους της νεότερης ιστορίας μας, πλήρως αποδεσμευμένος από στερεότυπα, ακόμη και ταμπού. Με τα Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60, κατά κοινή ομολογία ένα από τα εμβληματικότερα έργα του, αφενός εισηγήθηκε μια ιδιότυπη όσο και πρωτότυπη αφηγηματική τεχνική και, αφετέρου, μετατόπισε το βλέμμα από τη μεγάλη εικόνα της πράγματι πλούσιας σε γεγονότα, στη μικροϊστορία των αθέατων ανθρώπων που τα βίωσαν. Ενώ με το Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, εκκινώντας και πάλι από την υπαρκτή προσωπική ιστορία, μας έδωσε μια σπουδαία τοιχογραφία του πρώιμου ελληνικού 20ού αιώνα. Δείγματα και μόνον ενός έργου που χαρακτηρίζεται από στερεότητα και αναδεικνύει, με το άπλωμά του σε πάνω από μισόν αιώνα, και την ίδια τη στάση του Βαλτινού απέναντι στην Τέχνη και το χρέος του συγγραφέα απέναντί της.

Ο Θανάσης Βαλτινός υπήρξε πολυδιάστατος δημιουργός, τόσο στη θεματολογία του, όσο και στις τεχνικές και το ύφος του. Κάθε του γραπτό αναδείκνυε τη συγγραφική μαστοριά του και απαιτούσε εγρήγορση, καθώς δεν επιδεχόταν επιφανειακές αναγνώσεις. Το έργο του, από πολύ νωρίς, αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής και εμπεριστατωμένης μελέτης. Το αποτύπωμά του όμως στην πεζογραφία μας είναι βέβαιο ότι θα εξακολουθήσει να είναι βαθύ και ενεργό. Έτσι θα τον κρατήσουμε στη μνήμη μας.

Στους οικείους του και τους φίλους του απευθύνω ειλικρινέστατα συλλυπητήρια.