Ρωµαϊκό ναυάγιο στον βυθό της Αδριατικής

Ναυάγιο ρωµαϊκής εποχής, µε εκατοντάδες πλάκες για στέγες και κεραµίδια, ελληνικής καινοτοµίας, για στεγανοποίηση της σκεπής, εντοπίστηκε στον βυθό της Αδριατικής. Μια οργανωµένη επιχείρηση Κροατών αρχαιολόγων έγινε κοντά στο νησί Μόλατ και σε βάθος 21 µέτρων εντοπίστηκαν περίπου 300 πλάκες και κεραµίδια, ενώ εκατοντάδες άλλα εκτιµάται ότι είναι θαµµένα στην άµµο.

«Το ναυάγιο βρέθηκε σε ένα σηµείο που είναι ανεξερεύνητο και αδιατάρακτο, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά σπάνιο για την περιοχή, αφού στην Αδριατική πολλά ναυάγια έχουν λεηλατηθεί κατά καιρούς από αρχαιοκάπηλους. Χρονολογείται στον 1ο µ.Χ. αιώνα και αποτελείται από αντικείµενα εξαιρετικής ποιότητας της ρωµαϊκής εποχής» δήλωσε στο «Εθνος» ο επικεφαλής του Τµήµατος Υποβρύχιας Αρχαιολογίας στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ζαντάρ, Ντίνο Τάρας, που ήταν µεταξύ των πέντε δυτών που καταδύθηκαν στον βυθό.

Ο χώρος καλύπτει µια έκταση περίπου 75 τετραγωνικών µέτρων και οι πλάκες είναι σε κάθετη διάταξη, «σαν µαχαίρια», όπως λένε χαρακτηριστικά οι αρχαιολόγοι, που θεωρούν ότι το πλοίο αναποδογύρισε ολόκληρο. Μερικές από αυτές έχουν ανασυρθεί προκειµένου να καθαριστούν και να µελετηθούν επισταµένως, κάτι που αναµένεται να ολοκληρωθεί σε 2-3 µήνες, ενώ η γειτνίαση του σηµείου µε το νησί Μόλατ βοηθά τους αρχαιολόγους να επιστρέψουν και να κάνουν νέα αυτοψία. Το ναυάγιο εντοπίστηκε στο τέλος του 2017 από τους δύτες καταδυτικού κέντρου, ενώ µια πρώτη πληροφορία έφτασε στις κροατικές Αρχές το 2005, αλλά δεν κατέστη εφικτό να επιβεβαιωθεί. Σύµφωνα µε τον Ντίνο Τάρας, στον χώρο βρέθηκαν επίσης θραύσµατα κεραµικής από κεραµικά αγγεία και πιάτα αλλά και ένας ακέραιος αµφορέας, που προέρχονται από την κουζίνα του πλοίου και είναι αντικείµενα συνηθισµένα για τη ρωµαϊκή εποχή.

«Είναι πολύ πρόωρο ακόµη να πούµε ποια ήταν η κατεύθυνση του πλοίου, όπως και το από πού αναχώρησε, αλλά πρέπει να σηµειωθεί ότι είναι µια µεγάλη ανακάλυψη γιατί το “φορτίο” είναι άθικτο, όπως και όλο το ναυάγιο. Ετσι, θα δώσει σηµαντικές πληροφορίες» είπε χαρακτηριστικά. Το υπουργείο Πολιτισµού της Κροατίας ετοιµάζει ένα ερευνητικό πρόγραµµα για το συγκεκριµένο ναυάγιο και τον επόµενο χρόνο θα γίνει µεγαλύτερη αποστολή από το Κροατικό Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιοτήτων.

«Αυτό θα µας βοηθήσει να ανασυνθέσουµε το παρελθόν µε µεγαλύτερη ακρίβεια και να ανακαλύψουµε τι κρύβεται µέσα στην άµµο» δήλωσαν σε µεγάλη συνέντευξη Τύπου που έδωσαν στο Ζαντάρ οι αρχαιολόγοι οι οποίοι πήραν µέρος στην κατάδυση. Το πλοίο, που ταξίδευε µε µεγάλο φορτίο, ανατράπηκε κατά τη βύθισή του -πιθανόν λόγω του βάρους των πλακιδίων- και βρίσκεται ακέραιο «ξαπλωµένο» ανάποδα.

«Σε κοντινή απόσταση, και συγκεκριµένα στα ρηχά του κόλπου Πράζινε, βρίσκεται παρόµοιο, αλλά αρκετά µεγαλύτερο ναυάγιο µε πλάκες στέγης και κεραµίδια. Παρότι τα δύο ναυάγια δεν φαίνεται να σχετίζονται µεταξύ τους, το γεγονός και µόνο ότι είναι τόσο κοντά καθιστά την έρευνα αρκετά ενδιαφέρουσα» ανέφερε ο Ντ. Τάρας και προσέθεσε ότι στην ευρύτερη περιοχή του νησιού Μόλατ έχουν βρεθεί αρχαία ναυάγια, όπως αυτά στη Σίµπλα και στην Πρέµουντα.

Αδιάβροχο και ανθεκτικό υλικό

Οι συγκεκριµένες πλάκες στέγης και τα κεραµίδια (tegula και imbrex είναι οι λατινικές τους ονοµασίες) που βρέθηκαν στον ναυάγιο του Μόλατ αποτελούν ελληνική καινοτοµία και χρησιµοποιούνταν στην ελληνική και ρωµαϊκή αρχιτεκτονική ως αδιάβροχο και ανθεκτικό υλικό για την κάλυψη της σκεπής. Ηταν κατασκευασµένα από πηλό και σε εξαιρετικές περιπτώσεις από µάρµαρο, χαλκό ή ακόµη και από χρυσό. Στην αρχαία Ρώµη αυτές οι πλάκες αντικατέστησαν τα ξύλινα υλικά στις στέγες και χρησιµοποιούνταν σε κάθε τύπο κατασκευής, από τις οικίες µέχρι τους µεγάλους ναούς και τα δηµόσια κτίρια.

Το ναυάγιο σε αριθμούς

• 21 µέτρα βάθος
• 300 πλάκες και κεραµίδια, ελληνικής καινοτοµίας, εντοπίστηκαν
• 75 τετραγωνικά µέτρα η έκταση που καλύπτει
• 2-3 µήνες θα χρειαστούν για τη µελέτη των πρώτων ευρηµάτων