Αφίσες που έγιναν έργα Τέχνης

Η γκαλερί Ζουµπουλάκη θα φιλοξενήσει εξαιρετικής δηµιουργίας διαφηµιστικά από εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών όπως του Άντι Γουόρχολ, του Νίκου Χατζηκυριάκου - Γκίκα, του Γιάννη Μόραλη, του Γιάννη Τσαρούχη κ.ά

Η ιστορία της αφίσας παρουσιάζει ενδιαφέρον και ως προς τον τρόπο που ξεκίνησε και ως προς τη διαδροµή την οποία ακολούθησε µέχρι να µετεξελιχθεί σε µια θαυµαστή καλλιτεχνική δηµιουργία.

Η αφίσα γεννήθηκε και µεγάλωσε στους εµπορικούς και πολυσύχναστους δρόµους των µητροπολιτικών κέντρων για να διαφηµίσει µια παράσταση ή ένα προϊόν. Τις αφίσες -ήδη από την εποχή του Σαίξπηρ- τις αναρτούσαν για να πληροφορήσουν τους περαστικούς για θεατρικά έργα, καθώς και για πολιτικά και κοινωνικά νέα.

Αλλά ήταν η εµφάνιση της χρωµολιθογραφίας, στο τέλος του 19ου αιώνα, που θα αναδείκνυε τις αφίσες ως καλλιτεχνικά αντικείµενα.

Πρώτα στο Παρίσι και ύστερα στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη θα κυριαρχούσαν οι έγχρωµες αφίσες στους δρόµους, κερδίζοντας τις εντυπώσεις και προκαλώντας την προσοχή και τις αισθήσεις των περαστικών.

Σταδιακά, λοιπόν, κατάφεραν να ξεφύγουν από τον αµιγώς ενηµερωτικό χαρακτήρα τους και να επιδείξουν δείγµατα γραφιστικής καινοτοµίας και πειραµατισµού – πλέον, ως αυτόνοµα έργα τέχνης. Εξάλλου, εξαιρετικής αισθητικής αξίας αφίσες φιλοτέχνησαν καλλιτέχνες όπως οι Σαγκάλ, Ντιµπιφέ, Ματίς, Μιρό, Πικάσο, Γουόρχολ και, φυσικά, ο Τουλούζ Λοτρέκ, από τον οποίο άρχισε η χρυσή εποχή της αφίσας. Όταν το 1889 θα άνοιγε το περίφηµο Μουλέν Ρουζ για να γίνει σύντοµα το επίκεντρο του Παρισιού και πρότυπο -σε παγκόσµια κλίµακα- για τα πιο γνωστά καµπαρέ, ο Λοτρέκ από την αρχή θα γινόταν θαµώνας του.

Κάποια στιγµή, το 1891, ο χώρος ανακαινίστηκε και οι ιδιοκτήτες ήθελαν µια νέα αφίσα – κάτι που έγινε διά χειρός Τουλούζ Λοτρέκ. Μάλιστα, ο ζωγράφος, για να πάρει τη δουλειά, χρειάστηκε τη... διαµεσολάβηση της Λα Γκολί, µιας κοπέλας την οποία ο Λοτρέκ είχε ζωγραφίσει να κάθεται στο µπαρ και να σερβίρει ποτά. Αυτή η αφίσα έµελλε να του προσδώσει τεράστια φήµη, ενώ και η τέχνη της αφίσας θα αναγνωριζόταν ευρύτερα.

Κάθε άλλο παρά είναι τυχαίο που η Γκαλερί Ζουµπουλάκη, εγκαινιάζοντας τον ανακαινισµένο της χώρο, στην πλατεία Κολωνακίου 20, παρουσιάζει µια εντυπωσιακή έκθεση µε τίτλο «321 | 426 | 52», η οποία είναι αφιερωµένη στις αφίσες από το αρχείο της και στις 426 εκθέσεις που έχει οργανώσει από το 1966 µέχρι σήµερα.

Έως τις 24 Νοεμβρίου 

Την επιµέλεια της έκθεσης - που θα διαρκέσει έως τις 24 Νοεµβρίου- ανέλαβαν η Ειρήνη Μαρινάκη και ο Κωνσταντίνος Στεφανής, σε συνεργασία µε τον Γιάννη Καρλόπουλο και τη ∆άφνη Ζουµπουλάκη. «Οι κάθε λογής εκθέσεις αποτελούν πλέον ένα πεδίο της ιστορίας της Τέχνης µε ξεχωριστή σηµασία. Οπότε και οι αφίσες που είναι εφήµερα αντικείµενα συνδράµουν µε τη σειρά τους στην έρευνα και την καταγραφή της ιστορίας της Τέχνης» εξηγεί στο «Έθνος της Κυριακής» ο επιµελητής της έκθεσης Κωνσταντίνος Στεφανής, για να προσθέσει: «Η αφορµή για να γίνει αυτή η έκθεση είναι η ανακαίνιση, η οποία αποτελεί ένα νέο ξεκίνηµα, κοιτάζοντας πίσω στην ιστορία της Γκαλερί Ζουµπουλάκη, µέσα από τις αφίσες εκθέσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί σε αυτήν, καθώς και εκθέσεις από το αρχείο γενικότερα.

∆εν είναι όλες από εκθέσεις που έγιναν στην γκαλερί, αφού υπάρχουν και αφίσες από τις εκθέσεις του Αλέξανδρου Ιόλα στην Ευρώπη και την Αµερική. Άλλωστε, η Γκαλερί Ζουµπουλάκη ξεκίνησε το 1966 µαζί µε τον Ιόλα». Κάπως έτσι, σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως οι Τζόρτζιο ντε Κίρικο, Μαξ Ερνστ, Μαν Ρέι, Ρενέ Μαγκρίτ, αλλά και άλλοι νεότεροι, όπως οι Takis, Chryssa, Ακριθάκης, Pavlos, εκθέτουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Οι αφίσες που παρουσιάζονται εντυπωσιάζουν µε το εύρος τους, καθώς και µε τα µεγάλα ονόµατα των καλλιτεχνών. Ανάµεσά τους βρίσκουµε δείγµατα από την τελευταία έκθεση του Άντι Γουόρχολ µε τον «Μυστικό ∆είπνο» το 1987, τις εκθέσεις καλλιτεχνών όπως οι Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, Γιάννης Μόραλης, Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Νικολάου, Νίκος Κεσσανλής, αλλά και αφίσες σχεδιασµένες από καλλιτέχνες -όπως ο Takis και ο Φασιανός- ειδικά για την έκθεσή τους. Και, βέβαια, µπορεί η αφίσα να αποτελεί ένα δηµιούργηµα µε µαζική -συνήθως- παραγωγή, αλλά ουκ ολίγες από εκείνες που εκτίθενται, µοιάζουν στα µάτια του επισκέπτη να είναι κάτι άλλο: µοναδικές...