Τελεστήριο Ελευσίνας - Αρχαίο Θέατρο Λάρισας: Νέα «βόμβα» στο... Διάζωμα

Τι τρέχει, πραγµατικά, µε το «Διάζωµα», το µη κερδοσκοπικό σωµατείο που ίδρυσε ο πρώην υπουργός Πολιτισµού και επιτυχηµένος δήµαρχος Καλαµάτας Σταύρος Μπένος, µε µέλη λαµπρούς αρχαιολόγους, επιστήµονες και δηµοσιογράφους; Το ερώτηµα δεν είναι ρητορικό. Μετά τη «βόµβα» που έριξε η κατεπείγουσα υπουργική απόφαση της υπουργού Πολιτισµού Μυρσίνης Ζορµπά (αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» στις 5/6), µε την οποία ανακαλεί προηγούµενη απόφασή της για την αποδοχή της δωρεάς µελέτης του «Διαζώµατος» (Α∆Α: 6Γ8Ψ4653Π4-2Α8), µε θέµα «Αποδοχή δωρεάς εκπονηθείσας µελέτης µε τίτλο: Μελέτη αποκατάστασης αρχαίου θεάτρου Ορχοµενού Αρκαδίας» (µε το αιτιολογικό ότι παραβιάζεται η αρχή της νοµιµότητας, η ισχύουσα αρχαιολογική νοµοθεσία και οι ειδικές διατάξεις που διέπουν τη µελέτη και την εκτέλεση αρχαιολογικών έργων), το «Έθνος» φέρνει σήµερα στο φως δύο πανοµοιότυπες υπουργικές αποφάσεις µε αυτήν για το Θέατρο του Ορχοµενού, που φαίνεται ότι παραβιάζουν την αρχαιολογική νοµοθεσία, ακριβώς όπως στην περίπτωση του Ορχοµενού. Αµφότερες φέρουν την υπογραφή της τέως υπουργού Λυδίας Κονιόρδου.

Στο αιτιολογικό της ανάκλησης που αφορούσε στον Ορχοµενό εµφανίζονται αναµεµειγµένοι υπηρεσιακοί παράγοντες, που αναρµοδίως εισηγήθηκαν υπέρ της αποδοχής της δωρεάς. Το ίδιο προκύπτει να έχει συµβεί και στις δύο υπουργικές αποφάσεις αποδοχής δωρεών του σωµατείου, στις 5/3/18 και στις 10/5/18, που αποδέχονται τις εκπονηθείσες από το «Διάζωµα» µελέτες µε τίτλους «Μελέτη αποκατάστασης και ανάδειξης του Τελεστηρίου Ελευσίνας» και «Μελέτη αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου Λάρισας», φέροντας την υπογραφή της τέως υπουργού Πολιτισµού. Και οι δύο έχουν γίνει κατόπιν θετικών εισηγήσεων αναρµόδιων υπηρεσιών: του Τεχνικού Συµβουλίου του ΥΠΠΟΑ, που γνωµοδότησε υπέρ της αποδοχής τους οµόφωνα, και της ∆ιεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνηµείων (∆ΑΑΜ). Και στις δύο περιπτώσεις έχει παρακαµφθεί το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συµβούλιο!

Απόφαση ανάκλησης

Να θυµίσουµε ότι στην πρόσφατη απόφαση ανάκλησης της κυρίας Ζορµπά σηµειώνεται ρητώς ότι η απόφαση αποδοχής της δωρεάς του «∆ιαζώµατος» εκδόθηκε «κατά πλάνη περί τα πράγµατα, καθώς η διοίκηση υπέλαβε εαυτήν ως δεσµευόµενη από αναρµοδίως δοθείσα γνωµοδότηση του Τεχνικού Συµβουλίου».

Το ερώτηµα είναι το εξής: γιατί αναρµόδια συµβούλια και διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ γνωµοδοτούν, κάτι που αντιβαίνει τον αρχαιολογικό νόµο και τις ειδικές διατάξεις; «Να ερευνηθούν άµεσα όλες οι παρόµοιες υποθέσεις της προηγούµενης περιόδου και να ελεγχθούν τυχόν ευθύνες υπηρεσιακών στελεχών που “υποβοήθησαν” τις µεθοδεύσεις του “∆ιαζώµατος”» ζητά πάντως µε χθεσινή ανακοίνωσή της η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση του ΥΠΠΟ, απαιτώντας να µπει «ένα οριστικό τέλος στην εµπλοκή ιδιωτών στα αρχαιολογικά έργα και στο κερδοσκοπικό “πάρτι” που επιχειρούν κάποιοι, δήθεν εθελοντές και ευεργέτες, να στήσουν πάνω σε ένα δηµόσιο αγαθό».

Να σηµειωθεί ότι για τις µελέτες που αφορούν σε µνηµεία η νοµοθεσία είναι σαφής: πρέπει να εκπονούνται απευθείας από την αρµόδια υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ. Ανατίθεται το έργο -αυστηρώς κατόπιν διαγωνισµού από την υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ- σε ιδιώτες µελετητές που διαθέτουν τα προβλεπόµενα από την προκήρυξη προσόντα. Εποµένως, η εκπόνηση µελέτης από τρίτο φορέα, όπως εν προκειµένω το «∆ιάζωµα», επειδή το αποφάσισε το ΔΣ του, είναι µια διαδικασία εκτός αρχαιολογικού νόµου. «Με ποιες προδιαγραφές εκπονήθηκε η “µελέτη”; Και γιατί (στον Ορχοµενό), ενώ αποφασίστηκε η παραχώρηση της µελέτης το 2012, όπως προκύπτει από την ανακληθείσα πράξη, ολοκληρώθηκε το 2018; Ποια υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ θα έκανε 6 ολόκληρα χρόνια να ολοκληρώσει µια µελέτη; Με ποια απόφαση του ΥΠΠΟΑ αδειοδοτήθηκε η πρόσβαση στο µνηµείο;» ρωτά η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση, προσθέτοντας: «Εφόσον το “∆ιάζωµα” ενδιαφέρεται να στηρίξει τα µνηµεία της χώρας, όπως ισχυρίζεται, γιατί δεν περιορίζεται στη διαφανή χρηµατοδότηση των µελετών, µέσω του υφιστάµενου θεσµού της πολιτιστικής χορηγίας προς την εκάστοτε υπηρεσία που είναι φορέας προστασίας του µνηµείου, ώστε αυτή να εκπονηθεί κατά τα προβλεπόµενα από το ΥΠΠΟΑ και κατόπιν έγκρισης από το ΚΑΣ; Γιατί άραγε έχει το “Διάζωµα” την επιµονή να τις αναθέτει το ίδιο σε δικούς του µελετητές, ερχόµενο µετά να πιέζει ώστε το ΥΠΠΟΑ να “αποδεχτεί τη δωρεά µελέτης”;». Σε νέα ανακοίνωσή του χθες, και ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκτιµά ότι η πρόσφατη απόφαση ανάκλησης αποτελεί «σηµαντικό βήµα και παρακαταθήκη για κάθε µελλοντική παράκαµψη του νόµου». «Έχει γίνει προσπάθεια από το “∆ιάζωµα” να µην υπάρχει ιεράρχηση στα µνηµεία που θέλουν προστασία. Επιλέγει ένα µνηµείο ανάλογα µε τις γνωριµίες και τα συµφέροντά του. Αυτό πρέπει να λήξει» δήλωσε στο «Έθνος» η πρόεδρος του Σωµατείου Ελλήνων Αρχαιολόγων, κυρία Μαρκέτου.

Απάντηση

Εµείς πάντως αναζητήσαµε και τη θέση του Σταύρου Μπένου ως προς την υπουργική ανάκληση. Αντί άλλης απάντησης όµως, ο ίδιος στην τηλεφωνική επικοινωνία µας µαζί του απαίτησε τη δηµόσια συγνώµη από πλευράς της εφηµερίδας και της υπογράφουσας, για το ρεπορτάζ της 8ης Ιουνίου που ανατρέχοντας στη «Διαύγεια» αποκάλυπτε την πράξη ανάκλησης. «Η ανάκληση δεν αφορά το “Διάζωµα”, αλλά εσωτερικές σχέσεις στο υπουργείο» σχολίασε µόνο κατά τη συνοµιλία µας. «Εγώ είµαι εθελοντής στο “Διάζωµα” και µε το υπουργείο έχω άριστη σχέση».

Εν τω µεταξύ, υπηρεσιακοί παράγοντες επιχειρούν, σύµφωνα µε εγκυρότατες πληροφορίες µας, µέχρι και τη στιγµή που γράφονταν αυτές οι λέξεις, να πείσουν την υπουργό Πολιτισµού να ανακαλέσει την πράξη ανάκλησης…