Μπερτράν Πεκερί: Το κράτος να εγγυηθεί την ελευθερία και την ανεξαρτησία των ΜΜΕ

Το μέλλον των κοινωνιών, σε παγκόσµια κλίµακα, είναι άρρηκτα συνυφασµένο µε το µέλλον της δηµοσιογραφίας, είναι η πεποίθηση του Μπερτράν Πεκερί, προέδρου και διευθύνοντος συµβούλου στο Παγκόσµιο Δίκτυο Δηµοσιογράφων (µια διεθνής ένωση δηµοσιογράφων που αριθµεί 6.000 µέλη-επιτελικά δηµοσιογραφικά και διοικητικά στελέχη ΜΜΕ), και θεωρεί ότι όλοι οι σχετιζόµενοι θα πρέπει να επιδείξουν θάρρος και εφευρετικότητα για να µη βρεθούµε προ δυσάρεστων εξελίξεων ή και καταστάσεων.

Εξέχουσα προσωπικότητα της διεθνούς δηµοσιογραφικής κοινότητας και λέκτορας Πολιτικών Επιστηµών στο Πανεπιστήµιο του Παρισιού, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του GEN που φέτος -για πρώτη φορά- πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα (στο Κέντρο Πολιτισµού Ιδρυµα Σταύρος Νιάρχος) παραχώρησε συνέντευξη στο «Έθνος της Κυριακής». Αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιµετωπίζει και οφείλει να αντιµετωπίσει ο κλάδος, στην ενσωµάτωση των νέων τεχνολογικών εργαλείων και πρακτικών, στη διατήρηση -ή και την αναθέρµανση- της σχέσης µε την κοινωνία αλλά και, µεταξύ άλλων, στον πολυσύνθετο ρόλο του κράτους.

Τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης αντιµετωπίζουν µια τεράστια κρίση εδώ και πολλά χρόνια. Ποιο είναι το τοπίο σήµερα;

Το σηµερινό τοπίο των µέσων ενηµέρωσης είναι γενικά πολύ ασταθές και ο ρόλος του δηµοσιογράφου µόνιµα εξελισσόµενος, καθώς η ψηφιακή επιτάχυνση και η δύναµη των νέων τεχνολογικών παραγόντων έχουν διαταράξει το παραδοσιακό επιχειρηµατικό µοντέλο και τη φύση της συµµετοχής του κοινού.

Υπάρχουν τρόποι να ξεπεραστεί η κρίση;

Σίγουρα ελπίζουµε! Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δηµιουργήθηκε το Παγκόσµιο ∆ίκτυο Συντακτών (Global Editors Network) – για την ενίσχυση της δηµοσιογραφικής δουλειάς και την προώθηση της βιώσιµης δηµοσιογραφίας και της καινοτοµίας. Αλλά δεν υπάρχει µία κοινή «συνταγή». ∆ιαφορετικοί τύποι ΜΜΕ σε όλο τον κόσµο θα πρέπει να βρουν αυτό που ταιριάζει στον καθένα, σύµφωνα µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, και το GEN επιδιώκει να διευκολύνει αυτήν τη διαδικασία µέσω της ανταλλαγής γνώσεων, πρακτικών, εµπειριών σε συναδελφικό επίπεδο, της συνεργασίας και της δηµιουργίας ικανοτήτων.

Οι οργανισµοί ΜΜΕ βρίσκονται σε κρίση επειδή οι συντάκτες ή οι αναγνώστες τους έχουν γίνει νωθροί;

∆εν νοµίζω ότι πρόκειται για τεµπελιά. Οι τεχνολογικές αλλαγές και η άνοδος των νέων φορέων στον χώρο, ιδιαίτερα των τεχνολογικών εταιρειών, έχουν ανατρέψει το παραδοσιακό επιχειρηµατικό µοντέλο της δηµοσιογραφίας, το οποίο ήταν βασισµένο στα διαφηµιστικά έσοδα. Εχουν επίσης αλλάξει οι τρόποι που το κοινό καταναλώνει τα ΜΜΕ – πραγµατικές προκλήσεις που τα ΜΜΕ δεν ήταν καλά εξοπλισµένα για να τις αντιµετωπίσουν

Ολο και περισσότεροι άνθρωποι σταµατούν να διαβάζουν εφηµερίδες. Τα online ΜΜΕ είναι ο λόγος;

Υπάρχει πολύ µεγαλύτερος ανταγωνισµός σήµερα µεταξύ των ΜΜΕ που επιδιώκουν να προσελκύσουν την προσοχή των ανθρώπων, και οι εφηµερίδες µπορεί να φαίνονται σε µειονεκτική θέση δεδοµένου του επιχειρηµατικού µοντέλου τους. Ορισµένες εφηµερίδες είχαν µεγάλη επιτυχία στην ενίσχυση των στρατηγικών συνδροµής τους. Ο «Guardian», για παράδειγµα, κατάφερε να βελτιώσει σηµαντικά την οικονοµική του κατάσταση και να δηµιουργήσει ένα «σύστηµα υποστηρικτών» που βασίζεται σε µικρές δωρεές.

Τα µέσα ενηµέρωσης στην Ελλάδα βρίσκονται σε παρατεταµένη κρίση. Τι πρέπει να κάνουν οι εκδότες-ιδιοκτήτες για να επιστρέψουν οι αναγνώστες;

Όπως είπα, δεν υπάρχει µία και µοναδική λύση. Είµαι σίγουρος ότι υπάρχει ποικιλία απόψεων ακόµη και µεταξύ των επικεφαλής των εφηµερίδων και των εκδοτών σχετικά µε τον τρόπο αύξησης της κυκλοφορίας, των πωλήσεων. Σε κάθε περίπτωση, οι αλλαγές είναι εδώ, συµβαίνουν και πρέπει να τις διαχειριστούµε µε τρόπους που εξασφαλίζουν τη βιωσιµότητα της σωστής, διεισδυτικής και διαρκώς µετασχηµατιζόµενης δηµοσιογραφίας. Είµαστε πολύ ενθουσιασµένοι που πραγµατοποιήσαµε τη φετινή Σύνοδο Κορυφής στην Ελλάδα και ιδιαίτερα ευγνώµονες για την υποστήριξη του Ιδρύµατος Σταύρος Νιάρχος. Στη Σύνοδο Κορυφής του GEN είχαµε πολλούς Ελληνες που συµµετείχαν και ελπίζουµε ότι τους δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσουν ζέοντα ζητήµατα µε τους οµιλητές-συνέδρους από 80 και πλέον χώρες για την εξεύρεση βιώσιµων λύσεων. Σχεδιάσαµε επίσης εργαστήρια και masterclasses από τους χορηγούς του GEN που επικεντρώνονται σε πρακτικά θέµατα όπως οι τρόποι προετοιµασίας για το πέρασµα στη µετα-τηλεοπτική µετάδοση, προσέλκυση αναγνωστών από το Facebook, και ενίσχυση της στρατηγικής της συνδροµής στο ∆ιαδίκτυο και στις ψηφιακές υπηρεσίες, µεταξύ άλλων.

Ποιος θα έπρεπε να είναι ο ρόλος του κράτους σε αυτό το θέµα;

Πιστεύω ότι το κράτος έχει διάφορους ρόλους: να εγγυηθεί την ελευθερία και την ανεξαρτησία των µέσων ενηµέρωσης, να ενισχύσει τον πλουραλισµό και την ποικιλοµορφία τους, να επιτρέψει την πρόσβαση στην πληροφόρηση του κοινού, ιδιαίτερα στις πιο περιθωριοποιηµένες οµάδες, και να υποστηρίξει την ποιοτική δηµοσιογραφική εκπαίδευση.

Ποιο είναι το µέλλον της δηµοσιογραφίας;

∆εν πιστεύω στις µελλοντολογίες. Πιστεύω, όµως, ότι πρέπει να συνεργαστούµε µε όλους τους σχετιζόµενους παράγοντες για να διαµορφώσουµε το µέλλον της δηµοσιογραφίας. Πρέπει να είµαστε θαρραλέοι και εφευρετικοί, επειδή το µέλλον των κοινωνιών µας εξαρτάται και από το µέλλον της δηµοσιογραφίας.