Θεσσαλονίκη: Η «Φόνισσα» Έφη Σταμούλη

Θύτης και θύμα ταυτόχρονα -αφού απάντηση στην σχετική ερώτηση απάντηση δεν βρέθηκε-, πάνω από έναν αιώνα τώρα, η «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη επιστρέφει στο Θέατρο Τ της Θεσσαλονίκης για να εκπέμψει κάθε κυματισμό της ταραγμένης ηρωίδας. Η Έφη Σταμούλη, στο ρόλο της αινιγματικής γριάς Χαδούλας ή Φραγκογιαννούς, δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας σε μια παράσταση…αλλιώς, όπου το διήγημα δεν θεατροποιείται, αλλά πέντε γυναίκες καταδύονται στην πολυπλοκότητα της ηρωίδας και αφηγούνται επί σκηνής την ιστορία της.

Η «Φόνισσα» σκοτώνει βρέφη και μικρά παιδιά, αποκλειστικά κορίτσια «για να αποδώσει μια παράξενη, απελπισμένη δικαιοσύνη», μας λέει η ηθοποιός, καθηγήτρια Υποκριτικής στο τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και από τα ιδρυτικά μέλη της Πειραματικής Σκηνής «Τέχνης», Έφη Σταμούλη, συμφωνώντας πως ο Παπαδιαμάντης είναι από τους συγγραφείς που πρέπει να ακούγεται και όχι απλά να διαβάζεται.

Ο θεατρολόγος, ιδρυτής και «ψυχή» της «Τέχνης», Νικηφόρος Παπανδρέου, μαζί και ο σκηνοθέτης, Πάνος Δεληνικόπουλος, εξηγούν πως δεν πρόκειται για μια «διασκευή», αλλά για αυτούσιο το κείμενο που Παπαδιαμάντη, για την ακρίβεια σπαράγματα του κειμένου. Για τον σκηνοθέτη, «η Φόνισσα», δεν ηχεί σαν μια φωνή, αλλά μάλλον σαν χορός, που κατά βάθος δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να περιγράφει το συλλογικό αίτημά του «να αναπνεύσει τον αέρα του βουνού».

Σχεδόν 120 χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση της «Φόνισσας», το 1903 στο περιοδικό «Παναθήναια», το κορυφαίο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον, χάρη στην πολυπλοκότητά του και το ανεξάντλητο των αναγνώσεων και των ερμηνειών του. Στο ιδιαίτερο του χαρακτήρα της «Φόνισσας» εστιάζει και η παράσταση με πέντε γυναίκες επί σκηνής, που προσπαθούν να κατανοήσουν τα πολλαπλά πρόσωπα της αινιγματικής γριάς Χαδούλας ή Φραγκογιαννούς. Οι παραστάσεις θα δίνονται στο Θέατρο Τ από τις 4 ως τις 29 Οκτωβρίου -ήταν ήδη sold out την περασμένη Άνοιξη-, ενώ αν υπάρξει μεγάλη προσέλευση, δεν αποκλείεται να παραταθούν.

Ως άλλη serial killer, η Έφη Σταμούλη παρασύρει το κοινό στα μονοπάτια του ανεξήγητου, με μια ερμηνεία που καθηλώνει. Μαζί της μία ομάδα τεσσάρων γυναικών διατρέχει ένα μείζον πεζογραφικό έργο, δανείζοντας τα εργαλεία του θεάτρου, τη φωνή και το σώμα του ηθοποιού, στην παπαδιαμαντική αφήγηση. «Η Φόνισσα» έχει μεταφερθεί πολλές φορές στη σκηνή. Φαίνεται πως γοητεύει ιδιαίτερα καλλιτέχνες και θεατές αυτή η μελέτη του απόλυτου κακού, με μια ανιδιοτελή παιδοκτόνο που σκοτώνει μικρά κορίτσια φτωχών οικογενειών από ευσπλαχνία. Μία καίρια κοινωνική κριτική για τη μειονεκτική θέση της γυναίκας και μια συναρπαστική ψυχογραφία, από έναν συγγραφέα που λίγα χρόνια νωρίτερα είχε μεταφράσει το «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι. Αλλά στην ιστορία του Σκιαθίτη υπάρχει η ανάσα του Αιγαίου και τα σκοτάδια της ψυχής συναντιούνται εδώ με το φως της ανοιξιάτικης φύσης στο νησί.

Την προσαρμογή του κειμένου έκαναν από κοινού ο Νικηφόρος Παπανδρέου, ο Πάνος Δεληνικόπουλος και ο θίασος, την σκηνοθεσία και την μουσική επιμέλεια ο Πάνος Δεληνικόπουλος, τα σκηνικά και τα κοστούμια η Μαρία Καραδελόγλου και την Έφη Σταμούλη συμπληρώνουν επί σκηνής οι: Σοφία Βούλγαρη, Έλσα Καρακασίδου, Ζωή Λαζαριώτου, Αρετή Πολυμενίδη.