Πολιτισμός | 09.12.2018 16:09

Αυτοψία του ethnos.gr: Καταρρέει το σπίτι της Κάλλας στα Πατήσια (pics)

Άγγελος Γεραιουδάκης

Ένα ακόμη κτίριο κόσμημα της Αθήνας, η επιβλητική πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, γνωστή ως βίλα Σκαραμαγκά, έχει μετατραπεί σε ερείπιο και σκουπιδότοπος, με μοναδικούς κατοίκους τους αρουραίους.

Σε αυτή τη πολυκατοικία της οδού Πατησίων 61, στον δεύτερο όροφο, έζησε η υψίφωνος Μαρία Κάλλας, όταν το 1937 μετά το χωρισμό των γονιών της ήρθε στην Αθήνα και έμεινε με τη μητέρα της και τη μεγαλύτερη αδελφή της Υακίνθη. Ήταν 14 ετών και έκανε όνειρα για μια καριέρα στα Λυρικά Θέατρα του κόσμου. Εκεί έμεινε μέχρι το 1945, όπου έφυγε ξανά για τη Νέα Υόρκη. 

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, όπου έζησε τα νεανικά της χρόνια η Μαρία Κάλλας (Φωτογραφία: Ethnos.gr)

Σήμερα, μέσα σ’ αυτά τα δωμάτια υπάρχουν μόνο σωροί από σκουπίδια. Οι τοίχοι έχουν μαυρίσει και τα ταβάνια έχουν φουσκώσει από την υγρασία. 

Το 1.590 τ.μ. κτίριο αποτέλεσε κόσμημα για την εποχή του Μεσοπολέμου και ήταν αντάξιο της αίγλης που ακτινοβολούσε τα χρόνια εκείνα η περιοχή του Μουσείου. Οικοδομήθηκε το 1925 σε σχέδια του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Κώστα Κιτσίκη, ο οποίος ήταν βαθιά επηρεασμένος από το ρεύμα Γιούγκενστιλ που κυριάρχησε τον 19ο αιώνα.

 

Δώδεκα χρόνια μετά τον θάνατο της Μαρίας Κάλλας, το 1989, και επί υπουργίας της Μελίνας Μερκούρη, το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των νεότερων χρόνων.

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, όπου έζησε τα νεανικά της χρόνια η Μαρία Κάλλας (Φωτογραφία: Ethnos.gr)

Το 1950 το μέγαρο επήλθε στην ιδιοκτησία του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), το οποίο το εκμεταλλεύτηκε οικονομικά μέχρι το 1999 μισθώνοντάς το σε ιδιωτικό εκπαιδευτήριο.

Τον Σεπτέμβριο του 1999, το κτίριο υπέστη σοβαρές ζημιές από τον σεισμό της Πάρνηθας. Τοποθετήθηκαν κάποιες σκαλωσιές, αλλά η επισκευή του δεν ξεκίνησε ποτέ.  

Λίγους μήνες αργότερα, από μια απροσεξία των τοξικομανών που είχαν βρει καταφύγιο στα δωμάτια, ξέσπασε φωτιά, η οποία ευτυχώς αντιμετωπίστηκε έγκαιρα. Μετά τη φωτιά οι υπεύθυνοι του ΝΑΤ αποφάσισαν να σφραγίσουν ξανά το κτίριο. Έκτοτε παραμένει αναξιοποίητο, ενώ καθημερινά σοβάδες από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια πέφτουν στο κενό, ενώ η δυσοσμία όσο πάει και χειροτερεύει. 

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, όπου έζησε τα νεανικά της χρόνια η Μαρία Κάλλας (Φωτογραφία: Ethnos.gr)

Ωστόσο, τον τελευταίο καιρό κάτι φαίνεται να αλλάζει προς το καλύτερο για το ιστορικό κτίριο. Υπεύθυνη του έργου είναι η Βάσω Παπαντωνίου, μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες λυρικές καλλιτέχνιδες με αναγνώριση στο εξωτερικό στη μετά-Κάλλας εποχή, η οποία έχει ξεκινήσει έναν συνεχή κι αδιάλειπτο αγώνα για να σώσει το κτίριο στην οδό Πατησίων και να το μετατρέψει σε Ακαδημία Λυρικής Τέχνης, Μαρία Κάλλας. Στις 20 Φεβρουαρίου 2018 υπογράφηκε μία σύμβαση με τον ΕΦΚΑ, στον οποίον έχει περιέλθει η κυριότητα του ακινήτου με σκοπό να προχωρήσουν οι διαδικασίες συντήρησης της πολυκατοικίας.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί της, δεν θέλησε να μας δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τη σημερινή γραφειοκρατική κατάσταση του κτιρίου, ενώ τόνισε πως στη διάρκεια του 2019 θα διοργανωθεί μία συνέντευξη Τύπου με σκοπό να γίνει μία σωστή και εφ' όλης της ύλης ενημέρωση.

«Είναι ένα έργο που αφορά όλους», δήλωσε η κ. Βάσω Παπαντωνίου στο Ethnos.gr. «Δεν έχω κανένα παράπονο από τους δημοσιογράφους καθώς όλο αυτόν τον 20ετή αγώνα που κάνω σας έχω όλους δίπλα μου», συμπλήρωσε. 

Η πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, όπου έζησε τα νεανικά της χρόνια η Μαρία Κάλλας (Φωτογραφία: Ethnos.gr)
Μαρία ΚάλλαςκτίριοΌπερα