Θεσσαλονίκη: Στο φως επιστολή του 1482, με παραλήπτη στη Βενετία

Μια επιστολή που ταχυδρομήθηκε από τη Θεσσαλονίκη το 1482 και είχε παραλήπτη κάποιον ή κάποια στη Βενετία, αποτελεί την παλαιότερη -ως τώρα- επιστολή που έφυγε ταχυδρομικά από την πόλη. Είναι γραμμένη στην γλώσσα της εποχής και μέχρι σήμερα δεν έχει διαβαστεί, θα είχε ωστόσο ενδιαφέρον να γίνει γνωστό το κείμενό της. Την απέκτησε μέσα από δημοπρασία, πριν από χρόνια, ο συλλέκτης, Γιώργος Θωμαρέης, που έχει έναν ανεκτίμητης αξίας «θησαυρό» με ταχυδρομικά τεκμήρια.

Και την παραχωρεί για να εκτίθεται από τις 26 Φεβρουαρίου στο Πολιτιστικό Κέντρου Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας, στην Βίλα Καπαντζή.

Η έκθεση έχει τίτλο «Σφραγίδες, Επιστολές, Γραμματόσημα. Η ταχυδρομική ιστορία της Θεσσαλονίκης» και παρουσιάζει πάνω από 500 πρωτότυπα ταχυδρομικά τεκμήρια: φακέλους αλληλογραφίας, επιστολές, βεβαιώσεις φορτωτικής, επιστολικά δελτάρια (καρποστάλ), γραμματόσημα, σφραγίδες, εφημερίδες, επιταγές, αποδείξεις συστημένων, βραχείες επιστολές, κηρασφαλίσεις (βουλοκέρια) και πλίκοι (επιστολές διπλωμένες ως αυτοσχέδιος φάκελος). Η έκθεση καλύπτει μια μεγάλη περίοδο τεσσάρων και πλέον αιώνων ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, από την πρώτη γνωστή επιστολή που ταχυδρομήθηκε από τη Θεσσαλονίκη προς τη Βενετία το 1482, μέχρι μια επιστολή του Δεκέμβρη του 1944 με σφραγίδα «λογοκρισία ΕΛΑΣ».

Υπάρχουν επίσης επιστολές του 18ου αιώνα απολυμασμένες με ξίδι για την πρόληψη επιδημιών, αποστολές από και προς σπάνιους προορισμούς -όπως η Ουρουγουάη, το Γκουαντάναμο, η Οζάκα, η Νέα Ζηλανδία και οι τρεις Γουιάνες της Νότιας Αμερικής-, επιστολές που περιπλανήθηκαν για μήνες ή και χρόνια μέχρι να παραδοθούν στον παραλήπτη ή να επιστραφούν ως ανεπίδοτες στον αποστολέα.

Η ιστορία ξεδιπλώνεται σταδιακά από τις πρώιμες ταχυδρομήσεις του 15ου αιώνα, το άνοιγμα των πρώτων ταχυδρομικών γραφείων στη Θεσσαλονίκη (αυστριακού & ελληνικού) τη δεκαετία 1830, τη χρήση γραμματοσήμων από τη δεκαετία 1860, την ίδρυση της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης (UPU) το 1875 και την ενοποίηση των ταχυδρομικών τελών, τη λειτουργία δέκα διαφορετικών εθνικών ταχυδρομείων στη Θεσσαλονίκη (αυστριακού, ελληνικού, γαλλικού, αιγυπτιακού, οθωμανικού, ρωσικού, βρετανικού, ιταλικού, σερβικού, βουλγαρικού) και το κλείσιμο των τελευταίων που απέμεναν το 1914 από την Ελληνική Διοίκηση, μέχρι τις ειδικές περιπτώσεις των ακτοπλοϊκών ταχυδρομείων, της Προσωρινής Κυβέρνησης, της Στρατιάς της Ανατολής, αλλά και τις αεροπορικές αποστολές του μεσοπολέμου.

Τα τεκμήρια προέρχονται από τη μοναδική στο είδος της συλλογή του Γιώργου Θωμαρέη, ο οποίος έχει την επιμέλεια της έκθεσης, μαζί με τον διευθυντή του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ, Γιάννη Επαμεινώνδα, ενώ υλικό έχουν παραχωρήσει και οι: Αθανάσιος Πάσχος, Αλέξης Παπαδόπουλος και Κώστας Σταμάτης. Η ταχυδρομική ιστορία εμπλουτίζεται και παραλληλίζεται με τη γενικότερη ιστορική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης και τα διεθνή γεγονότα που επηρέασαν τις τύχες της πόλης και έχει ενδιαφέρον πως τα τεκμήρια που βρίσκονται στις προθήκες συγκροτούν ένα πολύ ενδιαφέρον μάθημα ιστορίας. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή για το κοινό μέχρι τις 16 Απριλίου και θα είναι καθημερινά ανοιχτή, εκτός από Δευτέρα.