Ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος στο «Έθνος της Κυριακής»

«Δεν πάω στην Αυστραλία ως σωτήρας ή για να κάνω ανατροπές. Πάω για να σβήσω τον εαυτό µου, προκειµένου να προβληθεί η Εκκλησία µου και ο λαός µου» αναφέρει στην πρώτη και αποκλειστική συνέντευξή του στο «Εθνος της Κυριακής» ο νέος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας, Μακάριος.

Ανήκει στη νέα γενιά ιεραρχών, είναι µόλις 46 ετών, αλλά διαθέτει ένα πλούσιο βιογραφικό που πολλοί θα... ζήλευαν. Εχει σπουδές στη Θεολογία, τη Χριστιανική Ηθική, την Ιστορία της Επιστήµης, τη Φιλοσοφία, την Ιατρική και ειδικότητα στη Βιοηθική.

Παραδέχεται πως ποτέ δεν πέρασε από τον νου του ότι η Εκκλησία θα τον επιστράτευε για µια τόσο δυναµική Αρχιεπισκοπή, ευχαριστεί τον Οικουµενικό Πατριάρχη Βαρθολοµαίο γι’ αυτήν την ευλογία, ενώ κύριο µέληµά του είναι ο άνθρωπος. Τοποθετείται και για το ουκρανικό ζήτηµα υπογραµµίζοντας ότι η Μόσχα βρέθηκε στην Ουκρανία χωρίς καµία εκκλησιαστική πράξη και απόφαση, και στέλνει το µήνυµα ότι «το Οικουµενικό Πατριαρχείο είναι η πηγή της ζωής µας. Αν αποκοπούµε από αυτό, θα πάθουµε ό,τι παθαίνουν τα δέντρα που δεν έχουν νερό».

Η Ιερά Σύνοδος του Οικουµενικού Πατριαρχείου σάς εξέλεξε παµψηφεί Αρχιεπίσκοπο Αυστραλίας. Το περιµένατε και πώς νιώθετε γι’ αυτό;

∆οξάζω τον Τριαδικό Θεό γι’ αυτήν την ευλογία που µου επιφύλαξε. Ευχαριστώ τον Πατριάρχη Βαρθολοµαίο που µε πρότεινε µε θερµούς και πατρικούς λόγους στην Αγία και Ιερά Σύνοδο και µου εµπιστεύτηκε µια τόσο υψηλή έπαλξη, και βεβαίως ευχαριστώ τους Συνοδικούς Αρχιερείς που µε τίµησαν µε την ψήφο τους. Για να είµαι ειλικρινής, δεν το περίµενα. Ποτέ δεν πέρασε από τον νου µου ότι η Εκκλησία θα µε επιστρατεύσει για µια τόσο δυναµική Αρχιεπισκοπή. Αισθάνοµαι τη µεγάλη ευθύνη που επωµίζοµαι και παρακαλώ όλους να προσεύχονται για µένα, ώστε να φανώ αντάξιος των προσδοκιών της Εκκλησίας και του ευλογηµένου λαού µας στην Αυστραλία.

Πριν από την εκλογή σας υπήρχε έντονη φηµολογία ότι πρόθεση του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου ήταν η κατάτµηση της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας σε µητροπόλεις. Θεωρείτε εφικτό ένα τέτοιο σενάριο; Το εγχείρηµα αυτό εφαρµόστηκε στην Αρχιεπισκοπή Αµερικής. Πιστεύετε ότι πέτυχε;

Είναι αλήθεια ότι υπήρχε αυτή η σκέψη. Οµως, για να γίνει αυτό χρειάζεται µελέτη και πολλή προσοχή, διότι βεβιασµένες κινήσεις µπορούν να δηµιουργήσουν προβλήµατα και ανεπανόρθωτη ζηµιά στην τοπική Εκκλησία και στο ίδιο το Πατριαρχείο. Οφείλω να οµολογήσω ότι στο άκουσµα της δηµιουργίας µητροπόλεων ήµουν και εγώ θετικός. Μετά την εκλογή µου, όµως, επικοινώνησαν µαζί µου πολλοί άνθρωποι από την Αυστραλία και το πρώτο πράγµα που µου έλεγαν ήταν να ευχαριστήσω τον Πατριάρχη που δεν κατάτµησε την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας. Αυτό µε προβληµάτισε πολύ. Γι’ αυτό τώρα είµαι συγκρατηµένος. Θέλω να εγκατασταθώ στην Αυστραλία. Να µελετήσω προσωπικά όλα τα δεδοµένα. Βασικό κριτήριο για τις θέσεις µου θα είναι το συµφέρον της Αρχιεπισκοπής και του Πατριαρχείου. Οσον αφορά τον παραλληλισµό Αµερικής και Αυστραλίας, θέλω να παρατηρήσω ότι υπάρχουν διαφορετικά εκκλησιαστικά και πολιτισµικά δεδοµένα και διαφορετική ιδιοσυγκρασία κλήρου και λαού. Μια βασική διαφορά είναι ότι στην Αµερική έχουµε πολλά κέντρα: Νέα Υόρκη, Σικάγο, Βοστώνη, Αγιο Φραγκίσκο, Ατλάντα κ.λπ., ενώ στην Αυστραλία έχουµε µόνο δύο µεγάλα κέντρα: το Σίδνεϊ και τη Μελβούρνη, τα οποία είναι και γεωγραφικά κοντά µεταξύ τους. Γι’ αυτό δεν θέλω να βιαστώ. Θα πάω, θα µελετήσω τα δεδοµένα µε εκκλησιολογικά και όχι υποκειµενικά κριτήρια, και θα καταθέσω τις σκέψεις µου στον Πατριάρχη µας. Η Εκκλησία τελικώς θα αποφασίσει το καλύτερο.

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας και ποιες θα είναι οι δυσκολίες που θα αντιµετωπίσετε στο εγγύς µέλλον ως Προκαθήµενος της συγκεκριµένης Αρχιεπισκοπής; Τι σκέπτεστε για το µέλλον;

∆εν µπορώ να σας πω ότι γνωρίζω τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας και νοµίζω ότι αυτό είναι κατανοητό, διότι δεν έχω ακόµη εγκατασταθεί εκεί. Ο,τι ξέρω είναι από πληροφορίες που λαµβάνω. Επιθυµώ, όµως, να αποκτήσω προσωπική, βιωµατική και όχι δηµοσιογραφική αντίληψη των πραγµάτων. Σε γενικές γραµµές θεωρώ ότι δεν υπάρχουν ειδικές και µεγάλες δυσκολίες. Η Αρχιεπισκοπή είναι καλά οργανωµένη και αυτό το οφείλω στον µακαριστό προκάτοχό µου, Αρχιεπίσκοπο Στυλιανό. ∆εν έχουµε οικονοµικά προβλήµατα. Είµαστε επίσηµα αναγνωρισµένοι από το αυστραλιανό κράτος και απολαµβάνουµε από τις κρατικές και τις τοπικές Αρχές προνόµια και τιµές.

Σχετικά µε το µέλλον θα ήθελα να δώσω βαρύτητα στον άνθρωπο. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν ψυχές οι οποίες είναι νεκρές, έστω κι αν ζουν. Ψυχές χωρίς ιδανικά, χωρίς οραµατισµό και χωρίς αγώνα για µια ανώτερη πνευµατική ζωή.

Θέλω να βρεθώ κοντά τους και να τους διαβεβαιώσω ότι υπάρχει κάποιος που τους περιµένει µε πατρική αγάπη, χωρίς να ρωτήσει για τα λάθη τους και το παρελθόν τους.

Το ξέρετε όλοι σας, το ξέρω κι εγώ, ότι οι άνθρωποι σήµερα είναι πνευµατικά κουρασµένοι και φορτισµένοι από χίλια δυο θέµατα. Το ίδιο και οι κληρικοί µας. Είναι ποιµένες, αλλά αισθάνονται ότι τους λείπει η πατρική αγάπη. Εµείς, αφού ξέρουµε τι έκαναν οι Αγιοι της Εκκλησίας, θα προσπαθήσουµε µε όλες µας τις δυνάµεις να κάνουµε αυτό που περνά από το χέρι µας ώστε να τους µιµηθούµε.

Ο προκάτοχός σας µακαριστός Στυλιανός, που καταγόταν και αυτός, όπως και εσείς, από την Κρήτη, υπήρξε ένας φωτισµένος ιεράρχης, ιδιαίτερα αγαπητός στο ποίµνιό του. Θα αποτελέσει για εσάς παράδειγµα προς µίµηση και τι θα διαφοροποιήσετε, προκειµένου να αφήσετε το στίγµα σας στην Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας;

Ο προκάτοχός µου ήταν όντως ένας µεγάλος ιεράρχης. Υποκλίνοµαι ενώπιόν του. Τον σέβοµαι απεριόριστα και θα τιµήσω τη µνήµη του. Αναγνωρίζω την τεράστια προσφορά του στην Οµογένεια της Αυστραλίας. Και αναµφισβήτητα θα προσπαθήσω να τον µιµηθώ και να συνεχίσω το πολύτιµο έργο του.

Από την άλλη, όµως, το ξέρετε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει την προσωπικότητά του και την ιδιοσυγκρασία του. Και ο καθένας από µας αφήνει το δικό του στίγµα, ανάλογα µε τις χρονικές και κοινωνικές συγκυρίες, κατά τις οποίες ο Θεός τον καλεί να διακονήσει τον λαό Του. ∆εν φοβάµαι να πω ότι ο Στυλιανός ήταν ασυγκρίτως ανώτερός µου σε όλα. Πρόκειται για ένα µέγεθος που δεν µπορώ να φτάσω. Αλλά αυτό δεν µου δηµιουργεί σύµπλεγµα κατωτερότητας, διότι δεν πάω στην Αυστραλία ως σωτήρας ή για να κάνω ανατροπές. ∆εν πάω στην Αυστραλία µε τον αέρα του ηγέτη. Πάω για να σβήσω τον εαυτό µου, προκειµένου να προβληθεί η Εκκλησία µου και ο λαός µου.

Πριν από λίγο καιρό το Οικουµενικό Πατριαρχείο παραχώρησε αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας, προκαλώντας ρήξη µε το Πατριαρχείο Μόσχας. Ηταν µια σωστή απόφαση; Σας προβληµατίζει το γεγονός ότι µέχρι σήµερα οι προκαθήµενοι των Ορθοδόξων Εκκλησιών τηρούν στάση αναµονής;

∆εν υπάρχει ουδεµία αµφιβολία ότι το Οικουµενικό Πατριαρχείο και ο Πατριάρχης Βαρθολοµαίος έπραξαν ό,τι έπρεπε για το καλό της τοπικής Εκκλησίας της Ουκρανίας. Το πρόβληµα στην Ουκρανία υπήρχε εδώ και αιώνες. Οι Ουκρανοί δεν θέλουν να είναι κάτω από το Πατριαρχείο της Ρωσίας και γι’ αυτό είχαν επιχειρήσει, κατά το παρελθόν, να αποκτήσουν εκκλησιαστική ανεξαρτησία. Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα βρέθηκε στην Ουκρανία χωρίς καµία εκκλησιαστική πράξη και απόφαση. Ολοι το ξέρουµε ότι τα εκκλησιαστικά όρια µιας Εκκλησίας καθορίζονται και µεταβάλλονται µε εκκλησιαστικές αποφάσεις. ∆εν χαράζουµε εκκλησιαστικά γεωγραφικά όρια µε τα στρατεύµατα του τσάρου ή τα τεθωρακισµένα των Σοβιετικών. Πώς βρέθηκαν λοιπόν οι Ρώσοι στην Ουκρανία; Ποια εκκλησιαστική πράξη τούς παραχωρεί την Ουκρανία, όπως και πολλά άλλα εδάφη στα οποία σήµερα έχουν ιδρύσει επισκοπές; Αυτά είναι ερωτήµατα που δεν έχουν απαντηθεί. Ο εκάστοτε µητροπολίτης Κιέβου έπρεπε, επί τη βάσει των γραµµάτων του Πατριάρχου ∆ιονυσίου ∆’, να µνηµονεύει τον Κωνσταντινουπόλεως ως κανονικό και κυρίαρχο Πατριάρχη του. Γιατί σταµάτησε αυτή η µνηµόνευση; Ούτε γι’ αυτό το κανονικό παράπτωµα έχουµε λάβει απαντήσεις από την πλευρά της Μόσχας. Και θα µπορούσα να αναφέρω σειρά ερωτηµάτων τα οποία καταδεικνύουν την αλήθεια του ζητήµατος και δίδουν άπλετο φως για να κατανοήσουµε τι γίνεται στην Ουκρανία. Οι αδελφοί µας Ρώσοι σήµερα µας κατηγορούν, αλλά τα επιχειρήµατά τους µάλλον αποπροσανατολίζουν. Μιλούν για το Ουκρανικό και τα ανθρώπινα δικαιώµατα, αλλά δεν γίνεται καµία αναφορά στα γεγονότα της Κριµαίας του 2014. Φαίνεται σαν να έχουν επιλεκτική αµνησία... Τα αφήνω όµως όλα στην άκρη και προσωπικά υποκλίνοµαι µπροστά στον Πατριάρχη Βαρθολοµαίο, διότι είχε το θάρρος να υπερβεί τις ανθρώπινες ισορροπίες προκειµένου να αποκαταστήσει έναν ευσεβή λαό πολλών εκατοµµυρίων, ο οποίος ξαφνικά βρέθηκε εκτός Εκκλησίας. Αυτό αποτελεί µια µεγάλη επιτυχία και εκφράζει το πνεύµα των Αγίων Πατέρων, οι οποίοι δηµιουργούσαν τις προϋποθέσεις για να αποκαθιστούν τα σχίσµατα προς δόξα Θεού και σωτηρία ψυχών.

Σήµερα µπορούµε όλοι να κοινωνήσουµε από το κοινό ποτήριο. Αυτό σηµαίνει ότι υπάρχει ουσιαστική ενότητα. Πριν από την αποκατάσταση του σχίσµατος και τη χορήγηση αυτοκεφαλίας δεν είχαµε αυτήν τη δυνατότητα. Είµαι σίγουρος ότι οι τοπικές Εκκλησίες, συν τω χρόνω, θα πράξουν αυτό που πρέπει προκειµένου να διατηρηθεί η ενότητα και η ειρήνη στο σώµα των ορθοδόξων. Η στάση αναµονής δεν µε προβληµατίζει καθόλου. Μάλιστα την κατανοώ πλήρως. Συνέβη το ίδιο και κατά το παρελθόν, στη χορήγηση άλλων κατά τόπους αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Χρειάζεται χρόνος και υποµονή και πιστεύω ότι αυτά υπάρχουν από όλες τις πλευρές.

Η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας είναι η δεύτερη σηµαντικότερη Αρχιεπισκοπή του Οικουµενικού Θρόνου. ∆ιαθέτει πολυπληθές ποίµνιο, και όχι µόνο ελληνικής καταγωγής, είναι δυναµικά αναπτυσσόµενη, δραστήρια και τεράστια σε έκταση. Θέλετε να στείλετε ένα µήνυµα στον κλήρο και τον λαό της Αρχιεπισκοπής σας;

Ευχαριστώ που µου δίνετε την ευκαιρία, µέσω της συνεντεύξεως, να έχω µια επιπλέον επικοινωνία µε το πλήρωµα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας αλλά και µε τον ελληνικό λαό. Θέλω να παρακαλέσω όλους τους ανθρώπους να θυµούνται τον Χριστό. Οχι µόνο να Τον παρακαλούν στην ανάγκη τους, δηλαδή στη φτώχεια, την αρρώστια και τη δυστυχία. Να Τον παρακαλούν να µπει στην καρδιά τους.

Θέλω, επίσης, να παρακαλέσω να µην ξεχνούµε ότι στις φλέβες µας κυλά αίµα ηρώων για την ελευθερία της πατρίδας µας και αίµα αγίων για την πίστη µας και την Ορθοδοξία µας.

Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως ενσαρκώνει αυτές τις ιδέες. Θεωρώ ότι  το Οικουµενικό Πατριαρχείο είναι η πηγή της ζωής µας. Αν αποκοπούµε από αυτό, θα πάθουµε ό,τι παθαίνουν τα δέντρα που δεν έχουν νερό. Τέλος, θέλω να πω στο ποίµνιο της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας, στους καλούς µας επισκόπους, στον κλήρο και τον λαό µας ότι τους αγαπώ πολύ και ανυποµονώ να βρεθώ κοντά τους, να τους αγκαλιάσω όλους και να τους δώσω το φίληµα της αγάπης του Αναστάντος Χριστού.