Ο Άγιος Δημήτριος στην τέχνη του Αγίου Όρους

Η στενή σχέση της Θεσσαλονίκης με το Άγιον Όρος επιβεβαιώνεται και από την απεικόνιση του Αγίου Δημητρίου σε καθολικά, παρεκκλήσια, σκήτες και κελιά. Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές απεικονίσεις που δείχνουν την διαχρονία της σχέσης αυτής, αλλά και την εξέλιξη της τέχνης στο πέρασμα οκτώ αιώνων, παρουσιάζονται στην έκθεση που με τίτλο «Ο Άγιος Δημήτριος στην τέχνη του Αγίου Όρους» ετοίμασε η Αγιορειτική Εστία και φιλοξενείται στο φουαγιέ του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.

Την έκθεση θα εγκαινιάσει το Σάββατο 26 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία η Θεσσαλονίκη γιορτάζει τον πολιούχο Άγιό της, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος και τα έργα θα μείνουν στο χώρο ως τις 17 Νοεμβρίου. Οι απεικονίσεις προέρχονται από τοιχογραφίες, φορητές εικόνες, έργα μικροτεχνίας, χρυσοκεντήματα, μαρμαρογλυπτική κ.λπ., όλες από τα Ιερά Καθιδρύματα του Αγίου Όρους.

Όπως εξηγεί στο ethnos.gr, ο επιμελητής της έκθεσης, Διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας, Αναστάσιος Ντούρος, θα παρουσιαστούν 44 απεικονίσεις, από ένα σύνολο 150 θεμάτων, τα οποία περιλαμβάνονται σε μεγάλο κατάλογο-έκδοση της Εστίας, που κυκλοφόρησε το 2005 με την ευκαιρία του εορτασμού των 1700 χρόνων από το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου. 

Πρόθεση της Αγιορειτικής Εστίας και των συνεργατών της ήταν να συγκεντρωθούν οι περισσότερες -κατά το δυνατόν- απεικονίσεις του αγίου, ανεξάρτητα από το είδος της τέχνης και την κατάσταση διατήρησης. Με την ευλογία της Ιεράς Κοινότητας και τη συγκατάθεση των Καθιδρυμάτων του Αγίου Όρους, η έρευνα απέδωσε έναν ιδιαίτερα μεγάλο, όπως ήταν αναμενόμενο, αριθμό απεικονίσεων του Αγίου.

Η έκταση της τιμής των Αγιορειτών προς τον μεγαλομάρτυρα Δημήτριο υπογράμμισε τον στενό δεσμό της Θεσσαλονίκης με τον Άθωνα. Μέσα από τις απεικονίσεις του Αγίου Δημητρίου, οι επισκέπτες θα έχουν την δυνατότητα να δουν την απόδοση της μορφής του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης από τον 12^ο έως τον 20ό αιώνα, καθώς επίσης και να παρατηρήσουν τις καλλιτεχνικές αλλαγές που πραγματοποιούνται στην Αθωνική Πολιτεία κατά τη διάρκεια των οκτώ αιώνων.

Από τις πλέον σύγχρονες απεικονίσεις είναι ένα έργο μικροτεχνίας, ένα περίκλειστο σμάλτο, που φιλοτέχνησε το 2002, ο πολυβραβευμένος στη Ρωσία ζωγράφος, Νικόλαος Μαστερόπουλος, ο οποίος έχει επισκεφτεί πολλές φορές το Άγιον Όρος. Το έργο του ακολουθούν τα δυο του παιδιά, ο Ιβάν που αντλεί τις θεματικές του από τις κοινές μνήμες Ελλάδας-Ρωσίας, την ποντιακή παράδοση και το Βυζάντιο, και ο Μίσα, ο οποίος φιλοτεχνεί κυρίως ψηφιδωτά σε ναούς στη Μόσχα.