Μελέτη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Παραλείψεις και κίνδυνοι για τα προσωπικά δεδομένα

Μεγάλοι προβληματισμοί προέκυψαν για την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης στα σχολεία κατά την περίοδο της πανδημίας

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

Στη Δημοσιοποίηση της Μελέτης Εκτίμησης Αντικτύπου σχετικά με την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της εξ΄αποστάσεως εκπαίδευσης στα σχολεία λόγω της πανδημίας, προχώρησε το υπουργείο Παιδείας, μετά τις σφοδρές αντιδράσεις που υπήρξαν από τον κόσμο της εκπαίδευσης και την αντιπολίτευση.

Στόχος του Υπουργείου είναι να συζητήσει αναλυτικά θέματα που αφορούν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, και στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου καλεί εμπλεκόμενους φορείς στο Υπουργείο την ερχόμενη Δευτέρα 13 Ιουλίου 2020. Η ΕΑΠΔ έχει υποβληθεί αυτούσια στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων προσωπικού Χαρακτήρα.

Το υπουργείο Παιδείας αναφέρει ότι κατόπιν της λήξης του διδακτικού έτους και της επικείμενης ολοκλήρωσης των Πανελλαδικών Εξετάσεων, θέτει στο δημόσιο διάλογο τα δημοσιεύσιμα τμήματα της από 15.05.2020 Μελέτης Εκτίμησης Αντικτύπου που αφορά στην Προστασία Δεδομένων («ΕΑΠΔ») σχετικά με τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τηρώντας τη σχετική δέσμευσή του.

Το υπουργείο αναφέρει επίσης ότι η πολιτεία όφειλε να προχωρήσει στο μέτρο της τηλεκπαίδευσης, λόγω της πανδημίας και χάριν προστασίας της δημόσιας υγείας. Ως εκ τούτου, η παροχή εκπαίδευσης πρέπει να λαμβάνει χώρα με εκείνα τα μέσα που δεν θα επιβαρύνουν τη δημόσια υγεία. Οποιοσδήποτε συγχρωτισμός πολλών μαθητών και εκπαιδευτικών σε περίοδο έξαρσης της πανδημίας έρχεται σε σύγκρουση με το αγαθό της δημόσιας υγείας. Συνεπώς, ήταν και αναγκαία η λήψη κατάλληλων μέτρων για την παροχή εκπαίδευσης κατά τρόπο που δεν πλήττεται η δημόσια υγεία.

Στη μελέτη κινδύνων που προκύπτουν για μαθητές και εκπαιδευτικούς, όσον αφορά στα προσωπικά δεδομένα και όχι μόνο γίνονται σοβαρές επισημάνσεις όπως:

Παράνομη καταγραφή προσωπικών δεδομένων, ήτοι τμήματος ή ολόκληρου του διαδικτυακού μαθήματος. Αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων σε γονείς/κηδεμόνες μαθητών και λοιπά (οικεία) πρόσωπα που βρίσκονται στον ίδιο χώρο με το μαθητή κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού μαθήματος. Ανισότητα στην πρόσβαση των μαθητών στην εκπαίδευση. Εμπόδια στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών.
Περιορισμός της «ακαδημαϊκής ελευθερίας» των εκπαιδευτικών.
Οι ανωτέρω κίνδυνοι αξιολογήθηκαν με όρους σοβαρότητας και πιθανότητας επέλευσης και συνακόλουθα προσδιορίστηκαν τα απαιτούμενα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Σκόπιμο να επισημανθεί πως κατά την εν λόγω αξιολόγηση ελήφθη ιδιαίτερως υπ' όψιν ότι η τηλεκπαίδευση αποτελεί μέτρο που δύναται εκ του νόμου να εφαρμοσθεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Προς το σκοπό του περιορισμού των ανωτέρω κινδύνων το ΥΠΑΙΘ εξέδωσε οδηγίες και περαιτέρω καταρτίζει κώδικα ορθής συμπεριφοράς/ευπρέπειας. Μεταξύ των μέτρων που προβλέπονται στις εν λόγω οδηγίες περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
Η λήψη δεν στοχεύει σε μαθητές, η διαδικασία της εξέτασης δε μεταδίδεται και ο εκπαιδευτικός διατηρεί το δικαίωμα σίγασης ή διακοπής της μετάδοσης. Προϋπόθεση για τη δημιουργία της διαδικτυακής τάξης συνιστά η εγγραφή του εκπαιδευτικού στη σχετική πλατφόρμα μέσω μοναδικού συνδέσμου που αποστέλλεται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του ίδιου, η οποία είναι καταχωρισμένη στο σύστημα «myschool» iii.
Η μετάδοση γίνεται σε ζωντανό χρόνο και πρόσβαση έχουν μόνο οι μαθητές (απευθείας ή μέσω των γονέων/κηδεμόνων αυτών) μέσω ειδικού συνδέσμου, τον οποίο τους γνωστοποιεί ο εκπαιδευτικός κατόπιν επικοινωνίας. Μάλιστα, ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να εγκρίνει μία προς μία τις συμμετοχές στο διαδικτυακό μάθημα και να αποβάλλει μαθητές από τη διαδικτυακή τάξη. Δεν απαιτείται η δημιουργία λογαριασμού μαθητή στη διαδικτυακή πλατφόρμα.
Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν χωρίς να αποκαλύψουν προσωπικά δεδομένα, πέραν ορισμένων τεχνικής φύσεως πληροφοριών (όπως η έκδοση του λειτουργικού συστήματος, το χρησιμοποιούμενο υλικό (hardware) ή η IP διεύθυνση) μέσω των οποίων δεν καθίσταται δυνατός ο προσδιορισμός της ταυτότητάς τους.
Ενισχύεται σημαντικά ο τεχνολογικός εξοπλισμός των σχολικών μονάδων και ο αριθμός των συσκευών προς διάθεση στους μαθητές. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα σύνδεσης στη διαδικτυακή τάξη και μέσω τηλεφώνου.
Η καταγραφή, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με ίδια μέσα, είναι παράνομη (άρ. 63 παρ. 2 του Ν. 4686/2020) και επισύρει κυρώσεις σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Δεν παραβιάζονται οι θεμελιώδεις αρχές επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων. Η δραστηριότητα επεξεργασίας είναι σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας. Υλοποιείται, δε, σύμφωνα με τη νομοθεσία (Ν. 4686/2020), όλως εξαιρετικώς προς το δημόσιο συμφέρον και συγκεκριμένα για τη διασφάλιση των συνταγματικών αγαθών της παιδείας και της δημόσιας υγείας.