Σεισμοί στην Ελλάδα: Οι μεγαλύτεροι, το τσουνάμι και τα Ρίχτερ στην Αττική

Ο σεισμός στη Μαγούλα θύμισε σε όλους πως βρισκόμαστε όπου οι σεισμοί είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την περιοχή.  Άλλωστε η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη από πλευράς σεισμικότητας και την έκτη παγκοσμίως.  

Αιτία για τους πολλούς σεισμούς είναι η θέση της χώρας μας, η οποία βρίσκεται στη σύνθετη οριακή ζώνη στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ της Αφρικανικής πλάκας και της Ευρασιατικής πλάκας.

Το βόρειο τμήμα της Ελλάδας βρίσκεται στην Ευρασιατική πλάκα ενώ το νότιο τμήμα βρίσκεται στην Πλάκα του Αιγαίου, η οποία μετακινείται νοτιοδυτικά σε σχέση με την Ευρασιατική πλάκα περίπου 30 mm/έτος ενώ η Αφρικανική πλάκα υποχωρεί προς τα βόρεια κάτω από την πλάκα του Αιγαίου με ρυθμό περίπου 40 mm/έτος. Το βόρειο όριο πλάκας είναι ένα σχετικά διάχυτο αποκλινόμενο όριο ενώ το νότιο συγκλίνον όριο σχηματίζει το ελληνικό τόξο.

Οι ισχυρότεροι σεισμοί ιστορικά είναι εκείνοι που συνδέονται με το Ελληνικό Τόξο, αν και κανένας δεν είναι μεγαλύτερος των 7,2 βαθμών όπως έχει παρατηρηθεί από τις σύγχρονες καταμετρήσεις των σεισμολογικών οργάνων. Ωστόσο τα πρότερα ιστορικά σεισμικά γεγονότα των 365 π.Χ. και 1303 μ.Χ. πιθανόν να ήταν πολύ μεγαλύτερα από τις παραπάνω σεισμικές καταμετρήσεις.

Ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ελλάδα

Αν και η σεισμική δραστηριότητα στην Ελλάδα είναι έντονη τα μεγέθη των σεισμών σπάνια ξεπερνούν τα 7 Ρίχτερ. Για την ακρίβεια, μόλις 13 σεισμοί έχουν ξεπεράσει τον συγκεκριμένο αριθμό από το 1900 μέχρι και σήμερα, με το ρεκόρ να καταγράφεται στη Ρόδο το 1926. Ο σεισμός των 8 Ρίχτερ που κατέστρεψε 3.200 σπίτια και χαρακτηρίστηκε παγκόσμιος γιατί «ταρακούνησε» πάνω από 10 χώρες.

Το σοβαρότερο σεισμικό συμβάν στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια είναι ο σεισμός μεγέθους 7.2R που έγινε στις 12 Αυγούστου 1953 στη Κεφαλλονιά. Προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές κυρίως στη Κεφαλλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 476 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 2412. Σε σύνολο 33.000 σπιτιών που υπήρχαν τότε στα νησιά αυτά, υπήρξαν 27.659 καταρρεύσεις, σοβαρές υλικές ζημιές σε 2.780 σπίτια και ελαφρές σε 2.394 σπίτια.

Χάρτης των επίκεντρων των καταγεγραμμένων σεισμών της Ελλάδας (καθώς και τμημάτων γειτονικών χωρών), με μέγεθος-τιμή άνω των 4,0 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, κατά την χρονική περίοδο μεταξύ 1900 και 2017. 

Εμφανίζονται με χρώματα: 
1) Μπλε 4,0 έως 4,9
2) Πράσινο: 5,0 έως 5,9
3) Κίτρινο: 6,0 έως 6,9
4) Πορτοκαλί: 7,0 έως 7,9
 

Οι μεγαλύτεροι σεισμοί στην Ελλάδα:

Το τσουνάμι της Αμοργού

Ο σεισμός της Αμοργού στις 9 Ιουλίου του 1956, είχε μέγεθος 7.7 Ρίχτερ και μέγιστη αντιληπτή ένταση 9 για την κλίμακα Μερκάλι. Το επίκεντρο ήταν στα νότια του νησιού της Αμοργού (το ανατολικότερο νησί των Κυκλάδων) στο Αιγαίο Πέλαγος. Ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα και σημειώθηκε 13 λεπτά μετά από ένα σεισμό μεγέθους 7,2 ρίχτερ κοντά στην Σαντορίνη.

Ο σεισμός δημιούργησε ένα μεγάλο τσουνάμι με μέγιστο ύψος 30 μέτρα, λόγω μιας υποθαλάσσιας κατολίσθησης. Το ύψος του έφτασε επίσης τα 10 μέτρα στην Αστυπάλαια και περίπου 3 μέτρα στην βορειοδυτική ακτή της Κω. Τα μεγάλα κύματα έπληξαν τα λιμάνια των νησιών της Καλύμνου, Λέρου και Πάρου με τραγικό απολογισμό 53 νεκρούς και περίπου 100 τραυματίες.

Επειδή το τσουνάμι έπληξε μεγάλο μέρος του Αιγαίου Πελάγους και παρατηρήθηκε διαφορετική ώρα άφιξης σε διάφορες περιοχές, δείχνει ότι ο σεισμός δημιούργησε υποβρύχιες κατολισθήσεις.

Ο φονικός σεισμός της Χίου

Ο σεισμός που έπληξε τη Χίο στις 22 Μαρτίου και 3 Απριλίου του 1881, έμεινε γνωστός ως ο «Χαλασμός» ή η «Καταστροφή» και θεωρείται ο πλέον πολύνεκρος σεισμός σε ελληνικά εδάφη, με πάνω από 4000 νεκρούς και περισσότερους από 7000 τραυματίες.

Ο σεισμός είχε μέγεθος 6,5 μονάδες της κλίμακας Ρίχτερ και το επίκεντρό του ήταν σε απόσταση περίπου 15 χιλιομέτρων νότια από την πόλη της Χίου. 

Ο κύριος σεισμός κατέστρεψε τα 3/4 του νησιού, ενώ προηγήθηκε ισχυρός προ-σεισμός, ο οποίος προκάλεσε σοβαρές βλάβες. Το έδαφος της παραλίας βυθίστηκε κατά 80 εκατοστά  ενώ σε κάποια μέρη παρατηρήθηκε και  κάθετη  μετατοπίση έως 2,5 μέτρα.

Οι κυριότεροι σεισμοί στην ερύτερη περιοχή της Αττικής

427 π.X.: Ισχυρός σεισμός έγινε αισθητός στην Αθήνα, Εύβοια, Βοιωτία και μερικώς στον Ορχομενό. Κατά τις αναφορές του Θουκυδίδη, η πιθανή εστία ήταν η Αταλάντη.
426 π.X. : Το καλοκαίρι του έτους αυτού, από ισχυρό σεισμό στην ευρεία περιοχή της Αταλάντης, μετατοπίστηκε η βορειο-ανατολική γωνία του Παρθενώνα.
420 π.X.: Το καλοκαίρι του έτους αυτού, σεισμική δόνηση έγινε αισθητή στην Αθήνα.
3-9-1705 : Στην Αθήνα έγινε αισθητή σεισμική δόνηση που προερχόταν από την περιοχή ανάμεσα στον Ωρωπό και στις Πλαταιές, γύρω στα 30 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
13-6-1785 : Σεισμική δόνηση με επίκεντρο τον Ωρωπό, 35 χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας.
17-9-1805 ή 17-11-1805 : Σεισμική δόνηση έγινε αισθητή τις νυχτερινές ώρες στην Αθήνα.
8-8-1853 : Στην Αθήνα έγινε αισθητός σεισμός, πιθανόν 6 Ρίχτερ.
17-1-1874 : Το πρωί έγινε σεισμική δόνηση που πιθανόν είχε επίκεντρο την Αθήνα.
24-2-1981 : Αισθητή ισχυρή σεισμική δόνηση 6,8 Ρίχτερ με επίκεντρο τις Αλκυονίδες, 77 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Μετά 6 ώρες σημειώθηκε μετασεισμός 6,4 Ρίχτερ στα 60 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
7-9-1999 : Αισθητή ισχυρή σεισμική δόνηση 5,9 Ρίχτερ με επίκεντρο την Πάρνηθα προκάλεσε τον θάνατο 140 περίπου ατόμων καθώς και πολλές καταρρεύσεις κτιρίων.

Πηγές: seismoi-online.gr, earthquakes.gr, Wikipedia

Διαβάστε ακόμη

Ο Ερντογάν πήρε θέση για τα πυρηνικά της Ρωσίας: Στέλνει μήνυμα... ψυχραιμίας στον Πούτιν - «Κανένα όφελος»

Πότε θα καταβληθεί η έκτακτη ενίσχυση Χριστουγέννων - Οι δικαιούχοι

Μαριγκόνα: «Έχω ένα βλέμμα που δεν τολμάει κανείς να με πλησιάσει»

Νταλάρας, Νέγκα, Μαργαρίτης στο πλευρό του Φάμελλου