Σαντιάγο Καλατράβα: Τα προβληματικά έργα του διάσημου αρχιτέκτονα και οι αγωγές

Η έκθεση για το πρόβλημα στο στέγαστρο Καλατράβα έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις και ΟΑΚΑ και Ποδηλατοδρόμιο αποφασίστηκε να κλείσουν επ' αόριστον. Το στέγαστρο του ΟΑΚΑ δεν είναι όμως το μοναδικό έργο του αρχιτέκτονα που παρουσίασε πρόβλημα. Ο 72χρονος Ισπανός έχει δημιουργήσει πολλά ακόμα εντυπωσιακά έργα ανά τον κόσμο, με κάποια από αυτά να εμφανίζουν προβλήματα, με αποτέλεσμα μερικοί δήμοι να έχουν οδηγήσει τον διάσημο αρχιτέκτονα στα δικαστήρια.

Ενδεικτικό παράδειγμα το γυάλινο δάπεδο της Ponte della Costituzione της Βενετίας, έργο του Santiago Calatrava, το οποίο αντικαταστάθηκε με πέτρα, επειδή πάρα πολλοί άνθρωποι γλιστρούσαν σε αυτό και τραυματίζονταν σοβαρά. Κάποιοι ντόπιοι μιλούν για πεζούς που έχουν σπάσει ακόμη και κόκαλα. Το νέο δάπεδο κόστισε περίπου 565.000 δολάρια. Μιλώντας για την αντικατάσταση το 2022, η υπάλληλος δημοσίων έργων της Βενετίας Francesca Zaccariotto είχε δηλώσει στους New York Times ότι «οι άνθρωποι τραυματίζονται και κάνουν μήνυση στη διοίκηση, πρέπει να παρέμβουμε».

Η γέφυρα έκανε το ντεμπούτο της με πολλές θριαμβολογίες λόγω του ονόματος του Καλατράβα (του ανατέθηκε ο σχεδιασμός της το 1999), αλλά ήταν αμφιλεγόμενη. Πρώτον, δεν έχει πρόσβαση για αναπηρικά αμαξίδια και δεν μπορεί να φιλοξενήσει άτομα με ειδικές ανάγκες. Όταν οι ενώσεις αναπήρων διαμαρτυρήθηκαν για το γεγονός αυτό, η πόλη δαπάνησε περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια δολάρια το 2013 για να εγκαταστήσει μια καμπίνα με πρόσβαση σε ανελκυστήρα. Όμως αυτή η καμπίνα ήταν τόσο ζεστή όσο και αργή και αποσυναρμολογήθηκε.

Η ολισθηρότητα της Ponte della Costituzione έγινε εμφανής όταν οι πεζοί άρχισαν να πέφτουν συχνά. Το πρόβλημα γινόταν χειρότερο το χειμώνα, όταν στη Βενετία είχε ομίχλη. Οι προειδοποιητικές πινακίδες, τα αντιολισθητικά αυτοκόλλητα και τα επιθέματα ρητίνης δεν είχαν βοηθήσει.

Οι New York Times ανέφεραν ότι και άλλες πόλεις έχουν αντιμετωπίσει προβλήματα ολίσθησης με τα σχέδια του Καλατράβα. Στο Μπιλμπάο, για παράδειγμα, η πόλη αναγκάστηκε να τοποθετήσει ένα ελαστικό χαλί πάνω από την πεζογέφυρα προς το μουσείο Guggenheim, επειδή οι άνθρωποι έπεφταν, με τον δήμο να καλείται να καταβάλει αποζημιώσεις σε δεκάδες πεζούς που γλίστρησαν στη γυάλινη επιφάνεια.

Σύμφωνα με την ομάδα του Calatrava, «το αρχικό γυάλινο πλακόστρωτο που είχε τοποθετηθεί στη γέφυρα αποτελούνταν από μια αντιολισθητική άνω επιφάνεια που συμμορφωνόταν με όλους τους τοπικούς κανονισμούς. Κατά την καθημερινή χρήση της γέφυρας, η ανεπαρκής χρήση ορισμένων βαρέων στοιχείων ή ακόμη και πράξεις βανδαλισμού οδήγησαν στο σπάσιμο ορισμένων υαλοπινάκων, οι οποίοι δυστυχώς αντικαταστάθηκαν αργότερα με ακατάλληλα γυαλιά. Στην παρούσα κατάσταση, το γραφείο μας υποστηρίζει την αντικατάσταση των υαλοπινάκων από τον Δήμο με πέτρινες πλάκες πεζοδρομίου, που συνάδουν με τον σχεδιασμό της γέφυρας και το περιβάλλον αστικό τοπίο, ώστε να διατηρηθεί η ομορφιά και η λειτουργικότητά της».

Αγωγές από την πόλη καταγωγής του Καλατράβα

Ο Santiago Calatrava αντιμετώπισε νομικές αγωγές από την πόλη καταγωγής του, τη Βαλένθια, επειδή τμήματα της οροφής της όπερας στο συγκρότημα City of Arts and Sciences ξεκίνησαν να πέφτουν μόλις οκτώ χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της. Τμήματα της ελικοειδούς ψηφιδωτής στέγης της όπερας Palau de les Arts Reina Sofia στο συγκρότημα Ciudad de las Artes y las Ciencias de Valencia αποκολλήθηκαν από τους ισχυρούς ανέμους το 2019, αναγκάζοντας τις αρχές να ακυρώσουν τις παραστάσεις και να κλείσουν το κτίριο για το κοινό.

Η όπερα είναι ένα από τα επτά κτίρια που απαρτίζουν το συγκρότημα City of Arts and Sciences, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2005. Η λευκή όπερα από σκυρόδεμα διαθέτει μια στέγη που μοιάζει με φτερό και πλέει πάνω από δύο εξωτερικά κελύφη που καμπυλώνουν τις πλευρές της. Αυτά είναι επενδυμένα με ένα στρώμα από κεραμικά ψηφιδωτά πλακάκια, τα οποία εμφάνισαν για πρώτη φορά σημάδια φθοράς το 2018 όταν εμφανίστηκαν ρωγμές στην λευκή επιφάνεια.

Ο Καλατράβα έχει επικριθεί έντονα για το κόστος του συγκροτήματος της Πόλης των Τεχνών και των Επιστημών και κατηγορήθηκε ότι «αφαίμαξε τη Βαλένθια» για υποτιθέμενες αμοιβές 100 εκατομμυρίων ευρώ για το πολιτιστικό κέντρο-πρότυπο, παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του ξεπέρασε τέσσερις φορές το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.

Ο αρχιτέκτονας είχε αντιμετωπίσει νομικά ζητήματα που σχετίζονταν με τα κτίριά του και αναγκάστηκε να καταβάλει 3,3 εκατομμύρια ευρώ για να διευθετήσει μια διαμάχη τον Ιούνιο του 2018, αφού ένα συνεδριακό κέντρο που σχεδίασε στην πόλη Οβιέδο της βόρειας Ισπανίας υπέστη δομική κατάρρευση.

Εν τω μεταξύ, οι ιδιοκτήτες του οινοποιείου Ysios στην Ισπανία ξεκίνησαν νομικές ενέργειες απαιτώντας να καταβάλει 2 εκατομμύρια ευρώ ώστε να μπορέσουν να διορίσουν μια νέα ομάδα αρχιτεκτόνων και μηχανικών για να επιδιορθώσουν τη διαρροή της οροφής του κτιρίου, μετά από επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες των κατασκευαστών του Καλατράβα να λύσουν το πρόβλημα.

Με πληροφορίες από Architectural Digest, Artnet News