Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσει τη φαντασία των δημιουργών;

Η Norma Kamali παρά τα 78 της χρόνια, δεν είναι έτοιμη να αποσυρθεί. Η γνωστή νεοϋορκέζα σχεδιάστρια έχει αρχίσει, όμως, να σκέφτεται πώς, το brand που έχτισε από το μηδέν και το οποίο διοικει για περισσότερα από 50 χρόνια, θα συνεχίσει να λειτουργεί όταν αυτή τελικά αποχωρήσει.

Αυτού του είδους ο σχεδιασμός διαδοχής, συνήθως, περιλαμβάνει την προετοιμασία της επερχόμενης διοίκησης η οποία θα αναλάβει την εποπτεία της επιχείρησης και θα προχωρήσει τη δημιουργικότητά της. Ο σχεδιασμός της Kamali είναι η ανάπτυξη μίας εκδοχής του εαυτού της, με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, για να υποστηρίξει το εγχείρημα.

Τους τελευταίους μήνες, η σχεδιάστρια συνεργάζεται με το πρακτορείο Maison Meta. Μαζί εστιάζουν στην τεχνολογία ΑΙ προκειμένου να δημιουργήσουν ένα προσαρμοσμένο εργαλείο το οποίο θα είναι σε θέση να παράγει νέα σχέδια, βασισμένα στο δημιουργικό DNA της designer. Το εργαλείο έχει τροφοδοτηθεί με χιλιάδες εικόνες από το αρχείο του brand, με σκοπό την κατανόηση του ιδιαίτερου στυλ του οίκου.

«Να μπορεί η κληρονομιά του brand να συνεχιστεί εις το διεινεκές»

Πίσω από το εγχείρημα της Kamali, όμως, δεν βρίσκεται η πρόθεση της αντικατάστασης των ανθρώπων – σχεδιαστών από την τεχνολογία. Η σχεδιάστρια πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει τα όριά της και ότι, οι άνθρωποι με πρωτότυπες ιδέες θα είναι απαραίτητοι για να αξιοποιηθεί αυτή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ευελπιστεί, αντιθέτως, ότι όταν έρθει η μέρα που η ίδια δεν θα είναι πια εκεί, η ομάδα της θα μπορεί να αντλεί από τη δημιουργικότητά της, σαν να είναι παρούσα.

«Το μοντέλο ΑΙ θα αρχίσει να βρίσκεται πραγματικά στη διαδικασία αποκωδικοποιησης του εγκεφάλου μου ώστε, όταν εκπαιδεύσω άλλους ανθρώπους εδώ, να ακολουθηθεί αυτό που έχω κάνει, να μπορεί η κληρονομιά του brand να συνεχιστεί εις το διεινεκές», λέει η ίδια στο Business of Fashion. «έχω το πλεονέκτημα, επειδή μιλάμε για 56 χρόνια content, το οποίο παρήγαγε μόνο ένας σχεδιαστής. Δεν είναι ένα brand που είχε διαφορετικές ταυτότητες. Δεν υπάρχει αυτό το μπέρδεμα. Είναι συναρπαστικό και δίνει στην εταιρεία μου πραγματικά μεγαλύτερη αξία με αυτό τον τρόπο, που κανείς δεν θα είχε σκεφτεί στο παρελθόν», προσθέτει.

Η σχεδιάστρια δεν κυνηγά απλώς το τελευταίο τεχνολογικό επίτευγμα. Ο ενθουσιασμός της για τη βιομηχανία της τεχνολογίας χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, όταν εργάστηκε για πρώτη φορά σε έναν πρώιμο υπολογιστή, τον Univac, ως υπάλληλος της Northwest Airlines. Έκτοτε επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τεχνολογία και την εξεύρεση των τρόπων να την αξιοποιήσει στην επιχείρησή της. Πριν από μερικά χρόνια, μετά από μία συνεργασία με τη Walmart, άρχισε να σκέφτεται την τεχνητή νοημοσύνη. Τώρα, θέλει να επεξεργαστεί τις νέες δυνατότητες που δίνει η γεννητική τεχνητή νοημοσύνη.

Η έλευση της τεχνητης νοημοσύνης στη σκηνή της μόδας προκάλεσε και τη βιασύνη, από πλευράς των επιχειρήσεων να βρουν τρόπους χρήσης της. Ήδη, τα μεγαλύτερα fashion brands  πειραματίζονται με την τεχνολογία ΑΙ για τη συγγραφή κειμένων περιγραφών των προϊόντων τους και τη τροφοδοσία chatbots. Την ίδια στιγμή, η διευθύντρια της Collina Strada, Hillary Taymour αλλά και ο Julius Juul της δανέζικης εταιρείας Heliot Emil, στρέφονται στις δυνατότητες που αυτή προσφέρει, ώστε να διευρύνουν τα όρια της δημιουργικότητάς τους. Για να είναι σίγουροι ότι διατηρείται η signature αισθητική τους και η τεχνολογία δεν παράγει γενικώς σχέδια, εκπαιδεύουν τα εργαλεία της στην αποκωδικοποίηση προηγούμενων συλλογών. Η Kamali ίσως είναι η πρώτη σχεδιάστρια που το κάνει τόσο εκτενώς, με σκοπό τη συνέχεια της κληρονομιάς της.

Ζωτικής σημασίας ζήτημα

Για ένα brand όπως το δικό της, όπου η επικεφαλής είναι η ιδρύτρια, η διαδοχή αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας, με δεδομένο ότι, δεν είναι λίγοι οι οίκοι που καθορίστηκαν από τους δημιουργούς τους (οπως ο Helmut Lang και η Ann Demeulemeester) και, μετά την αποχώρηση των τελευταίων, υπήρξαν δυσκολίες. Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει ένα νέο, αλλά και αντισυμβατικό, μέσο για να το επιτύχουν – ή, τουλάχιστον να το επιχειρήσουν. Το πόσο καλά λειτουργεί ή και αν μπορεί να λειτουργήσει, μένει να διαπιστωθεί.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να επεξεργαστεί δεδομένα. Μπορεί, όμως, και να ονειρευτεί;» διερωτάται η Alice Bouleau, εταίρος της εταιρείας πρόσληψης στελεχών στον τομέα της μόδας και του luxury, Sterling International. «Φυσικά, μπορεί κανείς να διατηρήσει το αρχείο του και να έχει δισεκατομμύρια εναλλακτικές για πράγματα που έχουν γίνει και στο παρελθόν. Μπορεί, όμως, να μαντέψει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα για ένα brand; Είμαι πιο επιφυλακτική όσον αφορά αυτό», συμπληρώνει αλλά επισημαίνει ότι, ορισμένες εταιρείες επιθυμούν να εξετάσουν αυτή την επιλογή, ειδικά αν στόχος τους είναι η σιατήρηση της τρέχουσαν πορείας τους με μικρές αλλαγές.

Όπως εξηγεί, η διαδικασία consulting για τη συνέχιση των brands τους μετά την αποχώρηση των ιδρυτών τους, ξεκινάει πολύ νωρίτερα, με την αναζήτηση ταλέντων που θα μπορούσαν να παίξουν τον ρόλο των διαδόχων. Σύμφωνα με τη Bouleau, στην καλύτερη περίπτωση, ο «μελλοντικός κληρονόμος» είναι σε θέση να εργαστεί δίπλα στους ιδρυτές για ένα ή δύο χρόνια, καθώς προετοιμάζεται να αναλάβει. Η ίδια προετοιμασία ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης γίνεται λίγο διαφορετικά.

Η Maison Meta συνεργάζεται με την ομάδα αρχείου της Kamali προκειμένου να συγκεντρώσουν και να προετοιμάσουν τις εικόνες που απαιτούνται για την εκπαίδευση της ΑΙ. Σύμφωνα με τη Maison Meta, για τον σκοπό χρησιμοποιείται ως βάση ένα μοντέλο ανοιχτού κώδικα, Stable Diffusion XL, σε συνσυασμό με ένα άλλο εργαλείο που ονομάζεται Fooocus και προσαρμόζεται στο εκάστοτε εγχείρημα. Επειδή οι διαθέσιμες εικόνες είναι αμέτρητες, προχωρούν με βάση τις κατηγορίες, ξεκινώντας από τα μαγιό, που αποτελούν την επιτομή του έργου της Kamali.

Κατά τη διαδικασία, η Maison Meta συνομιλεί με τη σχεδιάστρια για τη ροή της εργασίας της αλλά και τους τρόπους με τους οποίους θα επιθυμούσε να επικοινωνεί με την τεχνολογία ΑΙ. Οι εικόνες πρέπει να επισημαίνονται με λέξεις – κλειδιά, όπως είναι ο τύπος του πατρόν, το ύφασμα και κάθε άλλη, σημαντική λεπτομέρεια, ώστε όταν η Kamali, στο μέλλον, εισάγει ένα κείμενο προτροπής, η τεχνολογία να είναι σε θέση να κατανοήσει το αίτημά της και να παράγει μία αντίστοιχη εικόνα. Οι επισημειωμένες εικόνες τροφοδοτούνται στο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για την εκπαίδευσή του. Μόνο στην περίπτωση των μαγιό της Kamali, οι διαθέσιμες εικόνες έφταναν περίπου τις 10.000.

Ο ιδρυτής και δημιουργικός διευθυντής του Maison Meta, Cyril Foiret, εξηγεί πως, «μάς πήρε περίπου ένα μήνα προκειμένου να φτάσουμε στο σωστό σημείο. Η εκπαίδευση είναι αρκετά βαριά, επειδή χρειάζεσαι μεγάλα μηχανήματα. Για να δημιουργήσει παρτίδες των 1.500 ή 2.000 εικόνων, απαιτούνται περίπου 7 ώρες εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, έρχεται το στάδιο των διαρκών δοκιμών. Αξιολογείς τα αποτελέσματα. Μετά από αυτό, προχωράς στο επόμενο στάδιο».

Στο εγχείρημα, υπήρχαν και κάποια άλλα αιτήματα της Kamali που δημιουργούσαν επιπλέον προκλήσεις. Για παράδειγμα, επιθυμούσε τη δηιουργία ενός σταθερού άβαταρ το οποιο και θα εμφανίζονταν στα σχέδια των μαγιό. Ο Foiret εξηγεί ότι, ουσιαστικά, κλήθηκαν να αναπτύξουν ένα μίνι μοντέλο ΑΙ ειδικά γι¨αυτό τον σκοπό. «Δεν ήταν πολύ εύκολο. Χρειάστηκε περίπου ένας μήνας προκειμένου να το πετύχουμε σωστά», σημειώνει.

Μόλις η εκπαίδευση της τεχνολογίας ολοκληρωθεί σε όλες τις διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων, θα συνδυαστούν όλα σε ένα κύριο μοντέλο. Το όλο σύστημα τρέχει, αντί για το cloud, σε έναν υπολογιστή που ο Foiret εγκατέστησε στο γραφείο της Kamali, για λόγους ασφαλείας. Η σχεδιάστρια επιθυμεί το πρώτο εγχείρημα της τεχνολογίας να είναι ο σχεδιασμός μίας swimwear συλλογής. Αλλά πρόκειται για διαδικασία που είναι ακόμα σε εξέλιξη - «ακατέργαστη», όπως την αποκαλεί η ίδια που προσπαθεί να κατανοήσει τους τρόπους που θα μπορούσε να «κουμπώσει» στην ταυτότητα του brand. Η σχεδιάστρια είναι πεπεισμένη ότι, το εν λόγω εγχείρημα θα μεταμορφώσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να λειτουργήσει η επιχείρηση.

«Εξακολουθώ να το σκέφτομαι σαν το μωρό που μαθαίνει τώρα να κάνει τα πρώτα του βήματα. Ταυτόχρονα, όμως, είμαι αντιμέτωπη και με μία ιδιοφυία. Πηγαίνω με τα νερά του. Μαθαίνω και πειραματίζομαι και, κάθε μέρα, ανακαλύπτων τους τρόπους που μπορώ να το ενσωματώσω στο μέλλον της εταιρείας», εξηγεί.

Η πρώτη επαφή με το ΑΙ 

Για πρώτη φορά, η Kamali σκέφτηκε να εκπαιδεύσει το δικό της σύστημα ΑΙ, όταν ήρθε σε επαφή με μία εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου που της πρότεινε μία συνεργασία όπου, όλος ο σχεδιασμός, θα βασιζόταν στην τεχνολογία ΑΙ. Η σχεδιάστρια απέρριψε την πρόταση, αλλά η σκέψη αυτής της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, κόλλησε στο μυαλό της. Την περασμένη χρονιά, ήρθε σε επαφή με τη Maison Meta, η οποία ανέλαβε τη διοργάνωση της πρώτης Εβδομάδας Μόδας ΑΙ, σε συνεργασία με το Revolve.

Ήδη τότε, η Maison Meta δούλευε πάνω σε μία ιδέα που ονόμασε «μελλοντικό vintage», σύμφωνα με τον έταιρο της εταιρείας, Nima Abbasi. «Τι θα γινόταν αν μπορούσατε να έχετε στη διάθεσή σας όλο το έργο της Vivienne Westwood, η οποία πέθανε το 2022, και να το αξιοποιήσετε ώστε να δημιουργήσετε ένα σύνολο δεδομένων τα οποία θα επέτρεπαν μία σειρά από νέες δημιουργίες στο πνεύμα της; Θα μπορούσαν να υπάρξουν και άλλες χρήσεις», ισχυρίζεται. «Μια εταιρεία ή ένας επενδυτής που θέλει να αγοράσει ένα brand που βρίσκεται σε αδράνεια και να το επαναλανσάρει, χωρίς να πληρώνει για τη διεύθυνση του δημιουργικού θα μπορούσε να δει το μέλλον του brand χωρίς να χρειαστεί πραγματικά να κάνει την επένδυση», εξηγεί.

Φυσικά, όπως σημειώνει και το BoF, υπάρχουν ιδιότητες που φέρει ο ιδρυτής του κάθε brand που η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπαράξει. Οι σχεδιαστές δημιουργούν μία αισθητική κουλτούρα για την εταιρεία τους και δίνουν την αίσθηση του σκοπού στους εργαζόμενους και τα προϊόντα που παράγουν, εξηγεί η Bouleau. Όταν αποχωρούν, τα brands θα εξακολουθήσουν να χρειάζονται τον στρατηγικό στοχαστή που προσφέρει αυτό ακριβώς. «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να σας πει, για ποιο λόγο το εκάτοστε brand είναι αυτό που είναι. Ποιος είναι ο λόγος για να υπάρχει το κάθε προϊόν;», εξηγεί. Επιπλέον υπάρχει και ο παράγοντας της εξέλιξης του κάθε δημιουργού με την πάροδο του χρόνου, λέει. Μία εταιρεία πολύ επικεντρωμένη στο παρελθόν μπορεί να μείνει στάσιμη.

«Υπάρχουν πράγματα που η τεχνολογία δεν θα αντικαταστήσει»

Η Kamali, πάντως, δηλώνει ότι, αν το brand της πρόκειται να αξιοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη, αυτή θα πρέπει να παράγει ιδέες που συνδυάζουν ό,τι έχει κάνει στο παρελθόν, με μοναδικά και καινοτόμα στοιχεία. Και η ίδια διατηρεί τις επιφυλάξεις της σχετικά με τις ικανότητες του ΑΙ. «Ο σχεδιασμός μίας συλλογής, απαιτεί ψυχή. Μερικές φορές αισθάνομαι ότι τα σχέδια της τεχνητής νοημοσύνης είναι άψυχα», σημειώνει. Δημιουργός μοτίβων και η ίδια, πιστεύει ότι κάθε σχέδιο πρέπει να έχει ισχυρή σύνδεση με το μοτίβο του υφάσματος. Δεν είανι σίγουρη για το πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό αυτή τη στιγμή με την τεχνολογία και εξακολουθεί να καθορίζει ποια τμήματα της εταιρείας της θα εκπαιδευτούν ώστε να χρησιμοποιούν το σύστημα AI. Μπορεί να είναι μόνο το σχεδιαστικό τμήμα. 

Ό,τι και να γίνει, η 78χρονη σχεδιάστρια πιστεύει ότι, η ανθρώπινη δημιουργικότητα θα παραμείνει απαραίτητη. Τονίζει ότι, η πρωτοτυπία των ανθρώπων είνα διαφορετικά από αυτήν που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη. «Υπάρχουν πράγματα που η τεχνολογία δεν θα αντικαταστήσει. Σίγουρα, όμως, αυτή προσφέρει νέες ευκαιρίες στις οποίες δεν μπορούμε να αντισταθούμε», επισημαίνει.