Ένα δροσερό ποτήρι κίτρο, από τη Νάξο με αγάπη

Οι απέραντες χρυσές αμμουδιές, τα γραφικά χωριουδάκια με τις φιλόξενες αυλές, οι εμβληματικοί ναοί και τα ιστορικά μνημεία, οι εναλλαγές ανάμεσα στα βουνά και στο γαλάζιο, οι βόλτες στα αγροτόσπιτα, τα αρχοντικά, την παλιά και τη νέα πόλη, τα σοκάκια, τους ενετικούς πύργους και τα σπήλαια, συνοδεύονται από μια δυνατή γεύση, που είναι πολύ δύσκολο να ξεχάσεις. Συνοδεύονται από το ντόπιο ποτό, το κίτρο, αυτό που παίρνεις μαζί σου φεύγοντας στις αποσκευές σου…

Η ανακάλυψη των κιτριών

Όπως προκύπτει από μελέτες και ανασκαφές, η κιτριά, η οποία ανήκει στην οικογένεια των εσπεριδοειδών, ευδοκίμησε στην Ινδία, στην Κίνα και στην Περσία και μετά εισήχθη στην Ευρώπη. Τον 17 αιώνα ξεκίνησε να καλλιεργείται στη Νάξο, βρίσκοντας ένα περιβάλλον που και της ταίριαξε και ανέδειξε τα προτερήματά της. Κάνοντας μια βόλτα προς την Απείρανθο, το χωριουδάκι με τη φοβερή θέα και τα νόστιμα ταβερνάκια, θα παρατηρήσετε τα όμορφα δέντρα με τα καλοσχηματισμένα πράσινα φύλλα, τα λευκά λουλουδάκια και τους καρπούς που μοιάζουν με αυτούς του λεμονιού – αρχικά είναι πράσινοι και, όταν ωριμάζουν, γίνονται κίτρινοι. Το κίτρο, εκτός από το ιδιαίτερο άρωμα και τη γεύση, έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, κυρίως αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις.

Όταν τα φύλλα του κίτρου μπήκαν στους άμβυκες…

Οι Αξιώτες αναγνώρισαν από νωρίς τα ταλέντα του κίτρου και τα αξιοποίησαν σε αρκετές γλυκές παρασκευές, όπως μαρμελάδες και γλυκά του κουταλιού. Επίσης, το έβαλαν στην κουζίνα τους σε σαλάτες, σάλτσες και σε πολλές μαρινάδες. Εκεί όμως που ξεχώρισαν και κέρδισαν την αποκλειστικότητα είναι στη δημιουργία ενός ξεχωριστού αναζωογονητικού αποστάγματος με εξαιρετικές χωνευτικές ιδιότητες.

Μέσα στους παραδοσιακούς άμβυκες προστίθενται τα φύλλα της κιτριάς, μαζί με τους μίσχους και τις φλούδες, το νερό και την καθαρή αλκοόλη, και παραμένουν περίπου 12 ώρες. Μετά ξεκινάει ο βρασμός με ξύλα ελιάς και, όταν ολοκληρωθεί η απόσταξη, έχουμε πλέον το ποτό κίτρο στα ποτήρια μας.

Ανάλογα με την τελική περιεκτικότητα σε αλκοόλη και τα γραμμάρια της ζάχαρης, διακρίνονται τρεις διαφορετικές κατηγορίες. Σύμφωνα με την οικογένεια Βαλληνδρά: το κίτρινο, που είναι το πιο υψηλόβαθμο, στους 36 βαθμούς αλκοόλης, και αντίστοιχα έχει το μικρότερο ποσοστό ζάχαρης, με αποτέλεσμα να είναι πιο πικρό, ενδιάμεσα το λευκό, με 33 βαθμούς αλκοόλης, και το πιο χαμηλόβαθμο και γλυκόπιοτο, το πράσινο, στους 30 βαθμούς αλκοόλης.

Κίτρο από σπίτι

Είναι πάρα πολύ εύκολο να φτιάξετε το δικό σας κίτρο και να έχετε στην κάβα σας ένα από τα πιο ωραία καλοκαιρινά digestive. Ακολουθήστε απλώς τη συνταγή:

• 1 λίτρο τσίπουρο
• 6 κίτρα
• 1 κιλό ζάχαρη και 1 κιλό νερό

Εκτέλεση: Σε μια καθαρή και αποστειρωμένη φιάλη βάζετε το τσίπουρο (αν δεν έχετε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και βότκα) και τις φλούδες από τα κίτρα και τα αφήνετε μαζί για 5-6 μέρες. Μόλις περάσουν, σουρώνετε αφαιρώντας τις φλούδες. Ετοιμάζετε σε μια κατσαρόλα το σιρόπι ζάχαρης, βράζοντας το ένα λίτρο νερό με το ένα λίτρο ζάχαρης. Μόλις κρυώσει, το προσθέτετε στη φιάλη, ανακατεύετε και το κίτρο σας είναι έτοιμο.

Οι δύο οικογένειες του κίτρου

Πίσω από το δροσερό και αρωματικό κίτρο βρίσκονται δύο οικογένειες της Νάξου, του Βαλληνδρά και του Προμπονά.

Αποστακτήριο Βαλληνδρά. Στο πλακόστρωτο και πανέμορφο χωριό Χαλκί λειτουργεί το επισκέψιμο παραδοσιακό αποστακτήριο από το 1870, ένα παλιό αρχοντικό γεμάτο παλιές φιάλες και μηχανήματα. Μέχρι σήμερα η πέμπτη γενιά Βαλληνδρά παράγει κίτρο στους ίδιους άμβυκες, με την ίδια οικογενειακή μυστική συνταγή.

Αποστακτήριο Προμπονά. Στη χώρα της Νάξου κατοικεί η οικογένεια Προμπονά, που γεμίζει τις φιάλες της με κίτρο από το 1915, με την ίδια ακριβώς συνταγή και την ίδια αγάπη. Εκτός από το απόσταγμα και το λικέρ κίτρο, έχουν μια συλλογή προϊόντων με βάση το κίτρο, όπως: λουκούμια, γλυκό του κουταλιού, κιτρόμελο και ρακί με άρωμα κίτρου.

Κίτρο on the rocks ή στο σέικερ

Για να πιούμε σωστά το κίτρο το σερβίρουμε δροσερό ή παγωμένο σε ποτήρια του λικέρ ή των αποσταγμάτων. Μπορούμε βέβαια, αν θέλουμε, να προσθέσουμε πάγο ή να κάνουμε ένα πολύ γρήγορο long drink παντρεύοντας το κίτρο με κάποιο φρέσκο χυμό ή με κάποιο ανθρακούχο συστατικό. Γενικά, είναι πολύ καλός παρτενέρ στα cocktails, δίνοντας ένταση, φρεσκάδα και σώμα.

Ετοιμάστε ένα αιγαιοπελαγίτικο σκηνικό, φτιάχνοντας μία από τις εκπληκτικές προτάσεις που μοιράζεται μαζί μας η Μαρούλα Κυριακοπούλου, δημοσιογράφος spirits και ιδιοκτήτρια του cocktail bar Τζιτζίκι στη χώρα της Αμοργού. Η Μαρούλα τα σερβίρει σε μια από τις μεγαλύτερες μπάρες ή σε ένα μπαλκόνι με θέα το ωραιότερο σημείο του νησιού. Εσείς μεταφερθείτε νοερά σε ένα μπαλκονάκι των μικρών Κυκλάδων.

► Veni Vidi Bibit

• 50 ml λευκό κίτρο Νάξου
• 25 ml σιρόπι μελιού
• 20 ml φρέσκος χυμός λεμόνι
• 15 ml λικέρ πορτοκάλι

Εκτέλεση: Βάζετε όλα τα υλικά στο σέικερ, προσθέτετε πάγο και χτυπάτε δυνατά 10-12 δευτερόλεπτα. Σουρώνετε το ποτό σας στο ποτήρι και γαρνίρετε με μια φέτα αποξηραμένο λεμόνι.

► Sage Saga

• 30 ml μαστίχα
• 20 ml κίτρο
• 25 ml φασκόμηλο
• 25 ml φρέσκος χυμός λεμόνι
• 2 δόσεις γκρέιπφρουτ bitter
• απογέμισμα με σόδα

Εκτέλεση: Τοποθετείτε όλα τα υλικά στο σέικερ εκτός από τη σόδα και χτυπάτε πολύ καλά για λίγα δευτερόλεπτα. Σερβίρετε σε ποτήρι old fashioned με πάγο, απογεμίζετε με τη σόδα και γαρνίρετε με λεβάντα και μια φέτα λεμόνι.

φωτογραφίες: iStock/Ideal Image

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο eatme Ιουνίου. Το eatme κυκλοφορεί την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα με το Έθνος της Κυριακής.