Επανάσταση στα τρόφιμα: Φινλανδική startup παράγει φαγητό «από τον αέρα και την ηλιακή ενέργεια»

Τίποτα δεν φαίνεται αξιοσημείωτο σε ένα πιάτο με φρέσκα ραβιόλια φτιαγμένα με σολεΐνη. Φαίνονται και έχουν την ίδια γεύση με τα κανονικά ζυμαρικά.

Όμως η προέλευση των πρωτεϊνών που του δίνουν τη γεμάτη γεύση του είναι εξαιρετική: προέρχονται από το πρώτο εργοστάσιο της Ευρώπης που είναι αφιερωμένο στην παραγωγή ανθρώπινης τροφής από ηλεκτρισμό και αέρα.

Ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου, η Solar Foods, έχει ξεκινήσει την παραγωγή σε μια τοποθεσία στη Βάνταα, κοντά στη φινλανδική πρωτεύουσα Ελσίνκι, η οποία θα μπορεί να παράγει 160 τόνους τροφίμων ετησίως. Είχαν προηγηθεί αρκετά χρόνια πειραματισμών σε εργαστηριακή κλίμακα.

Νέες τροφές με σολεΐνη

Η Solar Foods έχει ήδη κερδίσει την έγκριση νέων τροφίμων με σολεΐνη στη Σιγκαπούρη και επιδιώκει να εισαγάγει τα προϊόντα της στις ΗΠΑ αυτό το φθινόπωρο, ακολουθούμενη από την ΕΕ μέχρι το τέλος του 2025 - και το Ηνωμένο Βασίλειο επίσης, εάν η ρυθμιστική αρχή μπορέσει να ξεπεράσει τον κατακλυσμό των προϊόντων που σχετίζονται με την κάνναβη.

Η παραγωγή του εργοστασίου μπορεί να είναι μικρή σε σχέση με την παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων, αλλά ο Pasi Vainikka, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Solar Foods, ελπίζει ότι η απόδειξη της λειτουργίας της τεχνολογίας του θα αποτελέσει ένα κρίσιμο βήμα για την επανάσταση σε ό,τι τρώει ο άνθρωπος.

Τα τρόφιμα και η γεωργία ευθύνονται για το ένα τέταρτο περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνουν τον πλανήτη. Το μερίδιό της στη ρύπανση είναι πιθανό να αυξηθεί, καθώς άλλες βιομηχανίες στρέφονται προς τη χρήση πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας και οι συνεχώς αυξανόμενες μεσαίες τάξεις απαιτούν περισσότερο κρέας για τα τραπέζια τους. Μέχρι τώρα, ορισμένοι από τους ακτιβιστές για το κλίμα επικεντρώνονται στο να προσπαθήσουν να πείσουν τους ανθρώπους να τρώνε λιγότερο κρέας και περισσότερα φυτά. Οι μη εκτρεφόμενες πρωτεΐνες, όπως η σολεΐνη, θα μπορούσαν να κάνουν αυτή την προσέγγιση πιο ελκυστική.

Οι εναλλακτικές λύσεις κρέατος, τυρί και μιλκσέικ

Η σολεΐνη έχει τη μορφή κιτρινωπής σκόνης που αποτελείται από μονοκύτταρους οργανισμούς, παρόμοιες με τη μαγιά που χρησιμοποιείται στο ψήσιμο ή στην παρασκευή μπύρας. Η εταιρεία ελπίζει ότι αυτές οι πρωτεΐνες θα χρησιμοποιηθούν σε εναλλακτικές λύσεις κρέατος, τυρί και μιλκσέικ, καθώς και ως συστατικό αντικατάστασης αυγών σε ζυμαρικά, ζυμαρικά και μαγιονέζα.

Το ραβιόλι που σέρβιρε αυτή την εβδομάδα η εταιρεία παρασκευάστηκε με σολεΐνη που αντικατέστησε το αυγό, με μια εκδοχή τυριού κρέμας από την ουσία αυτή. Η φινλανδική ζαχαροπλαστική εταιρεία Fazer έχει ήδη πουλήσει στη Σιγκαπούρη σοκολάτες με προσθήκη σολεΐνης (η οποία είναι επίσης μια πρακτική πηγή σιδήρου για τους vegans). Ένα εστιατόριο της Σιγκαπούρης δημιούργησε πέρυσι ένα παγωτό σοκολάτας σολεΐνη, αντικαθιστώντας το γάλα γαλακτοκομικών, σύμφωνα με τον Guardian.

Ο Vainikka ερευνούσε συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ένα φινλανδικό ερευνητικό ινστιτούτο το 2014, όταν γνώρισε τον συνιδρυτή του, τον Juha-Pekka Pitkanen, επιστήμονα βιολογικών διεργασιών. Ο Pitkanen του μίλησε για τα μικρόβια που ζουν στο έδαφος και τα οποία απελευθερώνουν την ενέργεια που χρειάζονται για να ζήσουν από την οξείδωση του υδρογόνου (αντί για τη γλυκόζη που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι, για παράδειγμα).

Η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τρόφιμα

Μαζί κατασκεύασαν έναν ζυμωτήρα 200 λίτρων σε ένα γκαράζ κοντά στο Ελσίνκι, για να αποδείξουν ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τρόφιμα, αλλά στη συνέχεια βγήκαν στη φύση «για να βρουν νέες πατάτες για να καλλιεργήσουν». Το μόνο που θα πει ο Vainikka σχετικά με την προέλευση της σολεΐνης, είναι ότι τη βρήκαν κάπου «κοντά στην ακτή» στη Βαλτική Θάλασσα.

Σχεδόν όλα τα τρόφιμα που καταναλώνει ο άνθρωπος σήμερα προέρχονται τελικά από φυτά, τα οποία χρησιμοποιούν την ενέργεια του ήλιου για τη φωτοσύνθεση. Αυτή η διαδικασία μετατρέπει το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό στα μόρια που χρειάζονται για να αναπτυχθούν. Η Solar Foods αντίθετα χρησιμοποιεί την ίδια ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο για να διασπάσει το νερό. Στη συνέχεια τροφοδοτεί το υδρογόνο και το οξυγόνο στα μικρόβια σε ένα δοχείο παρασκευής, καθώς και διοξείδιο του άνθρακα που συλλαμβάνεται από τον αέρα από το σύστημα εξαερισμού των γραφείων της εταιρείας.

Ο ισχυρισμός ότι οι πρωτεΐνες δημιουργούνται από το πουθενά δεν είναι «ποτέ πάνω από 95% αληθινός», λέει ο Vainnika: το 5% του μείγματος στο δοχείο παρασκευής είναι ένα διάλυμα που περιέχει άλλα μέταλλα που χρειάζονται τα κύτταρα, όπως σίδηρο, μαγνήσιο, ασβέστιο και φώσφορο. Στη συνέχεια, τα μικρόβια παστεριώνονται (σκοτώνοντάς τα) και στη συνέχεια ξηραίνονται σε φυγόκεντρο και με θερμό αέρα. Αυτό αφήνει μια σκόνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τρόφιμα.

Εταιρείες παράγουν τα δοκιμαστικά τους προϊόντα

Η διαδικασία θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει CO2 από, για παράδειγμα, την καύση καυσίμων - αν και το μόριο θα κατέληγε πίσω στην ατμόσφαιρα μόλις οι άνθρωποι έτρωγαν τη σολεΐνη και ανέπνεαν ξανά τον άνθρακα. Τα πραγματικά οφέλη για το κλίμα από τη σολεΐνη προέρχονται από την περικοπή των τεράστιων εκτάσεων γης που χρησιμοποιούνται - και κακοποιούνται με την αποψίλωση των δασών σε επική κλίμακα - για ζωοτροφές και βοσκότοπους. Αντίθετα, τα ανανεωμένα δάση θα μπορούσαν να παγιδεύσουν τον άνθρακα.

Άλλες εταιρείες επιδιώκουν το ίδιο όνειρο. Δεκάδες εταιρείες χρησιμοποιούν μικρόβια για τη δημιουργία ζωοτροφών, αν και συχνά απαιτούν σάκχαρα ή πρώτες ύλες ορυκτών καυσίμων. Ένας ανταγωνιστής των ΗΠΑ, η Air Protein, έχει ανοίξει ένα εργοστάσιο στην Καλιφόρνια χρησιμοποιώντας παρόμοια «υδρογονοτρόφα». Έχει την υποστήριξη της πολυεθνικής εταιρείας τροφίμων Archer-Daniels-Midland, της βρετανικής τράπεζας Barclays και της GV (πρώην Google Ventures).

Η ολλανδική εταιρεία Deep Branch, η οποία παρασκευάζει ιχθυοτροφές, ισχυρίζεται ότι η πρωτεΐνη Proton θα είναι κατά 60% λιγότερο δαπανηρή σε άνθρακα από τις συμβατικές πρωτεΐνες. Η Deep Branch εξετάζει τη λήψη του CO2 που παράγεται από τη βρετανική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα Drax.

Οι εταιρείες παρήγαγαν τα δοκιμαστικά τους προϊόντα. Τώρα αντιμετωπίζουν την πρόκληση να αποδείξουν ότι η τεχνολογία τους λειτουργεί σε κλίμακα.