Μεγάλες οι απαιτήσεις για να γίνει ένας τόπος Γαστρονομικός Προορισμός

Γαστρονομικός προορισμός. Μια έννοια που μπήκε εσχάτως στο λεξιλόγιο των παραγόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης και, όπως συνήθως συμβαίνει στη χώρα μας, καθυστερημένα και φουριόζικα. Σχεδόν όλες οι πόλεις, περιοχές και νησιά θέλουν να γίνουν.Ωστόσο χρειάζονται κάποιες διευκρινήσεις: 

• Δεν μπορούν να γίνουν όλοι οι τόποι γαστρονομικοί προορισμοί, για τον απλό λόγο ότι αν γίνουν όλοι το θέμα θα πάψει να υφίσταται. Ο Γαστρονομικός Προορισμός ταυτίζεται με κάποια ιδιαιτερότητα και φυσικά σπανιότητα.
• Για το θέμα ισχύει το «ού παντός πλειν ες Κόρινθον» των αρχαίων. Δεν μπορούν δηλαδή όλοι οι τόποι να γίνουν γαστρονομικοί προορισμοί, όσο και αν το προσπαθήσουν. Υπάρχουν σοβαρές προϋποθέσεις

Πρέπει να διευκρινιστεί τι ακριβώς είναι

 Γαστρονομικός προορισμός δεν είναι λοιπόν η υψηλή ποιότητα γαστρονομίας την οποία απολαμβάνει ο επισκέπτης ενός τόπου, ο περιηγητής ή ο τουρίστας, όπου πήγε για άλλους λόγους και ενδιαφέροντά του. Πηγαίνουμε ένα επίπεδο παραπάνω. Είναι η τόσο υψηλή ποιότητα και μοναδικότητα της γαστρονομίας ενός τόπου, για την οποία τον επισκέπτεται κανείς και το επαναλαμβάνει. Δεν είναι δηλαδή, για να το πούμε πιο απλά, το να τρώνε καλά αυτοί που για οποιονδήποτε λόγο έρχονται στον τόπο μας αλλά να έρχονται και να ξαναέρχονται διότι τρώνε καλά. Από τον ορισμό αυτό αντιλαμβάνεται κανείς πόσο δύσκολες είναι οι προϋποθέσεις και γιατί «ού παντός πλειν ες Κόρινθον».

Οι προϋποθέσεις

 Πριν τις αναφέρουμε να επισημάνουμε ότι η βασική και άυλη προϋπόθεση είναι να υπάρχει η έννοια της υψηλής γαστρονομίας διάχυτη στον τόπο. Για παράδειγμα, στον πρώτο γαστρονομικό προορισμό παγκοσμίως που είναι το Σαν Σεμπαστιάν των Βάσκων, υπάρχουν δεκάδες γαστρονομικές λέσχες των κατοίκων. Μαζεύονται, συζητάνε, δοκιμάζουν, μαγειρεύουν. Προφανώς, δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο εύκολα αλλά δεν μπορεί επίσης ένας τόπος χωρίς υψηλή γαστρονομική κουλτούρα να πατήσει ένα κουμπί και να γίνει μονομιάς γαστρονομικός προορισμός.

Οι υπόλοιπες προϋποθέσεις είναι:

Υψηλής ποιότητας γαστρονομική προσφορά σε όλα τα επίπεδα. Από το Street Food, μέχρι το υψηλότερο επίπεδο εστιατορίων. Από τοπικά προϊόντα μέχρι μαθήματα και επιδείξεις μαγειρικής. Από πλήθος σημείων εστίασης τα οποία να καλύπτουν όλο τον τόπο, να μην είναι δηλαδή μόνο σε μια πρωτεύουσα και τα οποία να προσφέρουν τοπικά πιάτα, με τη χρήση τοπικών υλικών, μέχρι τις εκδηλώσεις, τα φεστιβάλ και τα event. Από παράδοση σε καλλιέργειες, προϊόντα, κατά προτίμηση ΠΟΠ, ΠΓΕ, Ιδιότυπα (ΕΠΙΠ), τυριά, γνωστά τοπικά πιάτα μέχρι επισκέψιμα αγροκτήματα και μονάδες παραγωγής. Και φυσικά κρασί. Από τοπική εκλεκτή παραγωγή μέχρι, έστω, απλή αγάπη για το κρασί. Και γενικά μια ταύτιση του τόπου με κάτι από όλα αυτά. Και βέβαια, επειδή αναφερόμαστε σε προϊόν, απαιτείται ένα πολύ καλό και έξυπνο Μάρκετινγκ. Προσοχή: Μάρκετινγκ συνολικό και ολοκληρωμένο, με σχέδιο (Marketingk Plan) και όχι απλή προώθηση και διαφήμιση.

Τόποι που ξεχωρίζουν

Από τους τόπους μας έχω εντοπίσει κάποιους οι οποίοι έχουν τις βασικές προϋποθέσεις, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλοι. Οι τόποι αυτοί είναι ο Βόλος με το Πήλιο, και η Λέσβος, ο νομός με τα δύο νησιά του, την Μυτιλήνη και τη Λήμνο.

Βόλος - Πήλιο

Η πρώτη λέξη που θα έρθει στο νου οποιουδήποτε στην Ελλάδα του πείς «Βόλος και γαστρονομία» είναι «Τσιπουράδικο». Είναι μια μοναδικότητα. Η δεύτερη, «σπετζοφάι, φασολάδα και λουκάνικο». Να μια βασική προϋπόθεση. Brand Name. Πας Βόλο ένα σαββατοκύριακο για τα τσιπουράδικα ή Πήλιο για ένα καλό σπετζοφάι. Αν προσθέσουμε τους καρπούς του Πηλίου, τα ψάρια, τα τυρόψωμα, τα λιόψωμα και τις πίτες με άγρια χόρτα, τα εκλεκτά θεσσαλικά τυριά, τα πάρα πολλά μπακάλικα που έχουν εξελιχθεί σε delicatessen χωρίς να έχουν χάσει και την εικόνα του παλιού κλασικού μπακάλικου και μια πολύ δυνατή αύρα καλού απλού φαγητού από ποιοτικά υλικά, έχουμε σχεδόν όλες τις βασικές προϋποθέσεις. Εδώ και χρόνια. Ο Βόλος έχει δηλαδή από μόνος του αυτό που άλλοι τόποι προσπαθούν να δημιουργήσουν. Και μπορεί να μην έχει γαστρονομικές λέσχες, όπως οι Βάσκοι αλλά το πιο τσιπουράδικο και ποιοι μεζέδες είναι οι καλύτεροι, κυριαρχεί στις καθημερινές συζητήσεις των ντόπιων.

Λέσβος – Λήμνος

Κανένας νομός της Ελλάδας δεν έχει τέτοια πληρότητα προϊόντων όσο ο νομός Λέσβου. Τα έχει όλα. Σημειώστε: Από τα τρία βασικά μεσογειακά προϊόντα, σιτάρι (Λήμνος), ελιά-ελαιόλαδο (Λέσβος), κρασί και στα δύο νησιά, μέχρι όλα τα προϊόντα της Μεσογειακής Διατροφής. Ψάρια και θαλασσινά σε μεγάλο πλούτο, φρούτα και λαχανικά, όσπρια, σουσάμι και ταχίνι, ντόπια ζυμαρικά, γαλακτοκομικά, γιαούρτια και εκλεκτότατα τυριά. Φυσικά, αν μιλάμε για γαστρονομία, σημαντικό ρόλο παίζει η κτηνοτροφία η οποία τροφοδοτεί με ντόπια κρέατα, όχι μόνο αρνίσια αλλά και μοσχαρίσια, ελευθέρας εκτροφής, που υπάρχουν και στα δύο νησιά. Προσθέστε και το μεγαλύτερο ελληνικό γαστρονομικό Brand name «ούζο», πατρίδα του οποίου είναι η Μυτιλήνη, καθώς και τα εκλεκτά κρασιά ΠΟΠ της Λήμνου και θα έχετε το πλήρες πακέτο.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Σε κάθε χωριό της Λέσβου, οποιαδήποτε εποχή και αν βρεθείς, πεινασμένος περαστικός, θα βρεις στο καφενείο κάτι πολύ νόστιμο και ντόπιο να φας. Το ψωμί, τα φλωμάρια και τα παξιμάδια της Λήμνου ‘δεν υπάρχουν’ για να χρησιμοποιήσω μια φράση της νεολαίας. Δεν υπάρχουν πουθενά δηλαδή, ‘δεν παίζονται’. Για τον απλό λόγο ότι γίνονται από το ντόπιο σκληρό αλεύρι, ενός νησιού που αποτελούσε τον σιτοβολώνα της αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου και την τροφό του Αγίου Όρους. Αυτό που τους λείπει είναι τα δύο άκρα στο «δια ταύτα». Το Street Food και κάποια πολύ καλά εστιατόρια. Πολύ θα ήθελα, για παράδειγμα, να δω στις ψησταριές των δύο νησιών μπέργκερ από τοπικά αρνίσια και μοσχαρίσια κρέατα, σάντουιτς με θαλασσινά ή ένα φλωμαράδικο δρόμου στη Λήμνο. Θα πήγαινα και μόνο γι’ αυτά.

Η παράθεση αυτών των στοιχείων δεν γίνεται για να αναδείξει κάποια υπεροχή ενός τόπου, έναντι άλλων. Κάθε τόπος έχει τα δικά του πλεονεκτήματα. Είτε πολλά είτε λιγότερα πρέπει να δουλέψει για να τα αναδείξει. Πάνω στο Μάρκετινγκ και στο Branding. Που σημαίνει στρατηγική. Ολοκληρωμένο σχέδιο. Το οποίο περιλαμβάνει τη δημιουργία του προϊόντος, ενδεχομένως και για ειδικές ομάδες του κοινού, την τοποθέτησή του, πώς θα ενημερωθούν δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν τη γαστρονομία, ως βασικό κίνητρο για τα ταξίδια τους (αυξάνονται ραγδαία και αποτελούν ήδη ένα μεγάλο ποσοστό), πώς θα ενεργοποιηθούν ειδικά τουριστικά πρακτορεία και πακέτα και μετά θέματα προώθησης, τα οποία ορισμένοι νομίζουν ότι είναι η πανάκεια.