Θεολογία με πάγο: Πώς τα παγάκια έγιναν μια ευλαβική συνήθεια παντός καιρού

Κεφάλαιο πρώτο: Γένεση

Μεταξύ των αμερικανικών συνηθειών που εμείς οι Έλληνες έχουμε υιοθετήσει ασμένως, ενώ άλλοι λαοί –οι Γάλλοι, για παράδειγμα– είναι πιθανό να μην καταλάβουν ποτέ, είναι η συστηματική χρήση πάγου σε νερά και αναψυκτικά, ακόμα κι όταν έξω το θερμόμετρο πέφτει στους -10^°C. Γιατί όμως τα Αμερικανάκια δεν μπορούν χωρίς παγάκια στα ποτά τους, όπως και χωρίς T-shirt κάτω απ’ το πουκάμισο;

Η απάντηση είναι ένα όνομα: Frederic Tudor, ο επονομαζόμενος και «The Ice King». Στις αρχές του 19ου αιώνα, αυτός ο πανέξυπνος Βοστoνέζος επιχειρηματίας είχε μια ιδέα που έφερε επανάσταση στις ΗΠΑ: να φτιάξει τεράστιες παγοκολόνες για να δροσίζονται τα παντός είδους ποτά. Ο Tudor βάζει μπρος μια καθ’ όλα εντυπωσιακή υποδομή για την εποχή, πεπεισμένος ότι μπορεί να προμηθεύσει με μπλοκ πάγου ακόμα και τα πιο θερμά μέρη του πλανήτη. Οι παγετώνες ακρωτηριάζονται, στις λίμνες της Νέας Αγγλίας στα τέλη του χειμώνα, σπάνε με δυναμίτη, κατρακυλάνε με 70 χλμ./ώρα σε γιγάντιες γλίστρες, προτού μεταφερθούν μέσα σε πριονίδι (αλλά χωρίς πίσσα και πούπουλα) στις μεγάλες πόλεις της χώρας, ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη και στη Φιλαδέλφεια, στις οποίες είχε ενσκήψει καύσων.

Τάχιστα, οι αποθήκες πάγου, όπου εναποτίθενται οι βαριοί κι επικίνδυνοι αυτοί μονόλιθοι των 100 κιλών, πολλαπλασιάζονται και πέρα από τον Ατλαντικό. Ο Tudor επεκτείνει το δίκτυό του έως την Καλκούτα της Ινδίας, όπου η ζήτηση είναι μεγάλη. Ο άνθρωπος που όλοι θεωρούσαν, στην αρχή, τρελό αρχίζει να βγάζει κέρδος ήδη από το 1810. Αλλά η ιδιοφυΐα του Tudor, κολλημένος καθώς ήταν με την ιδέα να βγάλει χοντρά λεφτά από τον πάγο, πάει πέρα από το πελώριο σύστημα διανομής που στήνει: επιδιώκει να δημιουργήσει στους συμπατριώτες του «εξάρτηση» ως προς το προϊόν – δίνοντας, για παράδειγμα, δωρεάν παγάκια στα μπαρ.

Να θυμίσω ότι τους χρόνους εκείνους ο πάγος ήταν κάτι ελιτίστικο, προνόμιο των πλουσίων. Αργότερα, πλανόδιοι πωλητές πήγαιναν πόρτα-πόρτα και προμήθευαν με πάγο το φτωχό Lower East Side της Νέας Υόρκης. Όλες οι κοινωνικές τάξεις άρχισαν να τον καταναλώνουν. Έως τα τέλη του αιώνα, υπήρχαν παγομηχανές σ’ όλες τις μεγάλες πόλεις. Το ’ζησα κι εγώ τη δεκαετία του ’60, κι ακόμα λυπάμαι που ξεφορτώθηκα εκείνο το θαυμάσιο ξύλινο ψυγείο. Επιτυχία ακόμα πιο εντυπωσιακή, αν σκεφτείς ότι ο πάγος που έφτανε να κολυμπάει τότε στο ποτήρι σου περιείχε ό,τι βρομιά μπορείς να φανταστείς.

Παρέμενε, ωστόσο, ένα σημαντικό εμπόδιο: ο χειμώνας, κακό χρόνο να ’χει. Όπως συνέβαινε με την μπίρα και τα παγωτά στα καθ’ ημάς, που η κατανάλωσή τους έπεφτε τον χειμώνα, πώς να πείσεις τους Βόρειους να βάζουν παγάκια μες στο ψοφόκρυο; Η εξέλιξη της τεχνολογίας παραγωγής, με επακόλουθο την πτώση των τιμών, θα επιτρέψει να αρθεί το πρόσκομμα αυτό. Όμως η αρέσκεια για την κατανάλωση παγακίων είναι φαινόμενο πολιτισμικό. Οι Γάλλοι, λόγου χάριν, δεν γουστάρουν να αραιώνουν τις γεύσεις των ποτών τους.

Κεφάλαιο δεύτερο: Οικουμενική Σύνοδος των bartenders 2019

Σήμερα ο πάγος δεν είναι ένα κόλπο για να μειώσουν οι κακοπροαίρετοι bartenders την ποσότητα του αλκοόλ που σταλάζουν στο ποτήρι μας. Έχει γίνει συνήθεια, ακόμη κι αν το στομάχι μας φέρνει βόλτα ευκολότερα τα ποτά όταν δεν είναι παγωμένα. Πλέον το παγάκι αποτελεί μέρος της παράδοσης. Το έχεις στο ψυγείο ή το αγοράζεις με τη σέσουλα στο σουπερμάρκετ. Θα τολμούσα να πω μάλιστα ότι γνωρίζει μια δεύτερη νεότητα, με την «κατάρα» των cocktails. Δεν έχει σημασία αν ο πάγος είναι σε κυβάκια ή τριμμένος. Αποτελεί βασικό συστατικό της συνταγής. Drinks on the rocks με καλαμάκι! Η Ποτοαπαγόρευση μπορεί κάποτε να αναχαίτισε αυτήν την, ας πούμε, δημιουργική χρήση του πάγου, αλλά αυτή έχει επιστρέψει δριμύτερη και απολαμβάνουμε το απεριτίφ μας χωρίς να χρειάζεται να πάρουμε τα βουνά. Στη σημερινή εποχή άλλωστε, η ποιότητα και το σχήμα του πάγου έχουν καθοριστική σημασία. Πλέον υπάρχουν παγάκια εξαιρετικά σκληρά και πεντακάθαρα, που λιώνουν πολύ αργά, επιτρέποντας στα ποτά να παραμένουν δροσερά για πολλή ώρα, χωρίς να αραιώνουν.

Κεφάλαιο τρίτο: Το κατά Γεώργιον Ευαγγέλιο

Η μπίρα και το κρασί δεν χρειάζονται παγάκια. Ωστόσο, πάρτε μέτρα προστασίας, έτσι κι ο ταβερνιάρης-συμπατριώτης απ’ τα Γαυγάμηλα επιμένει να σας φιλέψει ρετσίνα-ελιξίριο από το βαρελάκι του. Όμως αποστάγματα και λικέρ είναι άλλη υπόθεση. Όπως συμβαίνει και με τα cocktails, δυστυχώς στις μέρες μας, θεωρείται αδιανόητο να σερβίρονται χωρίς παγάκια. Όμως το παγάκι, το οποίο είναι νερό σε στερεά μορφή, οφείλει να ποικίλλει στη δοσολογία του ανάλογα με το οινοπνευματώδες που καλείται να παγώσει. Ένας χαρίεις κύβος μέσα στο ποτό απαλύνει την ένταση του αλκοόλ και δροσίζει το... κατάπλασμα.

Να πάμε στις κρίσιμες λεπτομέρειες: τα παγάκια, στην οικιακή τους εκδοχή, θέλουν φροντίδα και Προδέρμ. Βράστε το ύδωρ προτού τα ξαποστείλετε στον καταψύκτη ή περιφρονήστε δικαιολογημένα το νερό της βρύσης, προτιμώντας ένα εμφιαλωμένο, γιατί το παρηγορητικό ποτάκι σας θα έχει μυρωδιά χλωρίου, ενώ εσείς δεν έχετε βάλει πλυντήριο, παρά τα πλεονεκτήματα του οικιακού τιμολογίου. Επιπροσθέτως: προτιμήστε τα ποτά χωρίς πάγο. Σε κάποια fast-foods και καφετέριες ενδέχεται τα παγάκια να είναι φίσκα στα βακτήρια σε δόσεις ευθέως αντίστοιχες εκείνων που βρέθηκαν στις τουαλέτες των εν λόγω ενδιαιτημάτων.

Διευκρίνιση: Οι αντιρρήσεις σας ευπρόσδεκτες. Απλώς, δεν θα ληφθούν υπ’ όψιν.

Από τον Γιώργο Κωνσταντινίδη

Πηγή: eatme Μαΐου. Το eatme κυκλοφορεί την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα με το Έθνος της Κυριακής