Μαγαζιά της Ανατολικής Αττικής που σε ταξιδεύουν στα χρόνια της παράδοσης

Δεν είναι απλά καταστήματα, είναι «αίθουσες μουσείων». Σ’ αυτά τα μικρά λαογραφικά ενθυμήματα, τα «πυροβόλα» των σούπερ μάρκετ παθαίνουν αφλογιστία. Κι ενώ το πλαστικό και fastfood έχουν κατακτήσει τη ζωή μας κάποιοι αντιστέκονται με κόστος προσωπικό χρόνο εργασίας αμέτρητο, με άγχος επιβίωσης και ανταγωνισμού με τα μεγάλα brunds, με καθημερινή αναμέτρηση με την «αμερικανοποίηση» του τρόπου πώλησης και προώθησης των προϊόντων… Ετσι απλά. Κι όμως…

Ακόμα κάποιος ψήνει ψωμί σε ξυλόφουρνο, ακόμα κάποιος επιμένει να φτιάχνει με το παλιό παραδοσιακό τρόπο κρασί, να το αποθηκεύει στα βαρέλια και να περιμένει καρτερικά τον βαρελόφρωνα της εποχής… Ακόμη σήμερα κάποιος πήζει το τυρί όπως πριν από εξήντα και βάλε χρόνια, κάποιος άλλος γεμίζει το μαγαζί του με όλα τα καλά της γης και κάθε πρωί το καμαρώνει: «Ε, ρε τι έφτιαξα πάλι σήμερα»…  Μαγαζιά, ρομαντικά δεμένα με το παρελθόν υπάρχουν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, ή σχεδόν σε όλα. Σήμερα κοιτάζουμε ανατολικά…

Μαγαζιά στην ανατολική Αττική που σε εντυπωσιάζουν και σε κάνουν να πεις: «Υπάρχει ακόμη μεράκι;» Ε, υπάρχει!

Μια εικόνα χίλια πράγματα…

Ο «Πλωμαρίτης» άνοιξε πριν από λίγα χρόνια στη Νέα Μάκρη, επί της Λεωφόρου Μαραθώνος, εκεί που πρώτα ψυχορραγούσε ένα «φαστφουντάδικο». Ο Γιάννης έστησε με πάθος και μεράκι ένα οπορωπαντοπωλείο κατ' όνομα, από αυτά που κάποιοι αποκαλούν, στην γλώσσα των «δήθεν», Delicatessen. Μαγαζί, που μέσα του θα βρεις όλα τα καλά της γης το αποκαλείς απλά «παράδεισο των γεύσεων». Τυριά από μικρούς παραγωγούς, βούτυρα, γιαούρτια, αλλαντικά, παστουρμάδες από κλασσικά μαγαζιά της αγοράς της Αθήνας και μέλια: από Μανούκα μέχρι βαμβακόμελο κι από κηρύθρα μέχρι γύρη φρέσκια. Και τι όσπρια και τι ξηροί καρποί και τι γλυκά από συνεταιρισμούς. Και λαχανικά και φρούτα και μανιτάρια καλλιεργημένα και άγρια. Και χόρτα άγρια μαζεμένα από χορταρούδες και σταμναγκάθι και ζόχια και παραπούλια και φρούτα εξωτικά και φωνές γιατί μια πατάτα έφυγε από την πρωινή αναφορά του Γιάννη και κύλησε στα πόδια της Αντας… Κι ένα μαγαζί σαν λαμπερό πανηγύρι, με ό,τι βάζει ο νους του καταναλωτή, που τον κούρασε το βασιλόπουλο του παραμυθιού και είπε να γυρίσει στην Ελλάδα των χρωμάτων, των αρωμάτων και των γεύσεων.

Πλωμαρίτης Λεωφόρος Μαραθώνος 44 Ν.Μάκρη, τηλ: 2294154574

Καρβέλια ονειρεύεσαι...

Ηταν στα χρόνια της μεταπολίτευσης όταν άνοιξε ο Νίκος ο Σιόγκας τον ξυλόφουρνο του πίσω από τον Τύμβο των Μαραθωνομάχων, κοντά στην παραλία του Μαραθώνα. Τον γνωρίσαμε εκεί κάπου στου ’90 τις αρχές ανάμεσα στα κοφίνια με τις φρατζόλες, στα κούτσουρα που περίμεναν να παραδοθούν στην πυρά για να ψηθεί ο άρτος ο επιούσιος και τα αστεία του για τον Ολυμπιακό και το τάβλι. Σαν επιστρέφαμε από κυνήγι ήταν η απαραίτητη στάση για τυρόπιτα και ψωμί με προζύμι βασιλικού και μαύρο με σουσάμι που θύμιζε κουλούρι σαλονικιώτικο. Και κάθε που ξημέρωνε Καθαρή Δευτέρα η ουρά για τη λαγάνα που άχνιζε αλεύρι και ποίηση, άρχιζε από τον Μαραθώνα κι έφτανε στη Ραφήνα… Από τότε τα χρόνια κάηκαν σαν τα ξύλα στο φούρνο, όμως όλα μέσα στο μαγαζί έχουν μείνει, όπως παλιά ζωντανά κι ανέγγιχτα. Ο Νίκος έχει δώσει τη σκυτάλη της παράδοσης στους τρεις γιους του τον Τάσο, τον Μένιο και τον Μάριο, τα ψωμιά δεν ρίχνονται στα κοφίνια πια, αλλά παρατάσσονται σε ράφια σαν στρατιώτες σε παρέλαση, οι τυρόπιτες της Σούλας δεν προλαβαίνουν να κρυώσουν και ανταμώνουν ουρανίσκους ψαγμένους, οι μονομαχίες στο τάβλι έχουν ανέβει επίπεδο με επιστήμονες να δοκιμάζουν την τεχνική τους απέναντι σε σκληρούς παίκτες. Τα προϊόντα; Κλασικά φούρνου: ψωμιά καρβέλια προζυμένια, πολύσπορα ή με σπόρους τσία (νεωτερισμοί), χωριάτικα με αλεύρι ζέας, και τυρόπιτες με ανθότυρο και μπουγάτσες σερραϊκές και ό,τι πίτα τραβάει η όρεξή σου με άρωμα καμένου καυσόξυλου και ζωντανής αειθαλούς παράδοσης.  

Τύμβος Μαραθώνα

Σαν πιώ κρασί ζαλίζομαι

Για να βρεις τον Αργύρη, ρώτησε. Μην αναζητήσεις πινακίδες και τζαμαρίες και φανφάρες, Κατευθύνσου προς τον Τύμβο του Μαραθώνα και ρώτα ποιος πουλάει κρασί καλό. Θα σου πούν! Κι όταν ανοίξεις την σιδερένια αυλόπορτα και σε υποδεχτούν οι κουρασμένοι σκύλοι και οι ράθυμες γάτες, χτύπα το τζάμι, όλο και κάποιος θα θυμηθεί ότι πουλάνε ελιές και φράπες σαν μεγάλα κεφάλια και ξύδι αρωματικό και πορτοκάλια και τσίπουρο που σε κάνει να ξεχάσεις το όνομά σου και αυγά από κότες αλανιάρες και καρύδια και κρασιά· κυρίως κρασιά! Κόκκινο σαν αίμα με γεύση από μακεδονίτικο ξινόμαυρο ποιότητας και λευκό και ρετσίνα και γλυκό που τύφλα να ‘χει το βινσάντο… Κι ο Αργύρης πάντα να θυμάται τα παλιά και να σου ιστορεί τότε που κάποιοι έψαχναν τα κόκκαλα των Μαραθωνομάχων για να πλουτίσουν, και το πως έφυγαν οι Γερμανοί φορτωμένοι αρχαία από το λόφο του Βρανά και πως μαζεύει το σταφύλι από το Λιμικό και το μετατρέπει σε οίνο εκλεκτό. Και δοκιμάζεις κρασιά και γεύεσαι ελιές πλούσιες σε σάρκα και ηδονή γεύσης και λες, δεν μπορεί από κάπου θα φανεί ο Μιλτιάδης ο στρατηγός να πιεί το τσίπουρό του…

Τύμβος Μαραθώνα

Ξέρεις από φέτα;

Σ’ ένα μικρό ασβεστωμένο σπιτάκι πάνω στο δρόμο που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρου του Ραμνούντα κατοικεί η Κυρα Νίκη και δημιουργεί την ωραιότερη φέτα που δοκιμάσαμε ποτέ! Πάνω στη στροφή για τα φέρι μπόουτ που ενώνουν την Αττική με τα Στύρα, εκεί σαν οσμιστείς τον άνεμο θα πάρεις μυρουδιά από φρέσκο τυρί και πρόβατα που μόλις έχουν μπει στο μαντρί τους. Εκεί, η Κυρά Νίκη πήζει το τυρί με τον παλιό παραδοσιακό τρόπο και φτιάχνει φέτα από αιγοπρόβειο γάλα που προσφέρουν τα ζώα τα δικά της, το γιού της καλύτερα που ασχολείται με την κτηνοτροφία. Σε δωμάτιο αποστειρωμένο σαν χειρουργείο, ένα γύρω οι οικογενειακές φωτογραφίες να σε κοιτούν σιωπηλές κι η Κυρα Νίκη να ανοίγει με ευλάβεια το μεγάλο βαρέλι με το τυρί το κολυμπημένο στην άρμη και να ευωδιάζει χωριό και κοπάδια… Αναζητείστε το λευκό σπιτάκι στο γειτόνεμα με τους λόφους του Λιμικού, φωνάξτε το όνομά της Κυρά Νίκης και δοκιμάστε την θεϊκή φέτα. Θα νοιώσετε αμέσως τους σιελογόνους αδένες να παλλονται και το μυαλό (των παλιότερων) να γυρίζει πίσω στα χρόνια της υψηλής γεύσης και του… χαμηλού άγχους.

Λεωφόρο Ραμνούντος και Στύρων

Γιαούρτι από τον τόπο σου…

Με το που θα μπεις στο μαγαζί του Μπακούλα - «Δάφνη» έχουν ονομάσει εδώ και χρόνια την επιχείρηση - είναι λες και μπαίνεις σε στάνη… Μοσχοβολιά από φρέσκο βούτυρο, γιαούρτι και γάλα. Από το 1974 έχει στηθεί το κατάστημα, που σιγά σιγά μεγάλωσε κι εκείνο και η γενιά που το εμπνεύστηκε. Γιαούρτι πρόβειο και γίδινο στα κλασικά πήλινα δοχεία που θυμίζουν τη νιότη μας, και ρυζόγαλα και κρέμες και βούτυρα φρέσκα και κάτι άλλο που είναι ξεχωριστό: Παγωτά με ιδιαίτερη γεύση, μοναδική, που είναι σαν να λιώνει στο στόμα σου ολόκληρη η ιστορία της υπαίθρου της Ελλάδας. Δοκιμάστε το παγωτό παρφέ βανίλια με τα ολόκληρα φιστίκια και τα κεράσια και κλείστε τα μάτια. Όχι δεν είσαι στη Φλωρεντία στο La Carraia, είσαι στον Μαραθώνα στου Μπακούλα!

«Δάφνη» Λεωφ. Μαραθώνος 233, Μαραθώνας, τηλ: 22940 55183

Ζυμαρικά «Δήμητρα»

Ενα πρωινό οδηγόντας από τη Ραφήνα προς τη Λούτσα, από τον δρόμο τον «κάτω», αυτόν που περνάει μπρος από το λιμάνι, στάθηκε το μάτι μας σε μια πινακίδα: «Φέρτε τα υλικά σας και σας φτιάχνουμε ό,τι ζυμαρικά θέλετε». Σταματήσαμε και μπήκαμε στον λιτό χώρο που μοσχοβολούσε ζυμάρι. Δεκάδες ξύλινα ράφια γεμάτα με κάθε σχήματος ζυμαρικό. Χυλοπίτες κλασικές, τουτουμάκια, σγουρές, κοφτό μακαρονάκι, μακαρόνι χοντρό, ψιλό μέτριο και τραχανά και όλα τούτα από μια μικρή βιοτεχνία, που παράγει τα καλούδια της από το 1980. Γεύση μακαρονιού υψηλής ποιότητας, που θυμίζει στον ουρανίσκο ότι πριν από τις θηριώδεις βιομηχανίες ζυμαρικών, που εξάγουν την παραγωγή τους σε ολόκληρο τον κόσμο, υπήρχε η γιαγιά που έπλαθε το ζυμάρι κι έκοβε με τα δάχτυλα τη χυλοπίτα στο απλωμένο καρό τραπεζομάντηλο, πάνω στο τραπέζι και την έβγαζε στον ήλιο τον καλοκαιρινό να στεγνώσει. Κι όμως η παράδοση ακόμα δεν έχει παραδοθεί. Αντιστέκεται και την στηρίζουμε με πάθος!

Χρυσοστόμου Σμύρνης 39, Ραφήνα, τηλ: 2294024222.

Αλλος με το καΐκι μας...

Κι αφού έχεις γευτεί όλα τα καλά της γης, ήρθε η ώρα να δεις τι βγάζει και η θάλασσα... Εδώ δεν μιλάμε για μαγαζιά, εδώ έχουμε να κάνουμε με την ίδια τη θάλασσα... Μια πρωινή βόλτα στο λιμανάκι της Νέας Μάκρης και οι «καπεταναίοι», ο Δημήτρης ο Πόγκας, ο Αθηναίος, ο Μοχάμνετ, ο Μήτσος ο Κλαδοβασιλάκης σε περιμένουν για να σου δείξουν τις επιδόσεις τους στο ψάρεμα. Αλλος με πείρα χρόνων να χαρακώνει το μέτωπο μαζί με την αρμύρα, άλλος πρωτόβγαλτος, όλοι κάτι έχουν να σου προσφέρουν. Κυρίως ψάρια ζωντανά χωρίς υπερβολές. Το μπαρμπούνι το βράδυ κάνει σχέδια στη φωλιά του αλλά λογαριάζει χωρίς τον Πόγκα... Τούτες τις μέρες του χειμώνα τα δίχτυα βγάζουν λυθρίνια, μπαρμπούνια, κουτσομούρες, καμιά παλαμίδα, χταπόδια και σουπιές κι αν είσαι τυχερός όλο και κάτι μεγάλο θα βγει και θα σου χαμογελάσει και θα σου γνέψει να το αγοράσεις... Εικόνες από νησί των Δωδεκανήσων κάθε πρωί στο λιμανάκι! Κι ο Γιαννακός εκεί, ολημερίς στη θάλασσα να χαϊδεύει τα χταπόδια στην κατσούλα τους και να τα καλοπιάνει να του «φέρουν» το τσιπουράκι της ημέρας. Κι έτσι για να κλείσουμε: Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα, μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις κι αν δεν την πληρώσεις δεν την αποχτάς... Καλό ταξίδι στη θάλασσα της παράδοσης και των γεύσεων κι άσε τους έξυπνους να βαδίζουν εκ του ασφαλούς...

Λιμανάκι Νέας Μάκρης