Eρευνητές εντοπίζουν μέσω δορυφόρων πλαστικά μπουκάλια στη θάλασσα

Ένα χρόνο μετά το πρώτο πείραμα εντοπισμού πλαστικών που επιπλέουν στη θάλασσα η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αιγαίου κατάφερε να ολοκληρώσει πριν λίγες μέρες την πρώτη επιτυχημένη μελέτη εντοπισμού τους με την χρήση δορυφορικών δεδομένων.

Η πρωτοποριακή τεχνική η οποία βασίζεται σε ανάλυση γεωγραφικών δεδομένων δημοσιεύτηκε αυτήν την βδομάδα στο Scientific Reports του εκδοτικού οίκου Nature, με επικεφαλής επιστήμονες από το Plymouth Marine Laboratory σε συνεργασία με το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Για την ανάπτυξη της νέας τεχνικής, επιστήμονες που ασχολούνται με την παρατήρηση της θάλασσας ανέλυσαν εικόνες από τον δορυφόρο Sentinel-2 του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και απέδειξαν για πρώτη φορά ότι συσσωρευμένα πλαστικά που επιπλέουν στα παράκτια ύδατα μπορούν να ανιχνευθούν από δορυφόρους. 

Τοπουζέλης: Δεν είναι ρυπασμένες από πλαστικά οι ελληνικές θάλασσες

«Όταν ξεκινούσαμε την προσπάθεια δεν υπολογίζαμε ότι τόσο γρήγορα θα είχαμε απτά αποτελέσματα. Έχουμε ολοκληρώσει το πρώτο στάδιο της έρευνας. Δημιουργήσαμε έναν συγκεκριμένο αλγόριθμο ο οποίος επεξεργάζεται με επιτυχία δορυφορικά δεδομένα τα οποία παίρνουμε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.

Η νέα τεχνική αποτελεί έναν ακρογωνιαίο λίθο για τον εντοπισμό των πλαστικών μέσω δορυφόρων αλλά και μέσω drone» είπε στο ethnos.gr ο Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Κώστας Τοπουζέλης, ο οποίος ηγείται της Ομάδας Θαλάσσιας Τηλεπισκόπησης και πρόσθεσε: «Βάσει των αναλύσεων μας οι ελληνικές θάλασσες δεν είναι τόσο ρυπασμένες από πλαστικά και βρίσκονται σε καλή κατάσταση». 

Σύμφωνα με τον ίδιο τα πλαστικά που κολυμπούν στην επιφάνεια των θαλασσών αντιστοιχούν μόλις σε ένα 4%. Το μεγαλύτερο ποσοστό είτε βρίσκεται στο θαλάσσιο βυθό είτε μετά από κάποιο διάστημα διασπάται στο νερό. «Γι αυτό και είναι πολύ σημαντικό να περιορίσουμε την ρύπανση από πλαστικά». 

Επόμενος στόχος της ερευνητικής ομάδας, όπως είπε ο κ. Τοπουζέλης, είναι η βελτίωση της τεχνικής για να αυξηθεί περαιτέρω η ακρίβεια της ανίχνευσης και διαχωρισμού συσσωρευμένων πλαστικών στην ανοιχτή θάλασσα και σε θολά παράκτια νερά ή μεγάλα ποτάμια συστήματα. Η ερευνητική ομάδα αποτελείται από 30 ερευνητές οι οποίοι τρέχουν το πρότζεκτ τα δύο τελευταία χρόνια. 

Η νέα τεχνική 

Αρχικά η ομάδα, πέρσι το καλοκαίρι, «έτρεξε» το πρώτο πείραμα δημιουργώντας 3 μεγάλους «στόχους» μεγέθους 10 x 10 m που περιείχαν 3700 πλαστικά μπουκάλια, 138 πλαστικές σακούλες και 200 m

2 αλιευτικού διχτυού τα οποία ανιχνεύθηκαν από τους ευρωπαϊκούς δορυφόρους Sentinel-1 και Sentinel-2.

Αργότερα η ομάδα πειραματίστηκε  σε μικρότερους «στόχους» διαστάσεων πέντε επί πέντε μέτρων αλλά σε μεγαλύτερες επιφάνειες, χρησιμοποιώντας υψηλής ανάλυσης πολυφασματικά δεδομένα. 

Με τη χρήση αυτής της μεθόδου συσσωρεύσης πλαστικών διαχωρίστηκαν από άλλα υλικά, όπως ξύλα, φύκια και αφρό θάλασσας με μέση ακρίβεια διαχωρισμού 86% σε τέσσερις περιοχές μελέτης.

Τα επιπλέοντα πλαστικά προδίδονται από τις διακριτές «φασματικές υπογραφές» τους, δηλαδή τα μήκη κύματος του ορατού και υπέρυθρου φωτός που απορροφούν και αντανακλούν. Αυτές οι «υπογραφές» γίνονται αντιληπτές από τους δορυφόρους. 

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν σε πρώτη φάση δορυφορικά δεδομένα για τα θαλάσσια πλαστικά στα ανοιχτά της Λέσβου και του νοτιοαφρικανικού λιμένα του Ντέρμπαν κατά το 2018 και το 2019. Στη συνέχεια, δοκίμασαν τη μέθοδό τους σε παράκτια ύδατα διαφόρων χωρών (Γκάνα, Καναδά, Βιετνάμ, Βρετανία).

Οι ερευνητές αισιοδοξούν ότι η νέα τεχνική μπορεί να αξιοποιηθεί με τη βοήθεια drones και δορυφόρων υψηλής ανάλυσης, ώστε να βελτιωθεί η επιτήρηση της ρύπανσης των θαλασσών με πλαστικά.