Καινοτομίες στο Ελεγκτικό Συνέδριο και τμήματα «fast track» για αναπτυξιακά σχέδια

Σχέδιο νόμου που αφορά σε πολλές και διαφορές πτυχές της δικαιοσύνης παρουσίασε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας. Στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης ενσωματώνονται Ευρωπαϊκές Οδηγίες, με τις οποίες θα αντιμετωπιστεί σειρά ζητημάτων. 

Το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις που αφορούν στην λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς σε αυτό ενοποιούνται όλες οι δικονομικές ρυθμίσεις που είτε υπήρχαν αποσπασματικά στη νομοθεσία, είτε εφαρμόζονταν κατ’ αναλογία από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Αποτέλεσμα θα είναι “ένα κείμενο οικείο και φιλικό προς κάθε νομικό (δικαστικούς λειτουργούς, δικηγόρους κ.λπ.), ανεξαρτήτως της εξοικείωσής τους με τις διαδικασίες στο Ελεγκτικό Συνέδριο”, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει το υπουργείο Δικαιοσύνης. 

Με τις νέες διατάξεις εισέρχονται και καινοτομίες στο Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς καθιερώνονται (α) ο θεσμός του εισηγητή δικαστή της υπόθεσης, (β) η παροχή των κατάλληλων μέσων ώστε ο πρόεδρος κάθε δικαστικού σχηματισμού να παρακολουθεί τη ροή των υποθέσεων και να εξασφαλίζει την ταχύτερη εκδίκασή τους, (γ) ο θεσμός της προσωρινής διαμόρφωσης κατάστασης, (δ) η καθιέρωση της λειτουργίας Τμήματος με επταμελή σύνθεση για την οριστική επίλυση ζητημάτων ερμηνείας, (ε) η εκδίκαση των αιτήσεων προσωρινής δικαστικής προστασίας από συμβούλιο, (στ) η ειδική δικονομία για τις ασκούμενες από τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο αιτήσεις καταλογισμού. Τέλος, ρυθμίζεται αναλυτικά η διαδικασία και οι λόγοι της αναίρεσης και εισάγεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο πλήρες σύστημα αποδεικτικής διαδικασίας.

Ταυτόχρονα, ιδρύεται στο Δικαστήριο Τμήμα Ελέγχων επιφορτισμένο με τρεις νέες αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δηλαδή τον εντοπισμό συστημικών διαχειριστικών παθογενειών και την ανάλυση των αιτίων τους, την εκτίμηση της αξιοπιστίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης, καθώς και τη διενέργεια ελέγχων ύστερα από απόφαση της Βουλής.

Ειδικά τμήματα για υποθέσεις ενέργειας και προσωπικών δεδομένων 

Στο δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου συστήνεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης νέα αυτοτελής υπηρεσία για τη συστηματική συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για τη Δικαιοσύνη. Στην πραγματικότητα, η διοίκηση των δικαστηρίων θα έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει τις αποφάσεις της σχετικά με την οργάνωση και λειτουργία των δικαστηρίων βάσει αντικειμενικών δεδομένων που αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση που επικρατεί σε αυτά.

Την ίδια στιγμή, για την αντιμετώπιση του τεράστιου όγκου σωρευμένων υποθέσεων, προβλέπεται “η δυνατότητα των διοικήσεων των πρωτοδικείων και εφετείων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, εφόσον υπάρχει ανάγκη, να δημιουργήσουν ειδικά τμήματα για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, την ενέργεια και τα προσωπικά δεδομένα. Τα τμήματα αυτά θα έχουν διευρυμένη τοπική αρμοδιότητα και θα στελεχώνονται από εξειδικευμένους δικαστές έτσι ώστε οι συγκεκριμένες διαφορές, οι οποίες είναι κρίσιμες τόσο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και όσο και για τη διεθνή αξιολόγηση του δικαστικού μας συστήματος, να επιλύονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα”.

Προτεραιότητα στα αναπτυξιακά σχέδια 

Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει επίσης για τα διοικητικά δικαστήρια, αφού και εκεί διευρύνεται η δυνατότητα σύστασης ειδικών τμημάτων με εξειδικευμένους δικαστές για την εκδίκαση όποιων κατηγοριών διοικητικών διαφορών.

Τέλος, προς τον σκοπό της επιτάχυνσης της εφαρμογής των αναπτυξιακών και μεταρρυθμιστικών πολιτικών, όπως εξηγεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης, προβλέπεται η δυνατότητα της κατά προτεραιότητα εκδίκασης υποθέσεων που αφορούν στην υλοποίηση σοβαρών αναπτυξιακών σχεδίων ή στην εφαρμογή κρίσιμων δημόσιων πολιτικών, για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Η ταχεία επίλυση των ως άνω διαφορών αποφασίζεται από το αρμόδιο όργανο του δικαστηρίου κατόπιν σχετικής ενημέρωσής του από τον αρμόδιο Υπουργό.

Σχετικά με την ενσωμάτωση Ευρωπαΐκών οδηγιών, το νομοσχέδιο περιέχει οδηγίες που αφορούν:

α) Ζητήματα που αφορούν στην προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών που είναι κατηγορούμενοι ή ύποπτοι σε ποινικές δίκες, ή υπόκεινται σε διαδικασία ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης. Με τις εν λόγω ρυθμίσεις θεσπίζεται μεταξύ άλλων και η ατομική αξιολόγηση των ανηλίκων από την Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής, αλλά και η σύνταξη έκθεσης αναφορικά με την προσωπικότητα, το οικονομικό, κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον καθώς και τη σωματική και διανοητική κατάσταση του ανηλίκου.

β) Ζητήματα που αφορούν στην καταπολέμηση της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Με τις σχετικές ρυθμίσεις εξομοιώνεται η ποινική προστασία της περιουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την προστασία της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ τυποποιούνται ως ποινικά αδικήματα η διασυνοριακή απάτη σχετικά με τον Φ.Π.Α. και οι πράξεις υποβολής ανακριβών ή ελλιπών δηλώσεων ή παρασιώπησης πληροφοριών, παράνομης λήψης και παρακράτησης επιχορηγήσεων και παροχών, που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση εσόδων του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

γ) Υποθέσεις που αφορούν στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Με την ενσωμάτωση της σχετικής Οδηγίας τυποποιούνται ως ποινικά αδικήματα η οργάνωση ή με οποιοδήποτε τρόπο διευκόλυνση ταξιδιών με σκοπό την τρομοκρατία, καθώς και η κλοπή, εκβίαση και πλαστογραφία που σχετίζονται με τρομοκρατική δραστηριότητα. Προβλέπονται, επίσης, ειδικές διατάξεις για τη διεθνή συνεργασία και την πρόσβαση, συγκέντρωση και διαβίβαση πληροφοριών σχετικά με την τρομοκρατία, ενώ λαμβάνεται ειδική πρόνοια για τα θύματα της τρομοκρατίας, καθώς προβλέπεται η παροχή κατάλληλης ιατρικής περίθαλψης σε αυτά αμέσως μετά την τρομοκρατική επίθεση και για όσο διάστημα είναι απαραίτητο.

Τέλος, τροποποιείται ο Ν. 3663/2008, προκειμένου να εναρμονιστεί η χώρα μας με τον σχετικό Κανονισμό της ΕΕ σχετικά με τον ορισμό εκπροσώπων της χώρας στην Eurojust.